Nhận định, soi kèo Lecce vs Inter Milan, 0h00 ngày 27/1: Chiến thắng nhọc nhằn

Kể về cơ duyên tìm ra giống chanh leo ngọt độc lạ của mình, ông Công cho rằng đó là một sự tình cờ. Khoảng 8 năm trước, trong một lần đọc báo, ông biết đến chanh leo là thứ quả rất tốt cho sức khoẻ nên đặt mua 10 hạt giống về trồng.

“Sau thời gian gieo trồng có 5 cây phát triển, trong đó chỉ có 3 cây cho trái. Dù tỷ lệ khá thấp nhưng cũng là tín hiệu vui để tôi có thêm động lực thử nghiệm giống chanh leo mới.

Nhiều tháng chăm sóc, chờ đợi, hồi hộp thu hoạch lứa quả đầu tiên, kết quả rất bất ngờ. Có 1 cây cho quả chín thơm lừng, phần mật (hạt và nước) ngọt thanh, không giống như những loại chanh leo khác”, lão nông mừng rỡ nhớ lại.

Trong một lần đi thăm vườn, ông thấy trái nhãn lồng chín liền hái ăn. Trong lúc thưởng thức, người nông dân này chợt nảy ra suy nghĩ táo bạo, ghép mắt chanh leo trên gốc cây nhãn lồng.

Theo ông Công, cây nhãn lồng có đặc tính dễ sinh trưởng trong môi trường nghèo dinh dưỡng, không kén đất. Nếu đem 2 cây này kết hợp với nhau sẽ cho ra giống cây có 1-0-2 với ưu điểm vượt trội.

Nghĩ là làm, nhờ sự hướng dẫn kỹ thuật ghép cây của giáo viên Trường Đại học Cần Thơ, trải qua nhiều lần thử nghiệm, đến năm 2019, lứa chanh leo gốc nhãn lồng (chanh leo ngọt) đầu tiên chính thức cho quả.

“Ăn thử mà vỡ oà trong niềm hạnh phúc, hương vị đúng như những gì tôi mong đợi. Quả vàng óng, vị ngọt thanh, thoang thoảng mùi thơm của nhãn lồng”, ông Công nói và cho biết tiếp tục ghép cây, mạnh dạn nhân rộng ra trồng 200 gốc chanh leo thành phẩm.

Ươm tạo thành công giống cây mới, ông Công cũng mạnh dạn lên mạng học hỏi, tìm hiểu phương pháp ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất. 

“Là nông dân nên tôi mất khá nhiều thời gian tìm hiểu về công nghệ. Tôi tự mua thiết bị và lắp đặt hệ thống vòi phun tự động điều khiển từ xa bằng điện thoại thông minh. Từ đó tôi có thể chủ động tưới nước cho vườn cây ở mọi lúc, mọi nơi. Không chỉ chi phí sản xuất giảm đi đáng kể mà còn chủ động ứng phó với hạn mặn”, ông Công cho hay.

Với hơn 5.000 gốc chanh leo ngọt, ông bán ra thị trường từ 2,5 – 3 tấn/đợt (mỗi đợt thu hoạch cách nhau khoảng 2 tháng) với giá dao động từ 80.000 – 120.000 đồng/kg. Ngoài bán chanh quả, mỗi năm ông Công ghép bán khoảng 6.000 cây giống (giá dao động từ 80.000-100.000 đồng/cây).

“Thời gian gần đây, mặc dù chưa đến đợt thu hoạch nhưng khách đã đặt mua gần hết. Ngoài các đại lý tại TP.HCM và Cần Thơ, tôi còn livestream bán hàng qua mạng xã hội. Với diện tích hiện có, mỗi năm gia đình thu lãi gần 2 tỷ đồng. Tôi mong sắp tới được Nhà nước hỗ trợ, kết nối với doanh nghiệp, đưa quả chanh leo ngọt xuất ngoại”, người nông dân vui mừng nói.

Giống sâm quý tiến vua

Ông Kiểm chia sẻ, tổng Thổ Hào xưa là vùng đất nằm ở hạ huyện Thanh Chương, nay là các xã Thanh Giang, Thanh Hà, Thanh Mai, Thanh Tùng. Cây giống được đưa về trồng ở vùng đất này và lấy tên là sâm Thổ Hào, hay Hào sâm, với ý nghĩa là cây sâm của vùng đất Thổ Hào.

Theo sử sách, sâm Thổ Hào là sản vật tiến vua, gắn liền với nhân vật lịch sử là Tiến sĩ Phạm Kinh Vỹ, người có công đưa giống sâm này về trồng trên vùng đất này.

Tuy nhiên, trải qua thời gian, giống sâm này đã bị lãng quên. Đến nay, sau hơn 70 năm, Hợp tác xã Tân Hưng Thịnh đã phục hồi giống sâm quý.

Mô tả về loài cây này, ông Kiểm cho biết cây mọc tự nhiên, sống nhiều năm trên sườn đồi núi và cả đồng bằng. Cây sinh trưởng khá nhanh, ra hoa sau 3 đến 6 tháng khi trồng. Hoa có màu đỏ tươi, quả già có khoảng 20 - 32 hạt. 

Cây thân thảo, mọc đứng, có chiều cao khoảng 1m. Lá màu xanh, gốc lá hình trái xoan và phiến lá có hình dáng tương tự mũi tên. Bề mặt lá có nhiều lông. Hoa sâm có 5 cánh, màu hồng phớt vàng hay đỏ.

Ông Kiểm chia sẻ về công dụng của loài sâm này như: Bổ tỳ vị, thanh nhiệt, dưỡng ẩm, bổ máu, nhuận phế, trợ tiêu hóa, sinh tân dịch...

Quyết tâm phục hồi

Từ năm 2014, ông Hoàng Kiểm cùng với bà con xã viên Hợp tác xã Tân Hưng Thịnh bắt đầu mày mò nghiên cứu, sưu tầm và phục tráng lại giống sâm này.

Thời gian đầu, cây sâm được trồng ở vùng bãi bồi ven sông Lam tại huyện Nam Đàn. Tuy nhiên, cây sâm ở vùng đất này không đạt được như kỳ vọng.

Đến năm 2020, hợp tác xã cùng Sở Khoa học Công nghệ tỉnh Nghệ An, Hội Nông dân huyện Thanh Chương trồng thí điểm khảo nghiệm trên diện tích 2ha tại các xã: Thanh Hà, Thanh Giang, Thanh Tùng, Thanh Mai với 10 hộ dân tham gia. 

Các hộ được hỗ trợ giống, phân bón, được hướng dẫn quy trình chăm sóc, thu hoạch và cam kết bao tiêu sản phẩm. Đến năm 2024, toàn hợp tác xã trồng hơn 3ha và dự kiến khoảng 2 tháng tới sẽ cho thu hoạch.

Năm nay thời tiết bất lợi, Tân Hưng Thịnh phải xuống giống sâm đến 3 lần mới thành công. Thời gian trồng sâm kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm sẽ cho thu hoạch. Bình quân trồng 1ha sâm Thổ Hào cho sản lượng từ 3,2 - 3,4 tấn, giá 1kg dao động từ 200.000 - 450.000 đồng tùy kích cỡ củ sâm.

“Dù cây sâm được trồng ở nhiều nơi tại Nghệ An, nhưng vùng đất thịt pha cát, dưới có phù sa cổ với nền đất đỏ bazan ở Thổ Hào, Thanh Chương cho năng suất tốt, củ sâm có dược tính tốt hơn so với nhiều vùng khác” - ông Kiểm nói.

Ông Trần Tuấn Thi, một người nghiên cứu về nhiều loài sâm cho biết, ngày trước sâm Thổ Hào được người dân trồng trên đồi núi, cây sống từ 5 - 7 năm mới lụi tàn. Giờ sâm Thổ Hào trồng dưới ruộng đồng bằng cho năng suất cao, nhưng dược tính dần giảm xuống.

“Những cây có tuổi thọ lâu năm, có giá trị cao từ 1,2 - 1,5 triệu đồng/kg. Loại sâm trồng 1 năm tuổi có giá thị trường khoảng 300.000 đồng” - ông Thi cho biết.

Trao đổi với VietNamNet, ông Trình Văn Nhã - Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương (Nghệ An) cho biết, cây sâm đã gắn liền với sản vật bản địa ở vùng Thổ Hào ngày xưa dùng để tiến vua. Do đó, việc phục tráng giống sâm Thổ Hào là việc cần làm.

"Sau khi xét nghiệm, hàm lượng dược tính sâm rất cao. Từ khi thử nghiệm ban đầu cho thấy hợp với chất đất. Tuy nhiên, diện tích trồng sâm chưa được lớn. Sau khi trồng ra cây sâm thì vấn đề chế biển sản phẩm cũng cần được quan tâm.

Chúng tôi thường xuyên hỗ trợ doanh nghiệp, người dân cần tăng diện tích, sản lượng và sớm làm ra các sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP phục vụ người tiêu dùng" - ông Nhã chia sẻ.

Cũng theo ông Nhã, thời gian qua, UBND huyện đã mời một doanh nghiệp đưa hạt giống về trồng thử nghiệm tại vùng Thổ Hào xưa. Sắp tới sẽ động viên, hỗ trợ người dân mở rộng diện tích cùng doanh nghiệp trồng sâm để sản xuất, phát triển sản phẩm.