Xem trộm phá khóa xe điện 2,5 tỷ không cần chìa trong chớp mắt

Hệ thống của Vietnam Airlines có thể đã bị hacker xâm nhập từ giữa 2014

Chiều ngày 1/8/2016, Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) đã phát ra thông cáo báo chí đánh giá tình tình an toàn thông tin tháng 7/2016.

VNISA nhận định, cuộc tấn công mạng của hacker vào hệ thống thông tin của Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) và Cụm cảng hàng không sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất chiều ngày 29/7/2016 là cuộc tấn công mạng có chuẩn bị công phu (sử dụng mã độc không bị nhận diện bởi các các phần mềm chống virus); xâm nhập cả chiều sâu (kiểm soát cả một số máy chủ quan trọng như cổng thông tin, cơ sở dữ liệu khách hàng) và chiều rộng (nhiều máy tính ở các bộ phận chức năng khác nhau, vùng miền khác nhau đều bị nhiễm); phát động tấn công đồng loạt và có liên quan tới các sự kiện kinh tế, chính trị.

Đặc biệt, thông cáo của VNISA cũng đưa ra nhận định, đến thời điểm này có thể khẳng định cuộc tấn công vào hệ thống Vietnam Airlines là dạng tấn công APT, có chủ đích rõ ràng, được chuẩn bị kỹ lưỡng, diễn tiến kéo dài trước khi bùng phát vào ngày 29/7/2016. “Có dấu hiệu cho thấy có thể hệ thống đã bị tin tặc xâm nhập từ giữa năm 2014. Tuy nhiên mã độc sử dụng trong đợt tấn công hoàn toàn mới, được thiết kế riêng cho cuộc tấn công ngày 29/7 và đã vượt qua được các công cụ giám sát an ninh thông thường (như các phần mềm chống virus)”, VNISA cho hay.

Theo phân tích của VNISA, cuộc tấn công diễn ra trên diện rộng với 2 điểm chính là cảng hàng không Nội Bài và Tân Sơn Nhất cùng với nhiều sân bay nhỏ khác cũng bị ảnh hưởng do hệ thống CNTT phục vụ khách hàng được kết nối liên thông với nhau. Ngoài ra, website của Vietnam Airlines và Hệ thống điều khiển màn hình, loa phát thanh của các sân bay trên cũng bị xâm nhập và thay đổi dữ liệu.

Thông cáo mới công bố của VNISA cho biết thêm: “Cần nói rõ là những dấu vết để lại hiện trường chưa đủ cơ sở để kết luận chính xác đối tượng tấn công là ai. Tuy nhiên có thể khẳng định đối tượng am hiểu hệ thống CNTT của các cụm cảng hàng không cả ở mức cấu trúc thông tin lẫn cơ chế vận hành thiết bị và có ý định khống chế vô hiệu hóa hoàn toàn dữ liệu hệ thống”.

Đại diện VNISA khẳng định, cùng với các cơ quan chức năng, các thành viên VNISA cùng với đội ngũ chuyên gia an ninh mạng của nhiều đơn vị, tổ chức ở Việt Nam vào cuộc đã bước đầu xác định được tác nhân chính (mã độc) phá hoại hệ thống, xác định cửa hậu backdoor đã bị khai thác từ khá lâu trước thời điểm phát động tấn công. Đội ngũ chuyên gia cũng đưa ra các phương án xử lý mã độc, khôi phục hoạt động hệ thống và từng bước đánh giá đề xuất các giải pháp ngăn chặn sự cố tương tự có thể xảy ra trong tương lai, tìm hiểu rà soát tổng thể hệ thống.

Đồng thời với công tác xử lý sự cố tại Vietnam Airlines, Trung tâm VNCERT thuộc Bộ TT&TT đã ra thông báo hướng dẫn khá cụ thể cho các tổ chức doanh nghiệp về những công việc cần thực hiện để nâng cao mức độ an toàn của mạng máy tính, đề phòng các tấn công tiếp theo có thể xảy ra.

VNISA cũng lưu ý, do công việc khá nhiều và không đơn giản khi thực thi, các tổ chức cần xem xét những khuyến cáo của VNCERT và dựa trên tình hình cụ thể của đơn vị mình để có kế hoạch thực hiện theo các mức độ ưu tiên khác nhau. Đây cũng là lúc chúng ta cần phải xác định rõ công tác đảm bảo An toàn thông tin là một công việc cần có sự tham gia trực tiếp của lãnh đạo cấp cao nhất của tổ chức, doanh nghiệp, chứ không chỉ là công tác thuần túy kỹ thuật của bộ phận CNTT vì chỉ với sự tham gia của lãnh đạo thì việc huy động nhân sự, thời gian, vật lực để thực hiện các biện pháp bảo vệ kỹ thuật và phi kỹ thuật mới có thể được thực thi.

Những bài học từ sự cố an ninh của hệ thống Vietnam Airlines

Mặt khác, VNISA cho rằng, qua bài học sự cố tại Vietnam Airlines và cụm cảng hàng không, các hệ thống thông tin tương tự Vietnam Airlines như hệ thống đảm bảo hạ tầng điện nước; hệ thống quản lý nhà nước có ứng dụng CNTT như hải quan, thuế, tài chính ngân hàng, dịch vụ công điện tử; giao thông vận tải và cấp thoát nước; các hệ thống viễn thông, … cần được rà soát qua nhằm tăng cường khả năng phát hiện sớm mã độc đang âm thầm hoạt động thông qua các hành vi bất thường.

Theo TheHackerNews, Battery Status API nằm trong kĩ thuật HTML5 được giới thiệu hồi năm 2012 và đã được đưa vào các trình duyệt web như Firefox, Chrome, Opera. Công dụng của API này là cho phép các website biết được dung lượng pin của laptop, tablet, hay điện thoại để từ đó kích hoạt tính năng tiết kiệm pin trên trang web. Tuy nhiên năm ngoái các nhà nghiên cứu đã cảnh báo về khả năng gây hại của API này, biến thông tin trạng thái tin trở thành thiết bị theo dõi người dùng.

Một nhà nghiên cứu có tên Lukasz Olejnik đã viết trong blog của mình rằng, các công ty hiện đang tận dụng triệt để trạng thái pin điện thoại. Olejnik cho biết, "Một số công ty đang kiếm tiền nhờ trạng thái pin. Khi pin yếu, người dùng thường chấp nhận chi trả nhiều hơn cho các dịch vụ". Olejnik nhấn mạnh tới nghiên cứu của Steve Engelhard và Arvind Narayanan, những người đã phát hiện ra một trang web đang theo dõi người dùng bằng Battery Status API. Steve Engelhard và Arvind Narayanan đã chứng kiến và thấy các công ty đang tận dụng kỹ thuật này cho mục đích riêng của mình.

Tiếc rằng rất khó để có thể khắc phục vấn đề này, xóa cookies hay sử dụng VPN hoặc các ứng dụng chặn quảng cáo như AdBlockers đều không thể giải quyết được vấn đề. Lựa chọn duy nhất đó là sạc điện thoại.

Hai tháng trước, Trưởng bộ phận nghiên cứu thị trường và kinh tế của Uber, Keith Chen thừa nhận rằng công ty đã quản lý trạng thái pin của người dùng, bởi họ biết người dùng có xu hướng trả phí cao hơn để thuê được một chiếc taxi khi điện thoại đang gần bị sập nguồn (cạn pin).