Khi phát biểu trong Hội thảo ở Viện Hán Nôm (27/8/2016) tôi có nói: 6 năm trước tôi đã từng có tham luận đề nghị dạy chữ Hán trong nhà trường để giữ gìn tiếng Việt và văn hóa Việt Nam, tuy nhiên nếu nói trong tình hình bây giờ thì rất khó.

Sau khi VietNamNetđăng tải bài viết có trích ý kiến của tôi, sợ mọi người không hiểu hết ý nên tôi phải đưa nguyên văn bài tham luận của tôi trình bày trong Hội thảo "Phát triển và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trong thời kỳ hội nhập quốc tế" (2010), bài viết có tên "Khôi phục việc dạy chữ Hán trong nhà trường - một phương pháp quan trọng để giữ gìn tiếng Việt và văn hoá Việt Nam".

Sau đó 2 bài viết ấy lan truyền rất mạnh trên các mạng xã hội với nhiều ý kiến trái chiều, gay gắt. Nay, tôi xin nói rõ suy nghĩ của tôi ở đây với mong muốn những người ngoài chuyên môn cũng hiểu được:

Chữ Hán là gì?

Chữ Hán là chữ được sinh ra từ nền văn hóa Trung Hoa cổ đại, vào nước ta từ đời Hán (đầu CN), được các thế hệ cha ông ta Việt hóa nó, đọc bằng âm Hán Việt (tương tự như Hàn Quốc có âm Hán Hàn, Nhật Bản có âm Hán Hòa (Onyomi).

Chữ Hán đã tạo nên 60-70% vốn từ vựng tiếng Việt. Ví dụ: Hà Nội hoàn thành chỉnh trang đền Ngọc Sơn và cầu Thê Húc, thì có lẽ 100% là từ gốc Hán các thời khác nhau.

Có người nói với tôi nên dùng chữ Nho cho khỏi lầm. Dùng cũng được, nhưng nó không chuẩn, vì chữ ấy không chỉ dùng trong các văn bản Nho, mà cả Phật, Đạo hay những loại văn hóa khác.

Có người nói nên dùng chữ Hán Nôm. Tôi thì không dùng vì trên đời không có chữ đó, mà chỉ có chữ Hán và chữ Nôm.

Vậy chữ Hán là nói tắt của chữ Hán cổ đọc theo âm Việt. Cách nói này rất phổ biến, và được giới nghiên cứu mặc nhiên thừa nhận.

Vậy chữ Hán không phải là tiếng Hán, càng không phải Trung văn.

Tại sao chúng ta phải học chữ Hán?

Vì 2 lý do chính:

Thứ nhất, chúng ta muốn hiểu sâu được tiếng Việt thì chúng ta cần biết gốc gác nó ra sao, tra cứu nó thế nào.

Ví dụ: từ Minh Tâm, nghĩa là sáng lòng, vì chữ Minh là sáng. Nhưng học trò thắc mắc thế U Minh thì là gì, sáng tối à? Không, “Minh” trong trường hợp này lại là “Tối”. U Minh là mờ mịt. Học trò lại hỏi: Thế Đồng Minh là cùng sáng à? Không, Đồng Minh là cùng phe, vì nó xuất phát từ nghĩa: cùng hội thề. Vì chữ Minh là Thề.

Vậy làm thế nào để cô giáo trả lời học sinh những câu hỏi ấy, làm thế nào cho học sinh không hỏi cô mà cũng biết được.

Có hai cách:

1. Học âm Hán Việt, tự tra từ điển tiếng Việt. Đa số những người giỏi tiếng Việt hiện nay đều hình thành bằng con đường ấy. Nhưng thực ra họ cũng không thật tự tin vì từ ngữ thì vô bờ, sai đúng lẫn lộn, người ta không thể tự tin hoàn toàn được.

2. Học chữ Hán để có ấn tượng là chữ Hán rất nhiều từ đồng âm, nhiều nghĩa khác nhau. Sau đó biết cách tra từ điển. Từ điển chữ Hán có nhiều loại, rất phức tạp, phải học để có một chút vốn liếng mới tra được. Bằng cách này người ta có thể tự tra cứu, tự học tiếng Việt suốt đời.

Lý do thứ 2, học chữ Hán để cho chúng ta hiểu được văn hóa Việt Nam, chúng ta cảm thấy gắn bó với ông cha. Vì từ trước khi bỏ chữ Hán hoàn toàn vào đầu Thế kỷ XX, toàn bộ di sản văn hóa Việt Nam được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm (một thứ chữ được hình thành từ chữ Hán). Chúng ta học chữ Hán để chúng ta hiểu sâu tiếng Việt, từ đó có thể hiểu được vốn văn hóa Việt Nam.

Văn hóa cổ dù có được dịch ra tiếng Việt, như các công trình của Lê Quý Đôn chẳng hạn, nếu không có vốn chữ Hán nhất định, đọc vẫn rất khó hiểu.

Đọc Truyện Kiều, nếu có biết chữ Hán, chữ Nôm thì mới hiểu thấu đáo cái hay của nó. Chúng ta nếu có biết chút ít chữ Hán thì đến các di tích văn hóa (đình chùa miếu mạo), nhìn một tập thơ Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, chúng ta không thấy xa lạ, không thấy mình là "những đứa con thất cước của giống nòi" (chữ của Hoài Thanh).

Sâu xa hơn, chúng ta là người VN, trong văn hóa chúng ta có một phần văn hóa Đông Á. Chúng ta coi trọng gia đình, sống cần kiệm, đề cao đức liêm chính, hiếu kính, hiếu học...Tất cả những điều ấy có xấu không, có nên bỏ không, và có bỏ được không? Tôi không nói phương Tây không có điều ấy, đạo đức phương Tây được hình thành từ Thiên chúa giáo và văn hóa truyền thống của họ, còn đạo đức chúng ta thì từ văn hóa bản địa và văn hóa Đông Á (Nho, Đạo thuộc về văn hóa Hán, Phật thì gốc Ấn Độ).

Những điều ấy được các bậc hiền triết phương Đông nói rất hay và từ rất sớm, các sách vỡ lòng chữ Hán ngày xưa vừa dạy chữ, vừa dạy người thông qua các sách đó rất thú vị và dễ nhớ. Vậy chúng ta có nên học một chút tinh hoa từ đó qua sách chữ Hán nhập môn không?

Nếu chúng ta chỉ lo đuổi theo phương Tây và bằng lòng với ngôn ngữ chat, tin nhắn, với loại văn bản lổn nhổn tiếng Anh lẫn tiếng Việt thì rõ ràng đó là nguy cơ cho sự trong sáng của tiếng Việt và mai một văn hóa truyền thống.

Học chữ Hán có dễ không?

Dễ mà khó. Nếu học để trở thành học giả uyên thâm dịch được sách vở cổ thì rất khó, nhưng học để biết một số chữ, để biết tra từ điển Hán Việt, từ đó có thể tự học tiếng Việt suốt đời thì rất dễ. Vì người học chỉ học có 2 kỹ năng: đọc, viết, mà không phải học kỹ năng nghe, nói. Đồng thời học chữ Hán như xem tranh, như học ghép hình rất dễ nhớ và thú vị.

Tôi muốn tổ chức một nhóm biên soạn một cuốn "Vui học chữ Hán" để dạy cho học sinh cấp 2 (như kiểu nhóm Phan Thị làm ở đằng sau bộ truyện tranh (kiểu manga) "Thần đồng đất Việt", mỗi tập vài chữ). Trong thực tế học sinh chuyên văn Phổ thông năng khiếu hàng năm đều có học mấy chục tiết chữ Hán, các em học rất thú vị và tiến bộ rõ rệt khi sử dụng từ Hán Việt và học văn học cổ điển VN.

Ai là người dạy chữ Hán?

Có đấy, các khoa ngữ văn ở HN, TP.HCM, Huế đều có sinh viên Hán Nôm, học viên cao học Hán Nôm, và các sinh viên Văn học cũng được học hơn 100 tiết chữ Hán cơ sở và nâng cao.

Dạy chữ Hán trong nhà trường như thế nào?

Có nhiều cấp độ khác nhau. Học sinh THCS học 1 tiết/ tuần trong môn Ngữ văn theo kiểu "Vui học chữ Hán" - chữ Hán bằng hình ảnh. Dạy thế này rất dễ, thầy cô có một chút vốn Hán Nôm đều dạy được. Nếu trường không có thầy cô biết Hán Nôm thì bài ấy là tự chọn, thích thì tự học, không thì thôi. Lên THPT thì HS chuyên ban KHXH có thể tự chọn học sách chữ Hán cơ sở trong môn Ngữ văn, sách này có thể tự học vì nhìn chung môn chữ Hán đều có thể dễ dàng tự học. Nếu học sinh có hứng thú thì có thể học tiếp lên chuyên ngành ở ĐH. Có thể hình dung môn chữ Hán như môn tiếng Latin ở các trường tinh hoa ở Mỹ và châu Âu.

Ghi chú thêm: học chữ Hán không ảnh hưởng gì đến tiếng Anh là ngoại ngữ bắt buộc hay các ngoại ngữ khác: Pháp, Nhật, Trung. Mỗi môn này theo tôi phải học từ 8-12 tiết/ tuần.

Đại khái tôi đề nghị và hình dung việc học chữ Hán trong trường phổ thông như thế. Nhưng ít ai đọc hết tham luận của tôi. Hơn nữa tham luận của tôi được trình bày trong hội thảo chuyên ngành, nhiều kiến thức được coi là đương nhiên, nhiều tiền giả định bị lược bỏ, nhiều kết luận đã lược bỏ lập luận... nên người đọc phải có kiến thức cơ sở một chút mới hiểu đúng. Trên mạng đa số người ta chỉ đọc cái tít báo rồi nhảy dựng lên. Đa số không phân biệt được chữ Hán với tiếng Hán, tiếng Trung. Không phân biệt được từ Hán Việt, ngành Hán Nôm, hay "từ" với "chữ" Hán…

Thế nhưng ai cũng có ý kiến: đọc rồi cũng nói, không đọc cũng nói, biết cũng nói, không biết cũng nói, biết dở dở ương ương cũng nói. Tất nhiên có rất nhiều người hiểu biết, phân tích, trình bày một cách có lý lẽ, người thì nhiệt liệt đồng tình, người thì đồng tình có mức độ, người thì nêu ra những khó khăn hay điều kiện để chủ trương ấy thành khả thi…

Nói cho công bằng, đề nghị đưa chữ Hán giảng dạy trong nhà trường thì tôi không phải là người đầu tiên hay duy nhất. Nếu không kể các thời trước thì chừng hơn 10 năm nay đã có nhiều người đề nghị, như GS Cao Xuân Hạo (nhà ngữ học hàng đầu VN thế kỷ XX) đề nghị học chữ Hán xuất phát từ tính ưu việt của nó; GS Nguyễn Đình Chú (nhà ngữ văn hàng đầu) đề nghị học chữ Hán vì tính quan trọng của nó đối với môn ngữ văn; GS Nguyễn Cảnh Toàn (GS toán học, thứ trưởng Bộ GD trước đây) đề nghị học chữ Hán vì chữ Hán giúp hình thành các thuật ngữ khoa học dễ dàng, chặt chẽ và giúp hiểu rõ văn hóa VN…

Tôi thì đứng từ điểm nhìn các nước văn hóa chữ Hán: Nhật, Hàn, Đài Loan (không phải TQ) - những nước vừa phát triển hiện đại vừa giữ gìn ngôn ngữ và bản sắc dân tộc của họ mà để đề nghị học chữ Hán (Hán Việt), nhằm làm sao giữ gìn, phát triển tiếng Việt và văn hóa VN. Tôi thuộc những người đánh giá rất cao vai trò của ngôn ngữ và văn hóa đối với sự trường tồn của dân tộc mà đề nghị như thế. Tôi tin rằng: Tiếng Việt còn thì văn hóa ta còn, văn hóa ta còn thì nước ta còn.

• PGS. TS Đoàn Lê Giang

''Một tình yêu không rõ nguồn gốc vì không biết yêu từ lúc nào, không mô tả được thành phần vì không xác định được hàm lượng và lý do yêu, không nhãn mác vì không thể định nghĩa hay gọi tên chính xác, không chứng nhận sản xuất vì không xác định được thời hạn sử dụng. Tóm lại là không xác định được cái gì hết nên rất là phiêu và rất là vui", Đan Lê hạnh phúc nói về tình yêu của mình với chồng.

Diễn viên Phương Oanh chia sẻ triết lý sống: "Giá trị của đồng tiền nằm ở cách tiêu còn giá trị của con người nằm ở cách yêu và cách sống". Võ Hoàng Yến đăng ảnh chụp chung với Hồ Ngọc Hà. Cô chia sẻ, đàn chị làm việc chuyên nghiệp và dễ chịu.

“Sống trên đời ngay cả trong một cuộc đời tẻ nhạt cũng sẽ có những điều khiến tim đập thật mạnh”, Hoàng Yến Chibi xinh xắn với mái tóc dài. Thủy Tiên khoe vòng eo con kiến: "Dăm ba chén rượu ly trà. Thứ em say nhất vẫn là say em".

Á hậu Huyền My than: "Mặt tròn như cái quạt mo. Anh nào vớ được ấm no cả đời".

Diễm My 9X úp mở về cái kết trong phim "Tình yêu và tham vọng": "Biết đâu được 2 ta sẽ có kết cục buồn".

"Dạo này cứ thuỳ mị nết na tóc đen thẳng mượt ra dáng con gái quá rồi, chắc đi lấy chồng sớm quá", Puka chia sẻ. Diễn viên Quang Anh vui vẻ chụp ảnh selfie với bậc tiền bối.

"Mai ai cùng Quân đi đến cuối cuộc đời? Mai ai chở che Quân qua gió đông? Mai Quân là ai trong ký ức nhạt nhòa. Nếu gặp lại chẳng biết ai đau lòng", Trung Quân Idol tâm trạng.

Hà Lan

Hà Anh Tuấn ủng hộ 3 tỷ cho 'Như chưa hề có cuộc chia ly'

Nghe tin chương trình 'Như chưa hề có cuộc chia ly' ngừng phát sóng vì không có nguồn tài trợ, ca sĩ Hà Anh Tuấn quyết định ủng hộ 3 tỷ cho chương trình.

Nhu cầu tuyển dụng kỹ sư nông nghiệp tăng mạnh

Theo thông tin từ Báo cáo Hội nghị tổng kết ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, giai đoạn 2011 - 2015, tốc độ tăng trưởng GDP của ngành Nông nghiệp đạt 3,13%. Giá trị sản lượng ngành nông nghiệp tăng bình quân 3,68%/năm, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2015 ước đạt 30,14 tỷ USD. Ba tháng đầu năm 2016 cả nước có 530 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài trong lĩnh vực nông nghiệp với tổng vốn đầu tư đạt 3,7 tỉ USD.

Với số lượng dự án và mức đầu tư lớn như vậy, các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhiều kỹ sư nông nghiệp. Hiện có rất nhiều doanh nghiệp (kể cả các tập đoàn lớn) đang cần rất nhiều nhân lực trong lĩnh vực này. Hàng trăm công ty đã đến Học viện Nông nghiệp Việt Nam (HVN) để tuyển dụng, thậm chí “đặt hàng sinh viên” làm việc cho công ty sau khi tốt nghiệp.

Ông Vũ Anh Tuấn, Phó TGĐ công ty CP Việt Nam nói: “Công ty cổ phần chăn nuôi CP Việt Nam đã ký kết hợp tác với Học viện Nông nghiệp Việt Nam trong nhiều năm nay. Hàng năm, công ty đã tiếp rất đón nhiều đoàn sinh viên đến thực tập nghề nghiệp, thăm quan học tập mô hình quản trị sản xuất hiện đại của công ty. Chúng tôi đã tuyển dụng nhiều sinh viên tốt nghiệp của Học viện làm cán bộ, nhân viên công ty thông qua Ngày hội việc làm, Ngày hội doanh nghiệp... Đồng thời, công ty cũng phối hợp với Học viện tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, ngày hội hiến máu, hội thảo khoa học, giao lưu sinh viên… Học viện là nơi đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng, đáp ứng được yêu cầu công việc của công ty CP Việt Nam”.

Ông Vũ Anh Tuấn - Phó TGĐ công ty CP Việt Nam

“Hàng năm chúng tôi cần tuyển một lượng lớn nhân lực có trình độ cao trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn. Chính vì vậy, chúng tôi rất vui mừng khi được hợp tác với Học viện Nông nghiệp Việt Nam trong tuyển dụng, đào tạo kỹ năng nghề nghiệp, tham gia Ngày hội việc làm. Ngoài ra, chúng tôi cũng phối hợp với Học viện tổ chức chương trình khởi nghiệp, đào tạo theo định hướng nghề nghiệp… để giúp sinh viên có cơ hội phát triển năng lực bản thân”. Đó là ý kiến của ông Đàm Quang Thắng, TGĐ Công ty Agricare VN, Chủ tịch Hiệp hội hóa chất nông nghiệp Hà Nội.

Ông Đàm Quang Thắng -  TGĐ Công ty Agricare VN, Chủ tịch Hiệp hội hóa chất nông nghiệp Hà Nội

Địa chỉ đào tạo hàng đầu

Học viện Nông nghiệp Việt Nam (Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội), là một trường đại học đa ngành, trường đại học trọng điểm quốc gia, trường đầu ngành về đào tạo nhân sự trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn của Việt Nam.

Với chất lượng đào tạo có uy tín của một trường đại học 60 năm tuổi, sinh viên tốt nghiệp từ HVN rất dễ dàng tìm được việc làm sau tốt nghiệp. Theo thống kê có trên 75% có việc làm trong vòng 6 tháng kể từ khi tốt nghiệp. Rất nhiều sinh viên được trả lương trước khi tốt nghiệp và đặc biệt là được tuyển dụng ngay trong ngày bảo vệ khóa luận tốt nghiệp.

Đối với một số ngành hiện nay (như Thú y, Chăn nuôi) các doanh nghiệp cam kết trả lương khởi điểm vượt trên 15-20 triệu đồng/tháng. Các ngành khác, kể cả những ngành không thuộc khối nông nghiệp, cũng có rất dễ dàng lựa chọn việc làm tốt sau tốt nghiệp. Cựu sinh viên của HVN đã rất thành đạt trên nhiều lĩnh vực khác nhau trên mọi miền của đất nước.

Bên cạnh việc đổi mới chương trình đào tạo, cải tiến cơ sở vật chất, Học viện Nông nghiệp Việt Nam còn tạo điều kiện cho hàng trăm sinh viên đi thực tập sinh, rèn nghề ở các nước có nền nông nghiệp tiên tiến như Israel, Nhật Bản…

Do vậy, sinh viên không chỉ nâng cao năng lực chuyên môn, phát triển tay nghề và học thêm ngoại ngữ mà còn có thêm thu nhập không nhỏ sau khi kết thúc thời gian làm việc (từ 150 triệu đến 250 triệu/năm). Đây sẽ là nguồn vốn đầu tiên giúp các em điều kiện học tập tốt hơn, có vốn để lập nghiệp.

Học viện cũng có rất nhiều nguồn học bổng khác nhau, đặc biệt là học bổng từ các doanh nghiệp nông nghiệp, để khuyến khích học tập, nhất là đối với sinh viên nghèo vượt khó.

Anh Vũ