Với tất cả những điều khoản mới vừa có hiệu lực từ 1/1/2024, trước mắt sẽ chỉ có 9 mẫu xe bán tại Mỹ đủ điều kiện nhận được toàn bộ khoản tín dụng thuế 7.500 USD (khoảng 182 triệu đồng) trong năm 2024.

Đó là các mẫu xe điện Cadillac Lyriq, Chevrolet Equinox EV (sắp bán), Chevrolet Blazer EV , Chevrolet Silverado EV, Ford F-150 Lightning, Tesla Model 3 Performance, Tesla Model Y Performance và Tesla Model X. Còn Chrysler Pacifica PHEV là mẫu xe không phải xe điện duy nhất đủ điều kiện.

General Motors thống trị danh sách với 4 mẫu xe, trong khi Tesla đứng thứ hai với 3 mẫu, mặc dù chỉ có phiên bản Performance của Model 3 và Model Y mới đủ điều kiện. Đáng chú ý, mục đích của khoản trợ cấp 7.500 USD này nhằm giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận được với xe điện hơn.

Tuy nhiên, 9 mẫu xe đủ điều kiện đều có giá bán tương đối đắt, mẫu xe rẻ nhất trong danh sách này là Chevrolet Equinox EV (sắp bán) đã có giá bán 48.995 USD (khoảng 1,9 tỷ đồng).

Còn với 9 mẫu xe khác được nhận khoản tín dụng thuế xe điện một phần 3.750 USD, các nhà sản xuất ô tô của Mỹ vẫn chiếm số đông, nhưng danh sách sẽ có thêm sự xuất hiện của một nhà sản xuất ô tô đến Đức và một của Nhật Bản. 

Cụ thể, danh sách này gồm có BMW X5 xDrive50e PHEV, Nissan Leaf, Ford Escape PHEV, Ford E-Transit, Jeep Wrangler 4xe PHEV, Jeep Grand Cherokee 4xe PHEV, Lincoln Corsair Grand Touring PHEV, Rivian R1S và Rivian R1T.

Ngoài danh sách các mẫu xe đủ điều kiện để được hưởng toàn bộ hoặc một phần khoản tín dụng thuế, các điều khoản nghiêm ngặt của IRA cũng khiến nhiều mẫu xe từng đủ điều kiện trong năm 2023 như Audi Q5 TFSI e Quattro PHEV, BMW 330e, Ford Mustang Mach-E, Genesis Electrified GV70, Volvo S60 Recharge... bị loại bỏ khỏi danh sách trợ cấp từ năm 2024.

Đây cũng chưa phải là danh sách các mẫu xe được hưởng khoản tín dụng thuế hoặc bị loại bỏ cuối cùng bởi còn nhiều mẫu xe điện mới dự kiến sẽ được ra mắt trong năm  2024

Tại thị trường Mỹ, thương hiệu ô tô điện Việt là VinFast cũng đang kinh doanh mẫu xe VF 8 nhưng chưa đủ điều kiện được hưởng khoản tín dụng thuế của nước này, song VinFast cho biết mẫu VF 8 đã đủ điều kiện để được chương trình ưu đãi hoàn thuế xe sạch tại một số bang của Mỹ.

Như các thông tin đã đăng tải trước đó, các điều khoản của Đạo luật IRA quy định xe điện hoặc PHEV phải được sản xuất ở khu vực Bắc Mỹ (Mỹ, Mexico hoặc Canada) mới được xem xét hưởng các khoản tín dụng thuế. Nhờ vậy chính sách mới đã loại trừ ưu đãi với nhiều mẫu xe điện được sản xuất từ châu Âu và châu Á.

Chưa hết, đầu tháng 12 năm ngoái, Chính phủ Mỹ tiếp tục siết chặt các điều kiện để được hưởng ưu đãi tín dụng thuế của Đạo luật IRA bằng cách quy định tỷ lệ phần trăm pin đến từ "thực thể nước ngoài đáng lo ngại (FEOC)". Theo Bộ Năng lượng Mỹ công bố, các nước thuộc nhóm FEOC gồm có Trung Quốc, Nga, Triều Tiên và Iran.

Cụ thể, năm 2024, các mẫu xe điện có bộ phận pin được sản xuất hoặc lắp ráp tại các nước thuộc nhóm FEOC sẽ chỉ nhận được khoản tín dụng một phần là 3.750 USD (khoảng 91 triệu đồng). Từ năm 2025, những mẫu xe điện vẫn sử dụng các loại linh kiện chứa khoáng chất quan trọng do FEOC chiết xuất, xử lý hoặc tái chế đều sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi chương trình ưu đãi tín dụng thuế.

Cũng từ năm 2024, một chiếc xe điện hoặc PHEV phải có ít nhất 60% linh kiện pin được lắp ráp ở khu vực Bắc Mỹ và 50% khoáng sản quan trọng được khai thác, xử lý tại Mỹ hoặc tại một quốc gia có hiệp định thương mại. Những yêu cầu về tỷ lệ phần trăm này sẽ tăng thêm 10% mỗi năm.

Ngay cả khi một chiếc xe điện nào đó đáp ứng được các quy định trên, đạo luật này cũng sẽ khống chế nhiều điều kiện khác kèm theo như chỉ áp dụng cho các mẫu xe giá dưới 55.000 USD (khoảng 1,33 tỷ đồng) với xe sedan thông thường và tối đa 80.000 USD (khoảng 1,94 tỷ đồng) với SUV, xe bán tải. Ngoài ra, IRA còn thay đổi cách cấp khoản tín dụng thuế xe điện và giới hạn thu nhập của người mua xe.

Theo CarBuzz

Bạn có góc nhìn (hoặc có trải nghiệm) nào về vấn đề trên? Hãy để lại bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) của Mỹ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2023 được xem là chính sách mang tính bước ngoặt, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của ngành xe điện tại Mỹ. Nhưng đồng thời, đạo luật này cũng khiến cho nhiều mẫu xe điện hoặc xe PHEV (plug-in hybrid) của các nhà sản xuất ô tô tại nước ngoài khó có thể đủ điều kiện để nhận khoản trợ cấp xe điện toàn bộ hoặc một phần trong năm 2024. 

Với tất cả những điều khoản mới vừa có hiệu lực từ 1/1/2024, trước mắt sẽ chỉ có 9 mẫu xe bán tại Mỹ đủ điều kiện nhận được toàn bộ khoản tín dụng thuế 7.500 USD (khoảng 182 triệu đồng) trong năm 2024.

Đó là các mẫu xe điện Cadillac Lyriq, Chevrolet Equinox EV (sắp bán), Chevrolet Blazer EV , Chevrolet Silverado EV, Ford F-150 Lightning, Tesla Model 3 Performance, Tesla Model Y Performance và Tesla Model X. Còn Chrysler Pacifica PHEV là mẫu xe không phải xe điện duy nhất đủ điều kiện.

General Motors thống trị danh sách với 4 mẫu xe, trong khi Tesla đứng thứ hai với 3 mẫu, mặc dù chỉ có phiên bản Performance của Model 3 và Model Y mới đủ điều kiện. Đáng chú ý, mục đích của khoản trợ cấp 7.500 USD này nhằm giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận được với xe điện hơn.

Tuy nhiên, 9 mẫu xe đủ điều kiện đều có giá bán tương đối đắt, mẫu xe rẻ nhất trong danh sách này là Chevrolet Equinox EV (sắp bán) đã có giá bán 48.995 USD (khoảng 1,9 tỷ đồng).

Còn với 9 mẫu xe khác được nhận khoản tín dụng thuế xe điện một phần 3.750 USD, các nhà sản xuất ô tô của Mỹ vẫn chiếm số đông, nhưng danh sách sẽ có thêm sự xuất hiện của một nhà sản xuất ô tô đến Đức và một của Nhật Bản. 

Cụ thể, danh sách này gồm có BMW X5 xDrive50e PHEV, Nissan Leaf, Ford Escape PHEV, Ford E-Transit, Jeep Wrangler 4xe PHEV, Jeep Grand Cherokee 4xe PHEV, Lincoln Corsair Grand Touring PHEV, Rivian R1S và Rivian R1T.

Ngoài danh sách các mẫu xe đủ điều kiện để được hưởng toàn bộ hoặc một phần khoản tín dụng thuế, các điều khoản nghiêm ngặt của IRA cũng khiến nhiều mẫu xe từng đủ điều kiện trong năm 2023 như Audi Q5 TFSI e Quattro PHEV, BMW 330e, Ford Mustang Mach-E, Genesis Electrified GV70, Volvo S60 Recharge... bị loại bỏ khỏi danh sách trợ cấp từ năm 2024.

Đây cũng chưa phải là danh sách các mẫu xe được hưởng khoản tín dụng thuế hoặc bị loại bỏ cuối cùng bởi còn nhiều mẫu xe điện mới dự kiến sẽ được ra mắt trong năm  2024

Tại thị trường Mỹ, thương hiệu ô tô điện Việt là VinFast cũng đang kinh doanh mẫu xe VF 8 nhưng chưa đủ điều kiện được hưởng khoản tín dụng thuế của nước này, song VinFast cho biết mẫu VF 8 đã đủ điều kiện để được chương trình ưu đãi hoàn thuế xe sạch tại một số bang của Mỹ.

Như các thông tin đã đăng tải trước đó, các điều khoản của Đạo luật IRA quy định xe điện hoặc PHEV phải được sản xuất ở khu vực Bắc Mỹ (Mỹ, Mexico hoặc Canada) mới được xem xét hưởng các khoản tín dụng thuế. Nhờ vậy chính sách mới đã loại trừ ưu đãi với nhiều mẫu xe điện được sản xuất từ châu Âu và châu Á.

Chưa hết, đầu tháng 12 năm ngoái, Chính phủ Mỹ tiếp tục siết chặt các điều kiện để được hưởng ưu đãi tín dụng thuế của Đạo luật IRA bằng cách quy định tỷ lệ phần trăm pin đến từ "thực thể nước ngoài đáng lo ngại (FEOC)". Theo Bộ Năng lượng Mỹ công bố, các nước thuộc nhóm FEOC gồm có Trung Quốc, Nga, Triều Tiên và Iran.

Cụ thể, năm 2024, các mẫu xe điện có bộ phận pin được sản xuất hoặc lắp ráp tại các nước thuộc nhóm FEOC sẽ chỉ nhận được khoản tín dụng một phần là 3.750 USD (khoảng 91 triệu đồng). Từ năm 2025, những mẫu xe điện vẫn sử dụng các loại linh kiện chứa khoáng chất quan trọng do FEOC chiết xuất, xử lý hoặc tái chế đều sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi chương trình ưu đãi tín dụng thuế.

Cũng từ năm 2024, một chiếc xe điện hoặc PHEV phải có ít nhất 60% linh kiện pin được lắp ráp ở khu vực Bắc Mỹ và 50% khoáng sản quan trọng được khai thác, xử lý tại Mỹ hoặc tại một quốc gia có hiệp định thương mại. Những yêu cầu về tỷ lệ phần trăm này sẽ tăng thêm 10% mỗi năm.

Ngay cả khi một chiếc xe điện nào đó đáp ứng được các quy định trên, đạo luật này cũng sẽ khống chế nhiều điều kiện khác kèm theo như chỉ áp dụng cho các mẫu xe giá dưới 55.000 USD (khoảng 1,33 tỷ đồng) với xe sedan thông thường và tối đa 80.000 USD (khoảng 1,94 tỷ đồng) với SUV, xe bán tải. Ngoài ra, IRA còn thay đổi cách cấp khoản tín dụng thuế xe điện và giới hạn thu nhập của người mua xe.

Theo CarBuzz

Bạn có góc nhìn (hoặc có trải nghiệm) nào về vấn đề trên? Hãy để lại bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Nhóm đối tượng này đã vận hành trang web cờ bạc từ một máy chủ có trụ sở tại Philippines từ tháng 7/2018 đến tháng 8/2022, thu về hơn 55 tỷ won (khoảng 41,1 triệu USD). Một trong những nghi phạm đã sử dụng 8,3 tỷ won (khoảng 6,2 triệu USD) để nhập khẩu và kinh doanh các mẫu siêu xe như Bugatti, Lamborghini và Ferrari.

Những mẫu xe trong số các tang vật bị cảnh sát thu giữ bao gồm một chiếc siêu xe Bugatti Chiron Sport, một chiếc siêu xe Ferrari Roma và một chiếc siêu xe Ferrari 296 GTB.

Ngoài ra, lực lượng chức năng còn thu giữ nhiều tư trang, túi xách, các tác phẩm nghệ thuật của Pablo Picasso, Takashi Murakami…

Siêu xe Bugatti Chiron Sport là phiên bản nâng cấp nhẹ của dòng Chiron, được trang bị động cơ W16 dung tích 8.0L, chiếc xe này nhẹ hơn nhờ sử dụng hệ thống ống xả mới, hệ thống treo cứng hơn và nhiều chi tiết bằng sợi carbon. Mẫu siêu xe này có giá đắt hơn phiên bản tiêu chuẩn khoảng 400.000 USD và giá bán tại Hàn Quốc là khoảng 4 tỷ won (3 triệu USD).

Ferrari 296 GTB là dòng siêu xe mở ra phân khúc mới của thương hiệu "ngựa chồm nước Ý" khi sử dụng động cơ V6 cùng cơ cấu hybrid, được lấy cảm hứng từ mẫu Dino 246 GT. Trong khi đó, Ferrari Roma là mẫu xe nhập môn của thương hiệu, thay thế cho chiếc Ferrari Portofino. Chiếc xe mang phong cách cổ điển cùng động cơ V8 mạnh 620 mã lực.

Cả Ferrari 296 GTB và Roma có mức giá tại Hàn Quốc lần lượt từ 400 triệu won (hơn 300.000 USD) và 293 triệu won (hơn 220.000 USD). Tại Việt Nam, 2 mẫu xe thể thao này có giá hơn 20 tỷ đồng.

Nhật Hoàng(Theo Korea Joongang Daily)

Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Văn phòng công tố quận Busan (Hàn Quốc) cho biết đã bắt giữ 9 người về các tội danh liên quan đến hoạt động của một trang cờ bạc trực tuyến bất hợp pháp và rửa tiền thông qua việc mua các mẫu siêu xe, bất động sản và tác phẩm nghệ thuật.

Nhóm đối tượng này đã vận hành trang web cờ bạc từ một máy chủ có trụ sở tại Philippines từ tháng 7/2018 đến tháng 8/2022, thu về hơn 55 tỷ won (khoảng 41,1 triệu USD). Một trong những nghi phạm đã sử dụng 8,3 tỷ won (khoảng 6,2 triệu USD) để nhập khẩu và kinh doanh các mẫu siêu xe như Bugatti, Lamborghini và Ferrari.

Những mẫu xe trong số các tang vật bị cảnh sát thu giữ bao gồm một chiếc siêu xe Bugatti Chiron Sport, một chiếc siêu xe Ferrari Roma và một chiếc siêu xe Ferrari 296 GTB.

Ngoài ra, lực lượng chức năng còn thu giữ nhiều tư trang, túi xách, các tác phẩm nghệ thuật của Pablo Picasso, Takashi Murakami…

Siêu xe Bugatti Chiron Sport là phiên bản nâng cấp nhẹ của dòng Chiron, được trang bị động cơ W16 dung tích 8.0L, chiếc xe này nhẹ hơn nhờ sử dụng hệ thống ống xả mới, hệ thống treo cứng hơn và nhiều chi tiết bằng sợi carbon. Mẫu siêu xe này có giá đắt hơn phiên bản tiêu chuẩn khoảng 400.000 USD và giá bán tại Hàn Quốc là khoảng 4 tỷ won (3 triệu USD).

Ferrari 296 GTB là dòng siêu xe mở ra phân khúc mới của thương hiệu "ngựa chồm nước Ý" khi sử dụng động cơ V6 cùng cơ cấu hybrid, được lấy cảm hứng từ mẫu Dino 246 GT. Trong khi đó, Ferrari Roma là mẫu xe nhập môn của thương hiệu, thay thế cho chiếc Ferrari Portofino. Chiếc xe mang phong cách cổ điển cùng động cơ V8 mạnh 620 mã lực.

Cả Ferrari 296 GTB và Roma có mức giá tại Hàn Quốc lần lượt từ 400 triệu won (hơn 300.000 USD) và 293 triệu won (hơn 220.000 USD). Tại Việt Nam, 2 mẫu xe thể thao này có giá hơn 20 tỷ đồng.

Nhật Hoàng(Theo Korea Joongang Daily)

Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Đường cao tốc không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, mà còn là nhiên liệu, phương tiện, chi phí cho sức khỏe, cho bảo vệ môi trường... Thực tế cho thấy cơ sở hạ tầng, đặc biệt là đường cao tốc, mở ra đến đâu thì kinh tế - xã hội phát triển vượt bậc đến đó. Kinh nghiệm của Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Nguyên và nhiều tỉnh thành khác là minh chứng rõ nét.

Lợi ích là vậy, nhưng điệp khúc chậm tiến độ vẫn lặp đi lặp lại ở các dự án kiểu này. Một trong những nguyên nhân nan giải là tình trạng thiếu đất đắp nền. Để tháo gỡ nút thắt, Thủ tướng đã đưa ra một chính sách đột phá là cho phép các địa phương cấp mỏ đất trực tiếpcho nhà thầu, với điều kiện nhà thầu chỉ được khai thác đủ khối lượng thi công mặt đường, xong phải hoàn thổ và trả lại mỏ đất cho địa phương. Chính sách này mở lối cho những địa phương còn quỹ đất nhanh chóng thi công đường cao tốc qua địa phương mình. Tuy nhiên, với những địa phương không còn mỏ đất công, vấn đề thiếu đất đổ nền cao tốc có lẽ vẫn còn đó.

Tình hình thực tế là đất vật liệu thiếu vì giá, chứ không phải vì khan hiếm. Khi biết quy hoạch tuyến đường cao tốc Bắc-Nam, nhiều mỏ đất thuận tiện cho việc xây dựng thường được doanh nghiệp tư nhân thâu tóm. Sở hữu mỏ đất nơi cao tốc chạy qua, họ mặc nhiên có "vị thế độc quyền" để xác định giá đất nguyên vật liệu.

Các mỏ vật liệu vốn là tài nguyên quốc gia. Tuy nhiên, vì địa phương đã bán, đấu giá hoặc giao cho tư nhân khai thác, Nhà nước nay phải mua lại với giá cao hơn. Một nhà thầu xây dựng cho tôi biết, nhiều chủ mỏ ra giá 60 nghìn đồng cho một m3 đất. Điều kiện là đưa phương tiện vào khai thác, khai thác bao nhiêu trả tiền bấy nhiêu.

Mức giá như vậy khiến nhà thầu tiến thoái lưỡng nan. Cụ thể, mức giá được chủ đầu tư phê duyệt cho một m3 đất nền nén chặt là 92 nghìn đồng. Để có được một m3 đất nền cần 1,7 m3 đất mỏ. Như vậy, để thi công được một m3 đất nền đường, nhà thầu cần mua 60 x 1,7 = 102 nghìn đồng đất mỏ. Chưa kể các chi phí máy móc, nhân công, vận tải và quản lý, riêng tiền đất nguyên vật liệu, nhà thầu phải bù lỗ 10 nghìn đồng mỗi m3 đất nền đường.

60 nghìn đồng cho một m3 đất vẫn chưa phải là mức giá cao nhất. Theo các báo giá sản phẩm hàng hóa, vật liệu xây dựng được công bố vào những thời điểm khác nhau của các doanh nghiệp khác nhau, giá đất nền "nhảy múa" từ 90 nghìn đồng đến 170 nghìn đồng mỗi m3, tùy từng địa phương, từng cách tính. Đây là nguyên nhân khác khiến nhà thầu phải "tranh mua, tranh bán" vật liệu.

Trước thực trạng đó, hôm qua 23/2, lãnh đạo Chính phủ đã yêu cầu UBND các tỉnh chỉ đạo kiểm tra, ngăn ngừa tình trạng tranh giành mỏ vật liệu, cản trở khai thác mỏ mới. Nếu vấn đề không được giải quyết triệt để, khó hy vọng các nhà thầu sẽ thi công cao tốc nhanh chóng.

Có một số bất hợp lý cần xem xét điều chỉnh. Trước hết là trường hợp giá đất nguyên vật liệu thực sự cao. Nếu quá trình đấu giá cho kết quả giá cao khiến chủ mỏ phải bán ra cao tương ứng, thì định mức giá đất nền cần được nâng lên.

Trường hợp thứ hai là giá thành của đất mỏ thấp. Đây có vẻ là tình huống phổ biến trên thực tế. Xác định giá đất nguyên vật liệu là việc khá dễ dàng, đặc biệt trong trường hợp chủ mỏ cho nhà thầu tự khai thác, thu tiền theo khối lượng. Lấy tổng chi phí thủ tục (chính thức và phi chính thức) và tiền đấu giá đất chia cho khối lượng đất là ra giá của mỗi m3 đất. Chủ mỏ có thể cộng thêm một tỷ lệ lợi nhuận nhất định vào giá đất. Để tránh chủ mỏ lợi dụng vị thế độc quyền ép giá, địa phương nên xây dựng chính sách điều chỉnh vấn đề này.

Ngoài ra, nếu mỏ đất được cấp cho các quan chức hoặc người nhà của họ là xung đột lợi ích và vi phạm các quy định của Luật Phòng chống tham nhũng. Một cuộc thanh tra, công bố kết quả minh bạch là điều cần làm.

Vấn đề thiếu hụt vật liệu nền đường, nút thắt cho tiến độ xây dựng cao tốc Bắc-Nam, được tháo gỡ nhanh chóng hay không phụ thuộc vào sự quyết liệt của các địa phương. Đường xong sớm ngày nào, người dân và đất nước sớm được hưởng lợi ngày đó.

Nguyễn Sĩ Dũng

Với dự án này, một phần ba quãng đường về quê tôi đã là cao tốc. Thời gian đi hết quãng đường này chỉ hơn một tiếng. Nếu toàn bộ đường về quê là cao tốc, tôi sẽ chỉ mất hơn ba giờ đồng hồ, tiết kiệm một nửa thời gian đi lại. Đây chỉ là sự tiết kiệm của một cá nhân. Trên quy mô toàn xã hội, sự tiết kiệm sẽ lớn biết nhường nào.

Đường cao tốc không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, mà còn là nhiên liệu, phương tiện, chi phí cho sức khỏe, cho bảo vệ môi trường... Thực tế cho thấy cơ sở hạ tầng, đặc biệt là đường cao tốc, mở ra đến đâu thì kinh tế - xã hội phát triển vượt bậc đến đó. Kinh nghiệm của Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Nguyên và nhiều tỉnh thành khác là minh chứng rõ nét.

Lợi ích là vậy, nhưng điệp khúc chậm tiến độ vẫn lặp đi lặp lại ở các dự án kiểu này. Một trong những nguyên nhân nan giải là tình trạng thiếu đất đắp nền. Để tháo gỡ nút thắt, Thủ tướng đã đưa ra một chính sách đột phá là cho phép các địa phương cấp mỏ đất trực tiếpcho nhà thầu, với điều kiện nhà thầu chỉ được khai thác đủ khối lượng thi công mặt đường, xong phải hoàn thổ và trả lại mỏ đất cho địa phương. Chính sách này mở lối cho những địa phương còn quỹ đất nhanh chóng thi công đường cao tốc qua địa phương mình. Tuy nhiên, với những địa phương không còn mỏ đất công, vấn đề thiếu đất đổ nền cao tốc có lẽ vẫn còn đó.

Tình hình thực tế là đất vật liệu thiếu vì giá, chứ không phải vì khan hiếm. Khi biết quy hoạch tuyến đường cao tốc Bắc-Nam, nhiều mỏ đất thuận tiện cho việc xây dựng thường được doanh nghiệp tư nhân thâu tóm. Sở hữu mỏ đất nơi cao tốc chạy qua, họ mặc nhiên có "vị thế độc quyền" để xác định giá đất nguyên vật liệu.

Các mỏ vật liệu vốn là tài nguyên quốc gia. Tuy nhiên, vì địa phương đã bán, đấu giá hoặc giao cho tư nhân khai thác, Nhà nước nay phải mua lại với giá cao hơn. Một nhà thầu xây dựng cho tôi biết, nhiều chủ mỏ ra giá 60 nghìn đồng cho một m3 đất. Điều kiện là đưa phương tiện vào khai thác, khai thác bao nhiêu trả tiền bấy nhiêu.

Mức giá như vậy khiến nhà thầu tiến thoái lưỡng nan. Cụ thể, mức giá được chủ đầu tư phê duyệt cho một m3 đất nền nén chặt là 92 nghìn đồng. Để có được một m3 đất nền cần 1,7 m3 đất mỏ. Như vậy, để thi công được một m3 đất nền đường, nhà thầu cần mua 60 x 1,7 = 102 nghìn đồng đất mỏ. Chưa kể các chi phí máy móc, nhân công, vận tải và quản lý, riêng tiền đất nguyên vật liệu, nhà thầu phải bù lỗ 10 nghìn đồng mỗi m3 đất nền đường.

60 nghìn đồng cho một m3 đất vẫn chưa phải là mức giá cao nhất. Theo các báo giá sản phẩm hàng hóa, vật liệu xây dựng được công bố vào những thời điểm khác nhau của các doanh nghiệp khác nhau, giá đất nền "nhảy múa" từ 90 nghìn đồng đến 170 nghìn đồng mỗi m3, tùy từng địa phương, từng cách tính. Đây là nguyên nhân khác khiến nhà thầu phải "tranh mua, tranh bán" vật liệu.

Trước thực trạng đó, hôm qua 23/2, lãnh đạo Chính phủ đã yêu cầu UBND các tỉnh chỉ đạo kiểm tra, ngăn ngừa tình trạng tranh giành mỏ vật liệu, cản trở khai thác mỏ mới. Nếu vấn đề không được giải quyết triệt để, khó hy vọng các nhà thầu sẽ thi công cao tốc nhanh chóng.

Có một số bất hợp lý cần xem xét điều chỉnh. Trước hết là trường hợp giá đất nguyên vật liệu thực sự cao. Nếu quá trình đấu giá cho kết quả giá cao khiến chủ mỏ phải bán ra cao tương ứng, thì định mức giá đất nền cần được nâng lên.

Trường hợp thứ hai là giá thành của đất mỏ thấp. Đây có vẻ là tình huống phổ biến trên thực tế. Xác định giá đất nguyên vật liệu là việc khá dễ dàng, đặc biệt trong trường hợp chủ mỏ cho nhà thầu tự khai thác, thu tiền theo khối lượng. Lấy tổng chi phí thủ tục (chính thức và phi chính thức) và tiền đấu giá đất chia cho khối lượng đất là ra giá của mỗi m3 đất. Chủ mỏ có thể cộng thêm một tỷ lệ lợi nhuận nhất định vào giá đất. Để tránh chủ mỏ lợi dụng vị thế độc quyền ép giá, địa phương nên xây dựng chính sách điều chỉnh vấn đề này.

Ngoài ra, nếu mỏ đất được cấp cho các quan chức hoặc người nhà của họ là xung đột lợi ích và vi phạm các quy định của Luật Phòng chống tham nhũng. Một cuộc thanh tra, công bố kết quả minh bạch là điều cần làm.

Vấn đề thiếu hụt vật liệu nền đường, nút thắt cho tiến độ xây dựng cao tốc Bắc-Nam, được tháo gỡ nhanh chóng hay không phụ thuộc vào sự quyết liệt của các địa phương. Đường xong sớm ngày nào, người dân và đất nước sớm được hưởng lợi ngày đó.

Nguyễn Sĩ Dũng