Nhấn mạnh chuyển đổi số là một xu thế phát triển tất yếu, mang tính đột phá của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0), Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Nguyễn Thanh Hải cho biết, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đặt ra mục tiêu xây dựng Thái Nguyên trở thành một trong những trung tâm kinh tế công nghiệp hiện đại của khu vực Trung du miền núi phía Bắc vào năm 2030. Trong đó, xác định phát huy các lợi thế, thành quả, cơ hội của CMCN 4.0 để nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh.

Với tinh thần đó, ngày 31/12/2020, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết 01 về Chương trình chuyển đổi số tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Thái Nguyên là địa phương đầu tiên trên cả nước ban hành Nghị quyết về chuyển đổi số cũng là tỉnh đầu tiên có Ngày chuyển đổi số, đó là ngày 31/12 hằng năm.

“Có thể nói, điều đó thể hiện sự nhanh nhạy, kịp thời nắm bắt thời cơ và khẳng định ý chí quyết tâm của toàn Đảng bộ, chính quyền và người dân tỉnh Thái Nguyên nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đảng”, Bí thư Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh.

Bí thư Nguyễn Thanh Hải cho biết, thời gian qua, trước bối cảnh của đại dịch Covid đã và đang tác động hết sức mạnh mẽ đến kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của tỉnh cũng như mọi mặt đời sống của nhân dân. Tuy nhiên, có thể nói đến nay tỉnh Thái Nguyên vẫn là một “an toàn khu” trước đại dịch Covid-19.

Cụ thể, Thái Nguyên mới ghi nhận 19 ca F0. Các F0 đều được khoanh vùng cách ly ngay. Tất cả F1 không có sự lây chéo. Hiện tại, đã qua 40 ngày tỉnh không xuất hiện ca nhiễm Covid ngoài cộng đồng.

Thành tựu đạt được thời gian qua của công tác chống dịch tại Thái Nguyên, theo Bí thư Nguyễn Thanh Hải, có sự giúp sức của các nền tảng chuyển đổi số.

Chuyển đổi số đã giúp cho tỉnh Thái Nguyên trong các hoạt động phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là hỗ trợ nông dân tiêu thụ nông sản có tính chất mùa vụ.

Nhờ vậy, trước bối cảnh của đại dịch, trong 9 tháng đầu năm nay, kinh tế tỉnh Thái Nguyên vẫn có mức tăng trưởng tốt, có tên trong top các tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước, đứng thứ nhất khu vực Trung du miền núi phía Bắc.

Chuyển đổi mạnh mẽ nhận thức của người đứng đầu

Cùng với việc điểm qua những kết quả đã đạt được sau gần 9 tháng triển khai Nghị quyết 01 về Chuyển đổi số của tỉnh Thái Nguyên trên cả 3 trụ cột Chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, đại diện Tỉnh ủy Thái Nguyên thẳng thắn chỉ rõ: “Việc chuyển đổi số còn không ít những khó khăn, thách thức, cần sự vào cuộc, chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị, sự chuyển đổi nhận thức, đặc biệt là nhận thức của người đứng đầu”.

Chương trình bồi dưỡng nâng cao nhận thức chuyển đổi số tại Thái Nguyên do tỉnh phối hợp cùng Bộ TT&TT tổ chức trong nửa đầu tháng 10 chính là hoạt động nhằm tháo gỡ khó khăn trong chuyển đổi số, đặc biệt là trở ngại liên quan đến nguồn nhân lực.

“Việc bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo quản lý về chuyển đổi số là hết sức cần thiết. Bởi lẽ, con người bao giờ cũng là khâu then chốt. Có Nghị quyết, có chủ trương đúng, có sự quyết tâm nhưng kỹ năng nghiệp vụ và đặc biệt là sự hiểu biết về chuyển đổi số như thế nào cũng hết sức cần thiết”, đại diện Tỉnh ủy Thái Nguyên chia sẻ.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng chia sẻ với các đại biểu về chuyển đổi số thông qua nhiều câu chuyện cụ thể.

Trao đổi với các đại biểu tham dự chương trình bồi dưỡng, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng cho hay, nếu như trước đây câu trả lời là quan trọng thì trong kỷ nguyên số câu hỏi lại trở nên quan trọng hơn câu trả lời. Bởi lẽ, khi đã có câu hỏi thì với thế giới kết nối không khoảng cách như hiện nay, chắc chắn sẽ có câu trả lời đúng.

Một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của nhận thức, Thứ trưởng cho biết: Công cuộc chuyển đổi số đơn giản là chúng ta chuyển đổi hoạt động từ môi trường thực lên môi trường số. Quá trình chuyển đổi là cái mới. Khi cái mới xuất hiện thì nhận thức là quan trọng hơn.

“Chúng tôi cho rằng CMCN 4.0, chuyển đổi số là cuộc cách mạng về mặt nhận thức và chính sách nhiều hơn là cuộc cách mạng về công nghệ, là câu chuyện chúng ta dám hay không dám làm, là câu chuyện chúng ta lựa chọn hay không lựa chọn. Vì thế, trước tiên nó là câu chuyện về nhận thức”, Thứ trưởng nói.

Theo đại diện Bộ TT&TT, chương trình bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về chuyển đổi số cho địa phương đã được Bộ TT&TT dày công thiết kế. Chương trình tại Thái Nguyên cũng là lần đầu Bộ TT&TT giới thiệu nền tảng tri thức mở, học tập bồi dưỡng kiến thức trực tuyến một chạm OneTouch với nhiều nội dung cơ bản, miễn phí.

Chương trình bồi dưỡng diễn ra trong các ngày 1, 2/10 và ngày 8, 9/10/2021 với 5 chuyên đề: Chuyển đổi số và phương pháp luận 2-3-5; Chuyển đổi số cho địa phương; Chuyển đổi số doanh nghiệp; Năng lực số đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chính quyền; Xã hội số và tác động của chuyển đổi số đối với người dân.

Qua chương trình, cấp ủy, chính quyền, cán bộ lãnh đạo, công chức, viên chức từ tỉnh đến cơ sở tại Thái Nguyên sẽ hiểu rõ những vấn đề chính yếu của chuyển đổi số; nắm được phương pháp luận, các bước chuyển đổi số; đồng thời liên hệ, thảo luận để có thể xây dựng và thực hiện chuyển đổi số ở địa phương.

Vân Anh

Thái Nguyên ra Nghị quyết về chương trình chuyển đổi số đến năm 2025

Nghị quyết của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên về chương trình chuyển đổi số tỉnh giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030 đã đặt mục tiêu đưa Thái Nguyên thành trung tâm chuyển đổi số của khu vực trung du miền núi phía Bắc.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa Khám và tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Hà Nộ), nhu cầu ăn uống thực phẩm công nghiệp ngày càng tăng lên. Các loại đồ hộp hay thực phẩm chế biến công nghiệp đa phần đều được sử dụng chất bảo quản.

Ngoài ra, bác sĩ Hưng cho biết thực phẩm chế biến sẵn chứa các calo ít giá trị dinh dưỡng nhưng chúng lại chứa quá nhiều muối và chất béo có thể kích thích phản ứng muốn ăn thêm trong não. Thức ăn ngon do sự quá tải của các chất phụ gia và làm cho cơ thể cảm thấy thèm ăn với số lượng không thể kiểm soát. Nếu người chế biến sử dụng các loại dầu hydro hóa một phần có thể làm phát triển bệnh ung thư. Thực phẩm nấu sẵn còn chứa vô số các hóa chất nhân tạo, chất bảo quản, màu sắc nhân tạo và chất tạo hương vị có thể gây dị ứng.

Các phụ gia thực phẩm này được phép sử dụng nhưng nếu quá ngưỡng an toàn có thể gây ngộ độc. Bác sĩ Hưng cho rằng các gia đình nên cân bằng giữa thực phẩm tự nấu và mua sẵn. Khi chọn thực phẩm, cần chú trọng khâu an toàn thực phẩm, lựa chọn thực phẩm đầu vào không được kiểm soát chặt chẽ, sử dụng các chất phụ gia trong tẩm ướp và dụng cụ chứa đựng không đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh.

Phó giáo sư Nguyễn Duy Thịnh, nguyên Giảng viên Viện Công nghệ Thực phẩm, Trường Đại học Bách Khoa (Hà Nội), cho biết thực phẩm chế biến sẵn đều chứa một lượng phụ gia, chất bảo quản.

Ví dụ, thịt hun khói được thêm phenol và các hóa chất khác có tác dụng kháng khuẩn. Các loại xúc xích, dăm bông còn được cho thêm nitrite để bảo quản lâu hơn. Trong thịt, nitrite biến thành oxit nitric. Chất này phản ứng với các protein trong thịt, từ đó làm thay đổi màu sắc nên thịt thường có màu đỏ. Nếu thịt không cho nitrit hay các phụ gia khác sẽ chuyển sang màu nâu.

Do đó, nếu lạm dụng thực phẩm có chứa các chất này khiến hàm lượng tiêu thụ vượt ngưỡng an toàn, người dân sẽ phải đối diện với nguy cơ sức khỏebị ảnh hưởng cao hơn. Vì vậy, ông Thịnh khuyến cáo người dân có thể ăn thực phẩm chế biến sẵn nhưng không nên lạm dụng sự tiện lợi để quên đi thực phẩm tươi, tự chế biến tại nhà.

Tuy vậy, có một thực tế là hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản ở Việt Nam hiện chưa thống nhất theo tiêu chuẩn GS1 của Tổ chức mã số mã vạch toàn cầu. Thay vào đó, khâu quản lý, truy xuất tại Việt Nam thường sử dụng các mã phân định, có cấu trúc tự động, chỉ có ý nghĩa khi dùng trong nội bộ. 

Điều này dẫn đến một thực trạng là việc quản lý nguồn gốc nông sản rất khó khăn, dễ xảy ra hiện tượng trùng mã giữa các hệ thống truy xuất nguồn gốc khác nhau. Bên cạnh đó, cách làm này còn gây khó khăn trong việc tương tác, trao đổi thông tin giữa các hệ thống khi truy vết sản phẩm trong chuỗi cung ứng. 

Theo ông Nguyễn Văn Đoan - chuyên gia thuộc Trung tâm Mã số mã vạch Quốc gia, tại Việt Nam hiện có hơn 60.000 doanh nghiệp là thành viên của GS1 với hơn 600.000 sản phẩm sử dụng mã số, mã vạch. Mỗi năm có khoảng 7.000 doanh nghiệp đăng ký mã số, mã vạch mới. 

Ông Đoan cho biết, trên thị trường có rất nhiều giải pháp truy xuất nguồn gốc, nhưng các giải pháp này lại tồn tại theo kiểu “trăm hoa đua nở”.

Khi tra trên các kho ứng dụng, có thể dễ dàng tìm ra rất nhiều app truy xuất nguồn gốc khác nhau. Điều này khiến người nông dân gặp khó trong việc chọn lựa cho mình một giải pháp phù hợp.

Trong quá trình triển khai trên thực tế, khi quét tem truy xuất nguồn gốc, nhiều công cụ chỉ trả về một số thông tin chung chung, theo dạng điện tử hóa tem nhãn của sản phẩm thay vì lịch sử của sản phẩm đó. Đây là hiện tượng rất phổ biến tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, có một thực tế là khi quét các loại nông sản có dán tem truy xuất nguồn gốc, sản phẩm nào cũng để mặc định số ngày cách ly phân bón là 7 ngày và số ngày cách ly thuốc bảo vệ thực vật là 10 ngày. Chứng tỏ nhiều khả năng đây là những thông tin không chính xác. 

Một vấn đề khác là tình trạng thiếu thông tin, không đầy đủ phần tử dữ liệu của các giải pháp truy xuất nguồn gốc hiện tại. 

Truy xuất nguồn gốc: Giải pháp nâng tầm nông sản Việt Nam

Theo bà Nguyễn Thị Thành Thực - Ủy viên BCH Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam, chuyển đổi số sẽ giúp truy xuất nguồn gốc dễ dàng, minh bạch, hỗ trợ kịp thời cho các chủ cơ sở trong chuỗi cung ứng. 

Ví dụ, trong quá trình xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, truy xuất nguồn gốc giúp nhà nhập khẩu có thể nhìn thấy cánh đồng, xưởng sản xuất từ bên xuất khẩu, từ đó tạo niềm tin và giúp cắt giảm chi phí di chuyển để thẩm tra, giám sát. 

Áp dụng chuyển đổi số nông nghiệp, trong đó có giải pháp truy xuất nguồn gốc xuất xứ được cho là cách để nâng tầm giá trị nông sản Việt Nam. (Ảnh: Trọng Đạt)

Đại diện Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam nhận định rằng, lợi ích lớn nhất của minh bạch thông tin là bảo vệ thương hiệu, tránh bị người khác làm giả nguồn gốc xuất xứ. 

Dễ nhận thấy nhất là trong trường hợp một lô vải Hải Dương nhưng được giới thiệu là vải thiều Lục Ngạn, việc kiểm tra nguồn gốc sẽ giúp người tiêu dùng xác định ngay lập tức sản phẩm giả, từ đó giữ uy tín cho thương hiệu vải thiều. Người làm nông nghiệp vì thế cần thay đổi tư duy từ việc bị truy xuất nguồn gốc sang chủ động minh bạch về nguồn gốc hàng hóa.

Khó khăn lớn nhất đối với quá trình thực hiện chuyển đổi số và truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông nghiệp là có nhiều quy định pháp luật về quản lý lưu thông hàng hóa nhưng lại thiếu chế tài nghiêm khắc để xử lý sai phạm, đặc biệt là với nông sản.

Điều này dẫn đến việc mù mờ thông tin, không công bằng đối với những đối tượng cùng lưu thông ra thị trường. Ví dụ dễ nhận thấy nhất là một số người bán hàng rong có thể vô tư buôn bán các loại nông sản trên đường phố dù người dùng không rõ về nguồn gốc xuất xứ của loại hàng hóa đó. 

Một vấn đề khác là sự hạn chế về nhận thức và hiểu biết của đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân vẫn chưa biết cách bảo vệ sản phẩm cũng như uy tín thương hiệu của mình.

Với các giải pháp truy xuất nguồn gốc tốt, người dân có thể tra được chính xác vị trí của nhà sản xuất mặt hàng nông sản đó trên bản đồ. Ngoài ra, họ có thể tra cứu từng công đoạn được thực hiện trong quá trình sản xuất, thu hoạch, vận chuyển, phân phối. (Ảnh: Trọng Đạt)

Theo Đại diện Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam, tình trạng loạn phần mềm truy xuất nguồn gốc, loạn app đang diễn ra khá phổ biến. Các tiêu chí về truy xuất nguồn gốc của Việt Nam còn lạc hậu so với thị trường thế giới. Bên cạnh đó, sự thiếu chủ động đổi mới khiến người dân và doanh nghiệp liên tục bị bất ngờ bởi những hàng rào kỹ thuật của nước nhập khẩu. 

Để xây dựng và nâng cao giá trị nông sản Việt, đại diện Hiệp hội nông nghiệp số cho rằng, Việt Nam cần quản lý thật nghiêm khắc, sẵn sàng thay đổi các quy định quản lý chưa phù hợp. 

Hiện vẫn còn tình trạng người dân ghi chép, lưu trữ hồ sơ theo cách chống đối, giả mạo. Nhiều trường hợp vi phạm giả mạo hồ sơ giấy tờ sản phẩm, chứng nhận tiêu chuẩn, mã số vùng trồng… Do đó, điều quan trọng nhất là cần thay đổi nhận thức đối với việc áp dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc nông sản. 

Hậu quả của việc mù mờ thông tin là sự mất niềm tin của người tiêu dùng vào hệ thống quản lý, giám sát và phân phối nông sản. Dẫn đến thị trường bất ổn, từ đó khiến cả người sản xuất và người tiêu dùng đều bị thiệt hại. Minh bạch thông tin sẽ là một yêu cầu bắt buộc nếu muốn nâng cao uy tín và giá trị nông sản Việt Nam.

Trọng Đạt

6 giờ và 11.000 đồng để nông sản từ trang trại đến bàn ăn

Không còn phải đổ bỏ rau củ vì không tiêu thụ được, cuộc sống của nhiều bà con nông dân tại Hải Dương nay đã đảm bảo hơn nhờ việc đưa nông sản nhà mình lên sàn thương mại điện tử.