Luigi Mangione - 26 tuổi, sinh viên tốt nghiệp Đại học Pennsylvania, một trong 8 trường đại học hàng đầu nước Mỹ thuộc khối Ivy League - được xác định là nghi phạm giết hại CEO UnitedHealthcare Brian Thompson tại New York vào tuần trước.

Anh bị buộc tội tàng trữ vũ khí bất hợp pháp, làm giả giấy tờ và nhiều tội danh khác tại Pennsylvania sau khi bị bắt vào sáng 9/12 (giờ địa phương). Cuối ngày 9/12, các công tố viên Manhattan đã đệ đơn cáo buộc tội giết người với Mangione.

Theo Guardian, vụ ông Thompson bị giết hại giữa ban ngày ngay trên khu phố sầm uất Manhattan gây sốc cho nhiều người Mỹ, nhưng cũng làm dấy lên làn sóng phẫn nộ nhắm vào ngành chăm sóc sức khỏe vì lợi nhuận.

Thu giữ tài liệu tiết lộ suy nghĩ của nghi phạm

Nhiều người dùng mạng xã hội chia sẻ câu chuyện cá nhân về những trải nghiệm khủng khiếp liên quan tới bảo hiểm sức khỏe, trong khi có người ca ngợi Mangione và gọi anh là “người hùng”.

Tại một cuộc họp báo hôm 9/12, Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro cho rằng vụ bắt giữ Mangione là nhờ sự chú ý của công chúng với vụ án. Tuy nhiên, ông cũng lên án những phản ứng ngợi ca người này.

Dù hiểu người dân đang thất vọng với hệ thống chăm sóc sức khỏe tại Mỹ, “chúng ta không thể giết người không ghê tay để giải quyết những khác biệt chính sách hoặc để bày tỏ quan điểm”.

“Kẻ giết người này đang được coi như người hùng”, ông Shapiro nói. “Anh ta không phải người hùng. Anh hùng thực sự trong câu chuyện này là người đã gọi 911 tại McDonald’s sáng nay”.

Mặc dù chưa biết được động cơ của vụ giết người, bằng chứng ban đầu cho thấy nghi phạm có thể hành động vì mục đích chính trị. Ngoài việc mang theo súng, ống giảm thanh và nhiều vật dụng khác, Mangione còn sở hữu một tài liệu viết tay dài 3 trang chỉ trích các công ty bảo hiểm vì đặt lợi nhuận lên trên mục đích chăm sóc sức khỏe.

Một trang trong cuốn kỷ yếu năm 2016 của Trường trung học Gilman về Luigi Mangione. Ảnh: Baltimore Banner.

Ủy viên cảnh sát New York Jessica Tisch cho biết "tài liệu viết tay đã nói lên động lực và tư duy của người này". Trong khi đó, Joseph Kenny - cảnh sát trưởng Sở Cảnh sát thành phố New York - nói: "Chúng tôi không tìm thấy bất cứ mối đe dọa cụ thể nào với những người được đề cập trong tài liệu này, nhưng anh ta dường như ác cảm với các công ty Mỹ".

Theo CNN, trên trang đầu tiên của tài liệu có một dòng ghi: “Những kẻ ký sinh trùng này đáng bị trừng phạt… Tôi xin lỗi vì gây ra bất cứ sự phẫn nộ hay tổn thương nào, nhưng điều này phải xảy ra”. Tài liệu cũng chỉ ra Mangione hành động một mình.

Trang thứ 2 có một bài chỉ trích ngành chăm sóc sức khỏe Mỹ, trong đó Mangione phàn nàn về chi phí chăm sóc sức khỏe và đặt câu hỏi tại sao Mỹ có hệ thống chăm sóc sức khỏe đắt đỏ nhất thế giới nhưng tuổi thọ không cao.

Theo báo cáo của APvào tháng 8/2007, Mỹ xếp hạng 42 trên thế giới về tuổi thọ vào năm 2007 và tụt xuống 49 vào năm 2022. Tuy nhiên, theo Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe, quốc gia này dự kiến xuống vị trí thứ 66 vào năm 2050.

Học tại trường top, gia đình có địa vị

Theo hồ sơ tòa án được CBS Newstrích dẫn, cảnh sát Altoona tiếp cận Mangione khi anh đeo khẩu trang màu xanh, nhìn vào máy tính xách tay và đặt balo trên sàn nhà gần bàn ăn ở McDonald's. Khi cảnh sát yêu cầu Mangione kéo khẩu trang xuống, họ ngay lập tức phát hiện anh chính là người trong những bức ảnh đang được lan truyền rộng rãi.

"Tôi và đồng nghiệp nhận ra anh ta ngay lập tức", cảnh sát Tyler Frye nói trong một buổi họp báo. "Chỉ từ những gì xem trên phương tiện truyền thông, qua ảnh và video, chúng tôi thậm chí không nghĩ ngợi gì nữa, biết ngay chính là anh ta".

Mangione có mang theo giấy tờ tùy thân thật và nhiều giấy tờ giả, trong đó có một giấy lái xe của New Jersey, trùng với giấy tờ giả nghi phạm dùng làm thủ tục nhận phòng ở một nhà trọ tại Upper West Side, Manhattan hôm 24/11.

Khi cảnh sát Altoona yêu cầu Mangione xuất trình giấy tờ, anh đưa cho họ giấy tờ New Jersey. Khi một người đang kiểm tra thông tin, người khác hỏi gần đây Mangione gần đây có tới New York không, Mangione "im lặng và bắt đầu run lên".

"Anh ta rõ ràng tỏ ra lo lắng, hơi run rẩy trước câu hỏi, không trả lời thẳng thắn. Dấu hiệu này nói lên rất nhiều điều", Phó cảnh sát trưởng Altoona Derek Swope chia sẻ.

Mangione đã cung cấp tên thật sau khi được thông báo anh sẽ bị bắt nếu nói dối về danh tính. Khi một cảnh sát hỏi Mangione tại sao không nói tên thật, anh nói: "Rõ ràng tôi không nên nói dối".

Bà Tisch cho biết cảnh sát tìm thấy một khẩu súng và một bộ giảm thanh khớp với vũ khí trong vụ nổ súng hôm 4/12. Quần áo và khẩu trang giống với nghi phạm cũng đã bị tịch thu.

Luigi Mangione đăng ảnh vào năm 2019. Ảnh: Facebook/Luigi Mangione.

Mangione là thủ khoa tại Trường trung học Gilman năm 2016. James Sandberg, bạn cùng lớp Mangione, cho biết dù không "đặc biệt thân thiết" với nghi phạm, anh vẫn biết về người này khá rõ: "Cậu ấy tốt bụng". Sandberg đã bị sốc khi đọc tin tức liên quan tới bạn cũ.

Trên mạng xã hội LinkedIn, nghi phạm giới thiệu mình có bằng cử nhân và thạc sĩ khoa học kỹ thuật của Đại học Pennsylvania. Một phát ngôn viên của trường xác nhận thông tin này là chính xác.

Anh được mô tả là một người đam mê trò chơi điện tử và đã thành lập một câu lạc bộ phát triển trò chơi điện tử tại trường đại học. Khi còn học tại UPenn, anh từng làm trợ giảng.

Cũng theo trang cá nhân LinkedIn, Mangione là kỹ sư dữ liệu cho TrueCar, Inc. từ năm 2020. Trong một tuyên bố, TrueCar, Inc. xác nhận “Luigi Mangione không còn là nhân viên của công ty kể từ năm 2023”.

Lần theo dấu vết trên mạng xã hội, nghi phạm đăng bài tích cực cho đến khoảng tháng 5-6. Nhiều bài đăng trên X cho thấy bạn bè đã cố gắng liên lạc với Mangione.

"Không ai biết gì về cậu suốt nhiều tháng", một bài đăng từ tháng 10 ghi. "Tôi không biết cậu có ổn không hay đang ở một nơi không có sóng điện thoại. Tôi chẳng nghe tin gì từ cậu suốt nhiều tháng", một bài khác viết.

Anh cũng là người dùng thường xuyên của nền tảng đánh giá sách Goodreads, từng yêu thích những câu trích dẫn của tội phạm khủng bố Ted Kaczynski với biệt danh Unabomber.

Mangione sinh ra và lớn lên ở Maryland, từng sống ở San Francisco và Honolulu. Anh không có tiền sử bị bắt giữ trước đó ở New York.

Mangione có họ hàng với một gia đình nổi tiếng tại Maryland sở hữu các câu lạc bộ đồng quê (country club), cơ sở chăm sóc sức khỏe và công ty bất động sản. Nghi phạm cũng là em họ của Nino Mangione - thành viên Hạ viện bang Maryland.

"Chúng tôi không thể bình luận về những tin tức liên quan tới Luigi Mangione. Chúng tôi chỉ biết về những thông tin được đưa trên phương tiện truyền thông. Gia đình bị sốc và đau buồn trước vụ bắt giữ Luigi. Chúng tôi cầu nguyện cho gia đình Brian Thompson và mong mọi người sẽ cầu nguyện cho tất cả cá nhân liên quan", gia đình nghi phạm viết trong một tuyên bố.

Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ

Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.