Theo sách Dược tính chỉ nam, lưỡi lợn (trư thiệt) vị ngọt, mặn, tính bình, không độc, tác dụng bổ tỳ vị, ích hư tổn, trợ ngũ tạng, khai vị giúp ăn ngon cơm. 

Dưới đây là các thành phần dinh dưỡng chính của lưỡi lợn theo Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TPHCM):

- Protein:Lưỡi lợn chứa lượng protein cao, giúp xây dựng và duy trì các mô cơ thể. Protein cũng cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa các tế bào.

100gr lưỡi lợn có khoảng 16-20gr protein, cung cấp năng lượng và hỗ trợ các chức năng quan trọng của cơ thể.

- Chất béo: Lưỡi lợn có chứa một lượng chất béo vừa phải, đặc biệt là chất béo bão hòa. Chất béo giúp cung cấp năng lượng, hỗ trợ chức năng tế bào và hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K.

100gr lưỡi lợn chứa khoảng 15-20gr chất béo, tùy thuộc vào cách chế biến.

- Vitamin và khoáng chất:

Lưỡi lợn là nguồn cung cấp vitamin B12 tốt, hỗ trợ chức năng hệ thần kinh và sự hình thành hồng cầu. Hàm lượng kẽm trong lưỡi lợn giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe da và tóc.

Lưỡi lợn chứa sắt, một khoáng chất quan trọng trong quá trình tạo máu, giúp ngăn ngừa thiếu máu. Niacin (vitamin B3) trong lưỡi lợn tốt cho hệ tiêu hóa, da và hệ thần kinh.

- Cholesterol: Lưỡi lợn có hàm lượng cholesterol tương đối cao, nên nếu ăn quá nhiều có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, đặc biệt với người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc cholesterol cao.

- Calo: 100gr lưỡi lợn cung cấp khoảng 260-300 calo, tùy thuộc vào cách chế biến (luộc, hầm, hoặc chiên).

- Collagen: Lưỡi lợn cũng chứa collagen, một loại protein quan trọng cho sức khỏe của da, khớp và các mô liên kết trong cơ thể.

Lưu ý khi sử dụng

Lưỡi lợn có nhiều giá trị dinh dưỡng, nhưng do có chứa lượng cholesterol và chất béo bão hòa khá cao, vì thế bạn không nên ăn quá thường xuyên hoặc quá nhiều, đặc biệt là đối với những người mắc các vấn đề về tim mạch, cao huyết áp hoặc đang kiểm soát lượng cholesterol.

Lưỡi lợn bổ dưỡng giàu đạm, người đang đau khớp do gút nên kiêng hoặc hạn chế dùng.

Một số món ăn bài thuốc có lưỡi lợn

- Lưỡi lợn xào sả ớt: Lưỡi lợn, sả, ớt, rau mùi, hành lá, dầu ăn, tỏi, dấm, gia vị vừa đủ xào ăn. Công dụng bổ hư kiện tỳ vị, dưỡng khí huyết…, rất tốt cho trẻ em ăn kém còi cọc, người có tuổi mệt mỏi khó lên cân do thiếu đạm.

- Lưỡi lợn hầm đậu: Lưỡi lợn, đậu trắng, cà rốt, nước dừa, đường, mắm, hành khô, gia vị vừa đủ hầm ăn. Công dụng bổ tỳ thận, dưỡng khí huyết…, trị chứng khí huyết hư kém thiếu máu, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, ù tai, đau lưng tiểu đêm khó ngủ, trẻ em phù do thiếu ngủ.

- Lưỡi lợn xào hành tây: Lưỡi lợn, cà chua, hành tây, dưa leo, đường, mắm, gia vị vừa đủ. Lưỡi lợn rửa sạch, luộc qua, thái lát sau đó xào chung các món ăn. Công dụng bổ tỳ vị hòa trung, dưỡng khí sinh huyết…, trị tâm tỳ tổn thương do lo nghĩ, mệt mỏi ăn ngủ kém, hay quên.

- Gỏi lưỡi lợn hoa chuối: Lưỡi lợn, hoa chuối, hành tây, cà rốt, đường, dấm, chanh, đậu phộng rang, gia vị vừa đủ làm gỏi ăn. Công dụng bổ tỳ vị, ích ngũ tạng bổ thông khí huyết…, rất tốt cho trẻ em, người lớn, phụ nữ trước sau sinh, tỳ vị yếu, ăn uống chậm tiêu, bụng đầy, các chứng khí huyết hư, mệt mỏi do thiếu đạm.

- Lưỡi lợn nộm ngó sen:Lưỡi lợn, ngó sen, hành tây, cà rốt, đậu phộng rang, tỏi, ớt, ngò, rau răm, chanh, gia vị vừa đủ cuốn ăn. Công dụng kiện tỳ vị, ích ngũ tạng, dưỡng khí huyết…, trị chứng suy nhược ăn ngủ kém, khí huyết hư, đau đầu chóng mặt huyết áp thấp.

- Cháo lưỡi lợn đậu xanh: Lưỡi lợn, gạo mới, đậu xanh, hành ngò, tiêu, mắm muối gia vị vừa đủ nấu cháo ăn. Công dụng kiện tỳ vị dưỡng khí huyết, ích ngũ tạng…, thích hợp cho người hay lo nghĩ tổn thương tâm tỳ, mệt mỏi, ăn ngủ kém, hay quên.

Hiểu từng loại bệnh để có cách dinh dưỡng phù hợp

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Lan Anh, Trưởng bộ môn Dinh dưỡng và thực phẩm, Đại học Y Dược TPHCM chia sẻ, để sống khỏe, trước hết người dân phải có chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Trước đây, nhiều người chỉ nghĩ đơn thuần ăn để no, nhưng giờ còn cần thêm khỏe, sạch.

Mỗi người sẽ có một chế độ dinh dưỡng khác nhau, phụ thuộc vào độ tuổi, nghề nghiệp, thói quen... nhưng phải đầy đủ đạm, đường bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Dinh dưỡng hợp lý không chỉ để cơ thể phát triển đầy đủ, mà còn giúp phòng chống và điều trị một số bệnh tật.

Nếu không may mắc bệnh do yếu tố gen di truyền, việc điều chỉnh yếu tố môi trường và dinh dưỡng cũng có thể giúp bệnh thuyên giảm hoặc không nặng hơn.

Bác sĩ Lan Anh dẫn chứng, thời gian vừa qua, bà đã tiếp nhận điều trị cho một trường hợp nữ bệnh nhân mang thai 12 tuần tuổi. Khi tiến hành xét nghiệm NIPT, bệnh nhân phát hiện có đột biến gen di truyền dị hợp, gây thiếu hụt citrin (một protein quan trọng của cơ thể).

Thời điểm tiếp nhận, bệnh nhân khai với bác sĩ, bản thân rất thích ăn chất đạm (mỗi bữa có thể ăn nửa kg thịt), ăn nhiều chất béo, rất thích ăn các món xào nấu. Nhưng chỉ cần ăn tinh bột, bệnh nhân sẽ bị buồn nôn, ói. Bệnh nhân cũng không thể ăn bánh kẹo, trái cây ngọt.

"Thông thường, người ta sẽ nghĩ thai phụ rối loạn ăn uống, dẫn đến hành động ép ăn và sẽ ảnh hưởng đến bệnh, vì không thể chuyển hóa được đường. Nhưng khi đã biết tình trạng cụ thể, chúng ta có thể chọn cách ăn phù hợp để vẫn đủ lượng tinh bột cần thiết, giảm được lượng đạm và béo xuống nhưng bệnh nhân không thấy khó chịu.

Đến nay sau thời gian điều chỉnh dinh dưỡng, sức khỏe bệnh nhân đã ổn định trở lại, thai nhi 25 tuần phát triển tốt", bác sĩ Lan Anh nói.

Tương tự, với bệnh nhân tiểu đường cũng phải chọn các thực phẩm có chế độ đường huyết thấp. Còn với bệnh nhân suy thận và xơ gan, phải chọn thực phẩm có hàm lượng đạm phù hợp.

4 "thuốc quý trời cho" để sống khỏe

Giáo sư Nguyễn Chấn Hùng, nguyên Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TPHCM tiết lộ, để dưỡng nuôi sự sống một cách cơ bản nhất, người dân cần tận dụng 4 loại "thuốc quý trời cho".

Thứ nhất là "ăn lành, uống sạch". Cụ thể, người dân cần cân đối giữa chất bột - chất thịt - chất béo, ăn cá nhiều hơn ăn thịt, ăn nhiều rau củ, trái tươi, đủ chất xơ và uống đủ nước sạch. Bên cạnh đó, tránh thức ăn quá mặn, quá ngọt, quá béo, quá cháy và các loại thức ăn nhanh.

Thứ hai, cần "ngủ đủ, ngủ ngon". Giáo sư Chấn Hùng phân tích, tùy thể trạng mỗi người và tùy độ tuổi mà có giấc ngủ dài ngắn cụ thể. Tuy nhiên, người lớn cần giữ giấc ngủ trung bình 7-8 giờ/ngày. Ngủ dưới 6 giờ hoặc trên 9 giờ mỗi ngày đều không tốt.

Khi ngủ đủ, cơ thể sẽ sản xuất hormone vỏ thượng thận giúp kiểm soát stress, tiết ra hormone tăng trưởng tái tạo các tế bào, tạo ra axit hyaluronic có tác dụng làm đẹp da…

Thứ ba, "tập luyện đều đặn". Việc tập luyện sẽ giúp bạn giảm nguy cơ béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao và ung thư ruột, làm đẹp vóc dáng, giảm đau khớp, bớt trầm cảm. Chuyên gia hướng dẫn, người dân không cần tập một cách cầu kỳ mà hãy chọn các bài thể dục đơn giản và rèn luyện đều đặn, hít thở sâu.

Thứ tư, hãy "sống vui". Nguyên Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam phân tích, khi con người cười sẽ giúp cải thiện mạch máu, khí huyết lưu thông, buồng phổi thông thoáng. Lúc này, não nhả ra các chất "hạnh phúc" là endorphin và serotonin.

Nụ "cười lành" có tác dụng làm cơ thể bớt đau, tăng sức đề kháng. Bên cạnh đó, việc tăng cường giao tiếp, cọ xát xã hội và hoạt động trí não cũng giúp đầu óc trẻ ra và mạnh hơn, giảm đi nguy cơ stress.

Ngoài ra, đối với nhiều trường hợp suy thận, đặc biệt là suy thận mạn, các chức năng khác của thận bị suy giảm nghiêm trọng như điều hòa dịch, điện giải, toan kiềm, kích thích tạo máu và tổng hợp vitamin D.

Các tình trạng suy giảm chức năng thận bao gồm:

- Tổn thương thận cấp: Đây là tình trạng suy giảm chức năng thận kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, thường có nguyên nhân rõ ràng.

Tổn thương thận cấp thường có triệu chứng mệt mỏi, khó thở, nhầm lẫn, buồn nôn, đau ngực hoặc tức ngực, lượng nước tiểu đào thải khỏi cơ thể quá ít. Trường hợp nặng có thể động kinh hoặc hôn mê.

Trong một số trường hợp, tổn thương thận cấp tính không có biểu hiện lâm sàng hay phát hiện triệu chứng và chỉ có thể được phát hiện thông qua các xét nghiệm.

- Suy thận cấp: Đây là tình trạng tổn thương thận cấp nhưng có chỉ định chạy thận nhân tạo để xử lý biến chứng, bảo toàn tính mạng cho bệnh nhân.

Các triệu chứng ban đầu của suy thận cấp là lượng nước tiểu ít hoặc không có. Các triệu chứng khi bệnh trở nên nặng hơn bao gồm buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và ăn không ngon miệng. Ngoài ra, còn có các dấu hiệu khác như không ngủ được, động kinh, huyết áp tăng hoặc hạ, bầm, chảy máu không rõ nguyên nhân.

- Bệnh thận mạn: Đây là tình trạng có suy giảm chức năng thận kéo dài ít nhất 3 tháng liên tục, biểu hiện qua bất thường của nước tiểu, hình ảnh thận trên phương tiện chẩn đoán hay bất thường mô học khi sinh thiết. Đây là tình trạng không hồi phục, được phân làm 5 giai đoạn khác nhau tùy thuộc vào chức năng thận còn lại.

- Suy thận mạn giai đoạn cuối: Khi chức năng thận giảm nặng, bệnh nhân phải được điều trị thay thế thận. Bệnh nhân phải lọc máu chu kỳ và dùng các thuốc thay thế chức năng thận.

Bệnh nhân có các triệu chứng như giảm lượng nước tiểu, mất khả năng đi tiểu, mệt mỏi, khó chịu, sụt cân không có lý do, thay đổi màu da, nôn mửa, đau trong xương…

Các dấu hiệu suy giảm chức năng thận ở giai đoạn đầu thường không rõ rệt

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến suy giảm chức năng thận, tùy thuộc vào tình trạng và thể bệnh của mỗi người. Với suy thận cấp, nguyên nhân chủ yếu do áp lực lọc trong các mao mạch cầu thận giảm bởi hạ huyết áp động mạch hoặc co mạnh các tiểu động mạch cầu thận, làm giảm lưu lượng máu thận.

Còn suy thận mạn thường do bệnh nhân mắc các bệnh cầu thận như viêm cầu thận cấp, viêm cầu thận mạn, bệnh thận bẩm sinh hay do sỏi tiết niệu…

Các dấu hiệu suy giảm chức năng thận ở giai đoạn đầu thường không rõ rệt và đặc thù, do đó nhiều người bị nhầm lẫn và chủ quan với bệnh. Khi nhận thấy các triệu chứng xuất hiện, bệnh nhân cần đi khám và kiểm tra để xác định chính xác nguyên nhân.

Bên cạnh đó, người dân cũng nên định kỳ thực hiện xét nghiệm tầm soát các bệnh lý về thận để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý tại cơ quan này, tránh bệnh diễn tiến trầm trọng, gây hậu quả đáng tiếc.

Tùy thuộc vào loại suy giảm chức năng thận mà cách điều trị và hiệu quả điều trị khác nhau. Với nhóm bệnh suy thận cấp nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời thì sẽ có cơ hội được điều trị khỏi hoàn toàn. Khi suy thận ở giai đoạn cuối, người bệnh cần dùng phương pháp chạy thận nhân tạo, ghép thận...

Suy thận mạn không có thuốc chữa khỏi hoàn toàn, việc điều trị chủ yếu là giúp kiểm soát các dấu hiệu và triệu chứng, giảm các biến chứng và làm bệnh tiến triển chậm lại.

Tuy nhiên, tổn thương thận có thể tiếp tục diễn biến xấu đi ngay cả khi những nguyên nhân gây ra suy thận đã được kiểm soát tốt. Do đó, các bệnh mạn tính cần phát hiện sớm, điều trị sớm trước khi có biến chứng suy thận.