Hội thảo “Phổ cập hiểu biết số: Tăng cường Kỹ năng số cho cộng đồng” được Bộ TT&TT phối hợp với Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Liên minh Viễn thông thế giới (ITU) và Tổ chức Lao động thế giới (ILO) tổ chức ngày 13/10.

Khai mạc hội thảo, ông Triệu Minh Long, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ TT&TT cho biết, các nước trên thế giới đang tập trung xây dựng chiến lược về phát triển quốc gia số, kinh tế số và xã hội số. Gốc của các chiến lược này là đều phải có công dân số, nghĩa là chúng ta cần phổ cập, nâng cao nhận thức và đào tạo kỹ năng về công nghệ, dịch vụ, ứng dụng số cho người dân để họ có thể khai thác tối ưu những tiện ích số phục vụ cho sản xuất kinh doanh, nâng cao chất lượng cuộc sống.

“Bộ TT&TT đã xác định một trong những nhiệm vụ quan trọng là hợp tác với các tổ chức quốc tế cùng các cơ quan, tổ chức trong nước để đẩy mạnh nâng cao kỹ năng số cho người dân”, ông Triệu Minh Long thông tin.

Bà Lesley Miller, Phó Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam cho hay, UNICEF đánh giá cao tầm nhìn 2030 và các mục tiêu được đưa ra trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia của Việt Nam ở cả 3 trụ cột Chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số. Chương trình này cũng đã làm rõ rằng, chuyển đổi số phải đặt con người làm trung tâm, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. 

Vị Phó Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam nhấn mạnh, việc phổ cập kỹ năng số trong cộng đồng như một phần của các kỹ năng học tập suốt đời là hết sức trọng yếu, không chỉ là sử dụng tốt máy tính mà còn giúp các cá nhân có thể tham gia tích cực vào tiến trình số hóa, xử lý thông tin bằng tư duy phản biện. Đồng thời, góp sức vào việc tạo ra nội dung và chia sẻ kiến thức thông qua mạng xã hội.

“Sự tập trung vào kiến thức kỹ thuật số này hỗ trợ sự phát triển của mỗi công dân, giúp họ có thể thích ứng với các nhu cầu thay đổi nhanh chóng của xã hội, bao gồm cả nhu cầu thị trường lao động”, bà Lesley Miller nói.

Các chuyên gia góp mặt tại hội thảo thống nhất rằng, trong xã hội trước đây, năng lực “biết đọc - biết viết” là hiểu biết cơ bản mà con người cần có. Còn trong kỷ nguyên số, khi nhiều hoạt động dần được chuyển đổi trực tuyến, dịch vụ số và nguồn tin tức trên mạng ngày càng chiếm ưu thế thì việc tiếp cận các nguồn này trở nên quan trọng với sự phát triển của một công dân. “Biết đọc, biết viết” không còn là kỹ năng tối thiểu mà con người cần được trang bị mà đòi hỏi có thêm 1 năng lực cơ bản nữa đó là “biết số” - “digital literacy”.

Việt Nam có nhiều sáng kiến nâng nhận thức, phổ cập kỹ năng số

Các tổ chức quốc tế trong Liên hợp quốc như UNESCO, UNICEF, ITU đã đưa ra định nghĩa, khuyến nghị cũng như khung tham chiếu để các nước tham khảo và xây dựng Chiến lược quốc gia về trang bị “biết số” cho cộng đồng. 

Để phổ cập “biết số” đến mọi người dân trong xã hội, để không ai bị bỏ lại phía sau, cần sự tham gia, xác định rõ vai trò và nhiệm vụ của các bên liên quan gồm cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp và cơ quan truyền thông.

Chia sẻ thực tế tại Việt Nam, đại diện Viện Chiến lược TT&TT, bà Nguyễn Quỳnh Anh cho biết, nguồn nhân lực số còn phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. Để giải bài toán phát triển nhân lực số, phổ cập kỹ năng số, Việt Nam đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực số gắn với đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học và công nghệ; chú trọng đào tạo kỹ năng số gắn với thị trường và đáp ứng yêu cầu của chuyển đổi số quốc gia.

Triển khai Đề án “Nâng cao nhận thức, phổ cập kỹ năng và phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ tháng 4/2022, Bộ TT&TT đã khai trương Nền tảng học trực tuyến mở đại trà tại địa chỉ onetouch.mic.gov.vn. Đây là cách tiếp cận mới của Việt Nam trong bồi dưỡng kỹ năng. 

Tính đến hết tháng 9/2022, nền tảng đã hỗ trợ bồi dưỡng về chuyển đổi số cho 117.158 lượt cán bộ, công chức, viên chức; phổ cập kỹ năng số cho các thành viên Tổ công nghệ số cộng đồng trên toàn quốc với tổng cộng 159.132 lượt truy cập và tham gia khóa tập huấn. Ngoài ra, Bộ TT&TT cùng các địa phương tổ chức bồi dưỡng trực tiếp cho Tổ công nghệ số cộng đồng tại 55/63 tỉnh, thành phố.

Phổ cập các kỹ năng số cho người dân thông qua Tổ công nghệ số cộng đồng cũng là một sáng kiến đang được Việt Nam triển khai. Chia sẻ với các đại biểu tại hội thảo về sáng kiến này, Phó Vụ trưởng, Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ TT&TT) Hoàng Anh Tú cho biết: từ tháng 3 đến tháng 10/2022, cả nước đã thành lập 61.554 Tổ công nghệ số cộng đồng, với 283.904 thành viên. 

Có nhân sự nòng cốt là Tổ trưởng tổ dân phố, Đoàn thanh niên, Công an khu vực và doanh nghiệp công nghệ, Tổ công nghệ số cộng đồng tập trung phổ cập cho người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán online, mua bán qua sàn điện tử, sử dụng nền tảng số Việt Nam do địa phương lựa chọn và kỹ năng sử dụng phần mềm bảo đảm an toàn thông tin mạng cơ bản. “Sứ mệnh của Tổ công nghệ số cộng đồng là đưa công nghệ số vào mọi ngóc ngách của cuộc sống”, ông Hoàng Anh Tú nhấn mạnh.

Vân Anh

Đại diện VNPAY nhận định: "Việc kết nối VNPAY-QR giúp ví 9PAY mở rộng thêm tiện ích, mang đến cho người dùng hình thức thanh toán hiện đại và an toàn tại hàng trăm nghìn điểm chấp nhận. VNPAY kỳ vọng lần hợp tác này sẽ góp phần thúc đẩy việc mở rộng mạng lưới thanh toán qua QR Code và từ đó thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ". 

Ví điện tử 9PAY cung cấp nền tảng giao dịch chuyển tiền giữa các cá nhân (P2P), cho phép người dùng thực hiện giao dịch thanh toán hoặc chuyển tiền ngay lập tức từ số dư ví 9PAY đến tài khoản ngân hàng và ngược lại. Người dùng có thể sử dụng ví điện tử 9PAY để quét mã QR thanh toán các dịch vụ nội dung số, vận tải, y tế, giáo dục, ăn uống, siêu thị… một cách đơn giản và nhanh chóng.

Thời gian qua, 9PAY đã không ngừng sáng tạo trong khoa học, ứng dụng các công nghệ mới để trở thành một trong những công ty cung cấp giải pháp trung gian thanh toán tăng trưởng nhanh và tích hợp đầy đủ hệ sinh thái các sản phẩm và dịch vụ được sử dụng phổ biến bậc nhất Việt Nam. 

 Về phía 9PAY, ông Nguyễn Quang Thịnh - Giám đốc điều hành 9PAY chia sẻ: “VNPAY là một trong những công ty Fintech dẫn đầu thị trường Việt Nam. 9PAY tin tưởng rằng mối quan hệ hợp tác chiến lược với VNPAY sẽ tận dụng được thế mạnh của cả hai bên, nâng cao trải nghiệm, thúc đẩy các xu hướng thanh toán số, mang đến nhiều giải pháp hữu ích cho người dùng và các đối tác kinh doanh trong mạng lưới của 9PAY. Đồng thời tối ưu hóa năng lực vận hành, cải thiện hiệu quả sử dụng ngân sách, tăng trưởng doanh số cho doanh nghiệp. Việc tận dụng thế mạnh của hai bên hứa hẹn mang đến nhiều cơ hội phát triển cho nền kinh tế, tạo nên sự tăng trưởng vượt bậc và bền vững hơn thông qua các giải pháp TTĐT”. 

Ông Thịnh cho biết thêm, dựa trên thế mạnh về công nghệ, một trong những trọng tâm trong lần hợp tác giữa VNPAY và 9PAYlà cung cấp các sản phẩm, dịch vụ chất lượng và tiết kiệm chi phí hơn cho khách hàng. Đến hiện tại, 9PAY đã xây dựng, vận hành nền tảng thanh toán phục vụ người dùng với hàng triệu giao dịch mỗi tháng.

Thúy Ngà

Có một loại nấm tấn công sâu bướm sống trong dãy Himalayas Ấn Độ. Người dân ở miền bắc Ấn Độ gọi nó là kira jari. Tại vùng láng giềng Tây Tạng nó được biết đến như yarsagumba "đông trùng hạ thảo".

Các loại nấm được sâu của một loài bướm ăn vào bụng sau đó phát triển ra khỏi đỉnh đầu của những con vật đã chết. Nó xuất hiện trên mặt đất khi tuyết tan chảy vào tháng 5 hoặc tháng 6.

Tại Trung Quốc, kira jari được sử dụng như một loại thuốc kích thích tình dục. Các vận động viên thường sử dụng nó như một loại thuốc tăng lực. Đối với nhiều người dân làng tại dãy Himalayas Ấn Độ, nó lại là một nguồn thu nhập chính.

Trong suốt 5 năm trở lại đây, họ bắt đầu thu lượm loại nấm này và bán cho các nhà buôn địa phương.

Những người trung gian lần lượt bán các loại nấm cho các doanh nhân ở Delhi và từ đó nó được vận chuyển sang Nepal và Trung Quốc.

Khi bán trong làng, một cây nấm giá 150 rupees (khoảng 3 USD)-nhiều hơn mức thu nhập hàng ngày của một người lao động chân tay.

Một vài người có thể nhặt được tới 40 cây nấm như vậy trong một ngày. Vì thế, công cuộc tìm kiếm loài nấm có tên khoa học là Cordyceps sinensis này được coi là một kho báu của người dân Himalayas.

Tôi [ phóng viên Craig Jeffrey của BBC] đã dành nhiều tháng qua tại dãy Himalayas Ấn Độ để nghiên cứu về thanh niên và sự thay đổi xã hội. Tôi sống trong ngôi làng Bemni, ở độ cao 3.000m, gần biên giới Ấn Độ và Tây Tạng.

Hầu hết thời gian tôi dành để tìm hiểu về sự chuyển đổi kinh tế của ngôi làng và kira jari là đặc trưng trong các cuộc phỏng vấn của chúng tôi.

Take Prem Singh, một người đàn ông 24 tuổi được biết tới với sức khỏe phi phàm và làm đức tính cần cù.

Hai tuần đầu của tháng Năm, Prem đã trèo lên những ngọn núi phủ đầy tuyết để tìm kira jari. Anh mang theo gạo, bột mì và ngủ qua đêm trong hang đá. Suốt 3 ngày đầu anh không tìm được thứ gì.

Tuy nhiên, sau đó, vận may đã tới với anh. Anh trở lại Bemni với 200 cây nấm nhét trong những chiếc bình cũ. Anh đã sử dụng số tiền kiếm được để xây một căn nhà mới, một căn nhà 2 tầng ấn tượng được xây bằng đá địa phương.

Kira jari và số tiền mà nó mang lại là một tin lớn đối với Bemni. Trước kia, những người đàn ông rời khỏi làng để tìm cơ hội kiếm tiền tại các thành phố lớn dưới đồng bằng. Họ làm việc tại các khách sạn, trong quân đội và một số ngành công nghiệp dịch vụ đang bùng nổ tại đô thị Ấn Độ.

Kira jari đã phần nào làm đảo lộn lại quá trình này. Từ năm 2007, khi những người dân làng biết về các loại nấm, dòng người đã không còn đổ về các thành phố lớn mà dồn lên những thảo nguyên trên núi cao.

Mọi người đùa rằng những đồng cỏ- trước kia chỉ là những bãi chăn thả dê, giờ đây đã trở thành một thị trấn nhỏ với lều trại, bếp lò và dây phơi quần áo. Prem nói với chúng tôi, "Tại sao tôi lại phải tới Delhi để làm việc trong một khách sạn khi tôi có thể kiếm được trong vòng hai tuần những gì mà tôi phải làm ở Delhi trong suốt 2 năm?"

Tuy nhiên, công việc thu nhặt nấm cũng có mặt trái của nó.

Không ít dân làng đã trở về nhà mà không kiếm được gì sau nhiều tuần lang thang trên những cánh đồng tuyết. Nhiều người thậm chí còn đổ bệnh như bị mù tuyết, đau khớp và các vấn đề về hô hấp.

Kinh doanh nấm cũng tạo ra sự ganh đua. Hai ngôi làng đã bất hòa trong việc tiếp cận với một đồng cỏ trên núi, nơi kira jari đặc biệt phong phú. Họ phải mang theo súng trên hành trình tìm nấm của mình.

Ngoài ra cũng có những nguy hiểm khác. Nhặt nấm là hợp pháp nhưng việc buôn bán chúng lại bị coi là trái phép.

Cách đây 2 năm, một kẻ lừa đảo đã tới Bemni và hứa với mọi người rằng anh ta sẽ trả với gia tốt nhất cho các sản phẩm của họ. Tuy nhiên, sau đó anh ta đã biến mất với những cây nấm và không bao giờ trở lại. Vì kira jari là một sản phẩm bị cấm bán nên những người dân làng không dám kêu ca gì.

Năm ngoái, một người đàn ông trẻ trong làng đã cố gắng bán những cây nấm của mình tại một thị trấn địa phương. Ai đó trong làng đã báo với cảnh sát chặn bắt người đàn ông này và tịch thu toàn bộ số nấm mà cả làng kiếm được.

Tuy nhiên, đối với những người tìm kiếm "thần dược dành cho nam giới" trên dãy Himalays , những nguy hiểm đó dường như là điều không thể tránh khỏi. Như Prem Singh từng nói với chúng tôi: "Bạn có công việc bấp bênh và công việc ổn định. Kira Jari là bấp bênh, lao động địa phương là lựa chọn an toàn."

Sầm Hoa(Theo BBC)