Họ làm giàu bằng cách nào? Thông qua tham nhũng và quan hệ chặt chẽ với một số người trong chính quyền, họ có thể thâu tóm những công ty tư nhân hóa với giá rẻ mạt, hoặc nắm những ngành kinh doanh độc quyền như khai thác dầu, kim cương. Hiện tượng này được một số nhà kinh tế gọi là "thu tô" (rent-seeking), qua các mối quan hệ "sân trước, sân sau, người quen, người nhà" và được tiếp tay bởi nạn tham nhũng tràn lan. Châu Phi được dự báo là khu vực tăng trưởng nhanh của thế giới trong 2024, chỉ đứng sau nhóm các nước đang phát triển của châu Á, nhưng đồng thời cũng là khu vực có tỷ lệ người nghèo cao nhất. Báo cáo tháng 10/2023 của World Bank nhận định "Châu Phi tiếp tục tăng trưởng mạnh nhưng nghèo đói và bất bình đẳng tiếp tục cao một cách dai dẳng".

Tôi tin cũng rất ít người có thể phủ nhận Việt Nam đã phát triển mạnh trong những thập kỷ qua, vấn đề chỉ là miếng bánh tăng trưởng kinh tế dường như không được chia đúng cách. Vì vậy, tôi đồng tình với góc nhìn: tham nhũng và "chia bánh" không đúng cách đã khiến chúng ta tăng trưởng dưới tiềm năng.

Kinh tế tăng trưởng nhưng tiền vào hết túi một số ít là vấn đề của nhiều nước trên thế giới hiện nay, không chỉ Việt Nam. Nhưng nó đặc biệt quan trọng trong bối cảnh của Việt Nam vài năm qua, với nhiều đại án tham nhũng được phanh phui cùng những số tiền lên đến đơn vị nghìn tỷ. Chỉ trong hai năm 2022 và 2023, Việt Nam đã xét xử những đại án như Việt Á, chuyến bay giải cứu, Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB, liên quan tới nhiều quan chức.

Những đại án như vậy chỉ ra rằng một lượng lớn tài sản của nền kinh tế đang bị thao túng bởi một số người và làm giàu cho một số ít.

Điều đáng lo hơn là những hệ lụy lâu dài của sự chênh lệch giàu nghèo ngày một lớn trong xã hội. Đầu tiên, trường hợp của Trung Quốc gần đây cho thấy, nó tạo ra một thế hệ người trẻ bất đắc chí vì họ có cố gắng đến đâu cũng không đủ tiền mua nhà, lập gia đình và cung cấp giáo dục tốt cho con trẻ. Nhiều người trẻ ở Trung Quốc mất động lực phấn đấu, chọn cách tiếp cận tiêu cực là "nằm thẳng", làm ít, chi tiêu ít, mặc kệ đời. Nó gián tiếp dẫn đến tiêu dùng xã hội của Trung Quốc yếu đi, khiến một trụ cột phục hồi kinh tế quan trọng của nước này bị trục trặc. Nguy hiểm hơn, tài sản tập trung quá nhiều vào tay một số người giàu khuyến khích một lớp người "chơi game", "đi tắt", lợi dụng những khoảng trống trong hệ thống quy định và giám sát pháp luật để làm giàu nhanh và bất chính. Họ bắt tay với những quan chức tha hóa để thâu tóm tài sản của Nhà nước và người dân với giá rẻ.

Chênh lệch giàu nghèo, bất bình đẳng cả về thu nhập, tài sản tích lũy và cơ hội đã và đang là vấn đề đau đầu với nhiều nước đi trước Việt Nam, bao gồm các nước phương Tây như Mỹ, Anh, cho đến những nước châu Á như Hàn Quốc, Malaysia, và Trung Quốc.

Điều may mắn của Việt Nam là mấy năm qua, chỉ số về bất bình đẳng thu nhập có phần cải thiện trong khi một số nước xung quanh đứng yên hoặc xấu đi. Nhưng đó chỉ là thước đo thu nhập minh bạch được, và nó chỉ là thu nhập. Về tài sản, về cơ hội thì chúng ta chưa biết.

Dù không có những thước đo cụ thể, đã có những dấu hiệu đáng lo. Chi phí cho giáo dục và khả năng mua nhà trong giới trẻ đã là các vấn đề rõ ràng. Giá nhà quá cao với thu nhập người trẻ và học phí đắt đỏ ở bậc đại học là những chủ đề mà tôi thường xuyên đọc được trên truyền thông chính thống cho đến những thảo luận ở Quốc hội. Chúng ta có nguy cơ gặp các thách thức tương tự những nước đi trước nếu không tìm được cách chia lại "miếng bánh tăng trưởng" cho phù hợp hơn.

Nó phải bắt đầu từ việc kiểm soát quyền lực của những cá nhân, tổ chức đang nắm trong tay nhiều quyền, nhưng không được giám sát đầy đủ; gồm các quan chức, doanh nghiệp có quy mô lớn và nhiều mối quan hệ với chính quyền, những ông bà chủ thật sự đằng sau các ngân hàng.

Trong bối cảnh chuyển đổi đó, cũng cần tránh những luận điểm dân túy dễ gây trở ngại cho các ngành kinh doanh. Những đề xuất chính sách kiểu đó có thể nghe hợp lòng dân trong ngắn hạn, nhưng lại tạo ra những cơ chế xin-cho mới và cơ hội tham nhũng chính sách mới. Thay vào đó, phải có cách làm chính sách dựa trên các bằng chứng, nghiên cứu cụ thể, tiếp thu các phản biện có tính xây dựng.

Một trong những vấn đề cấp thiết trước mắt là chính sách với giáo dục. Theo một nghiên cứu mới về giảm bất bình đẳng thu nhập, giáo dục đóng góp tới 70% phần thu nhập gia tăng cho nhóm người 20% nghèo nhất trên toàn cầu. Vì vậy, đảm bảo điều kiện tiếp cận giáo dục công bằng và chi phí thấp cho người yếu thế là điều thiết yếu. Thu nhập của số đông cải thiện nhanh hơn so với tốc độ tăng giá tài sản thì mới có thể hy vọng vào một sự phân bổ miếng bánh từ tăng trưởng kinh tế đều hơn. Trở ngại ở đây là chi ngân sách cho giáo dục ít khi đạt tối thiểu 20% như Nghị quyết số 29-NQ/TW đề ra vào 10 năm trước.

Thay đổi đột phá đôi khi chỉ đến từ việc tìm cách làm cho bằng được những mục tiêu đặt ra. Bài toán "chia bánh" mà tôi học từ tiểu học, tưởng dễ, mà... dễ sai. Vì trong thâm tâm, ai được giao chia bánh cũng thường muốn mình được phần hơn.

Hồ Quốc Tuấn

Chuyện tình 'cọc đi tìm trâu' của tiền vệ Huy Hùng và hot girl đất Cảng

Mới đây, hot girl Lào gốc Việt nổi tiếng trên mạng - Ketmany Sivilay - lên xe hoa cùng bạn trai. Nhiều hình ảnh trong đám cưới của cô được bạn bè, người thân chia sẻ trên Instagram. Ảnh: @vivi_yatmany.

Cô dâu xinh đẹp và rạng rỡ trong tà váy trắng. Còn chú rể cũng gây chú ý với vẻ ngoài điển trai, cuốn hút. Dù khá bất ngờ trước thông tin hot girl làm đám cưới, nhiều người vẫn dành lời chúc phúc, khen ngợi cho đôi trẻ. Ảnh: @malinymari, @candiiliiciious.

Trước đó, Ketmany Sivilay từng đăng một số bức ảnh chụp với bạn trai cùng hashtag #themomentwedding khiến dân mạng suy đoán cả hai đã chuẩn bị cho một đám cưới. Ảnh: Instagram NV.

Chồng của Ketmany Sivilay tên là Tao Oudeth Xayalop, 24 tuổi, sinh sống và làm việc tại thủ đô Viêng Chăn, Lào. Tốt nghiệp chuyên ngành Kế toán - Tài chính, ĐH Portsmouth (Anh), 9X hiện làm công việc kinh doanh tại quê nhà. Ảnh: Instagram NV.

Cả hai từng cùng nhau du học tại Anh và đã hẹn hò được hơn 2 năm. Trên trang cá nhân, đôi trẻ thường xuyên chia sẻ những khoảnh khắc tình tứ, viết điều lãng mạn, ngọt ngào về nhau. Ảnh: Instagram NV.

Ketmany Sivilay (Nguyễn Mai Ly, 23 tuổi) là hot girl Lào gốc Việt nhận được nhiều sự quan tâm của giới trẻ. Hiện Instagram của cô thu hút gần 40.000 lượt theo dõi. Ảnh: Instagram NV.

Cùng em gái 21 tuổi - Phoiphailin Sivilay (Chichi) - Ketmany được yêu mến vì nhan sắc xinh đẹp và thành tích học tập đáng ngưỡng mộ. Hai chị em hot girl từng du học tại Anh, thông thạo nhiều ngôn ngữ. Ảnh: @chichisvl.

Nhan sắc nóng bỏng của hot girl sắp cưới Vlogger Huy Cung

Vợ sắp cưới của chàng vlogger nổi tiếng Huy Cung là cô gái nóng bỏng, có ngoại hình xinh như hot girl.

- Anh phản hồi gì về nghi vấn sửa lời bài “Hoa trinh nữ” đang gây tranh cãi gần đây?

Không riêng nhạc Trần Thiện Thanh mà hầu như các nhạc sĩ xưa đều không phát hành bản chép nhạc nào gọi là chính thức. Nhờ theo đuổi vụ tranh chấp bản quyền nhạc Trần Thiện Thanh nhiều năm qua mà tôi biết vụ việc đã chính thức được giải quyết. Vì thế, tôi cũng là ca sĩ chuyên nghiệp đầu tiên phát hành album nhạc Trần Thiện Thanh ra thị trường.

Về lý do chọn lời “Tôi chỉ là người khách phong trần”, tôi khẳng định hoàn toàn không có chuyện tự ý sửa lời nhạc của ai cả. Tôi còn giữ bản thu gốc của chính tác giả bài “Hoa trinh nữ” là Trần Thiện Thanh để tham chiếu. Và ông đã hát “Tôi chỉ là người khách phong trần” trong bản thu bài “Hoa trinh nữ” gần như là cuối cùng của mình.

Tôi từng làm việc trực tiếp với nhiều nhạc sĩ lớn như Phạm Duy, Nguyễn Ánh 9, Vũ Khanh… Tôi biết rằng họ luôn mong muốn nhạc phẩm của mình càng phổ biến rộng rãi càng tốt. Nhạc sĩ Vũ Thành An từng chủ động sửa lời bài hát nhiều lần để phù hợp hơn. Trong vô vàn phiên bản của bài “Hoa trinh nữ”, tôi khẳng định không ngại hát lời “Tôi chỉ là người lính xa nhà”, nhiều bài tôi từng hát có nhắc chữ người lính trong đó rất bình thường. Nhưng tôi chỉ chọn bản thu phù hợp nhất với mình để hát theo.

Không chỉ bài “Hoa trinh nữ”, bài “Chiếc áo bà ba” mà tôi hát cùng cô Hương Lan cũng chuẩn bị “dậy sóng” đây! Là người gắn bó với nhạc Trần Thiện Thanh, cô Hương Lan biết một bản thu chính thức bài “Chiếc áo bà ba” của cố nhạc sĩ rất khác với những gì chúng ta từng nghe, biết về bài hát này. Và chính cô đã đề nghị tôi thu âm bản “Chiếc áo bà ba” này.

- Nếu chị Mỹ Lan đề nghị ngưng lưu hành bài hát như ý định chị ấy từng tiết lộ thì sao?

Tôi chưa từng phản ứng nếu đó không phải là tin chính thức. Chuyện nhạc xưa “tam sao thất bản” là rất bình thường. Nếu chị Mỹ Lan gọi điện thoại hay gửi mail chính thức thì tôi sẽ phản hồi. Còn đằng này mọi thứ chỉ là tin đồn thì tôi không có gì để trả lời. Tôi nghĩ mọi người đang đẩy vụ việc đi quá xa chứ bản chất vấn đề không có gì cả. Tôi và ekip đã làm mọi thứ hợp pháp nên không có gì phải lo lắng.

Album "Một ngày ta được yêu", Đức Tuấn hát Trần Thiện Thanh, được phát hành đúng ngày Valentine Trắng.

- Anh có buồn khi sản phẩm tâm huyết của mình bị phản ứng gay gắt như vậy?

Tôi đã lường trước điều này vì có nhiều người thích Bolero kiểu cũ sẽ phản ứng cực đoan. Nửa đời người, tôi nhận đủ phản ứng kiểu đó rồi, như hồi hát nhạc Phạm Duy, Phạm Đình Chương. Tôi được nhìn nhận là thế hệ gần nhất hát nhạc bác Phạm Duy thành công nhất, nhưng người nghe vẫn có lý riêng của họ. Thậm chí, họ mặc kệ bác Phạm Duy nói gì, cứ thích là phản ứng thôi, tôi quen như cơm bữa.

Nếu bạn không phải ở tâm điểm, mọi người sẽ không thèm phản ứng với bạn làm gì. Trên thị trường có nhan nhản bản thu sai lời, phá cách, có ai nói gì đâu? Nên việc các bản thu của mình gây xôn xao, với tôi là tín hiệu rất lạc quan. Phản ứng của lớp khán giả cũ phần nào gây sự chú ý cho lớp khán giả mới.

Tôi cũng xin lỗi nếu các bản thu của mình không hợp tai lớp khán giả cũ, mong họ sẽ đi tìm nghe các bản khác. Cá nhân tôi nhắm tới đối tượng khán giả hiện đại, cởi mở và tư duy không có định kiến.

- Vì sao anh luôn cố nhấn mạnh chữ “sang – sến” khi đây là vấn đề rất nhạy cảm?

Tôi không thích gọi là chữ Bolero, tôi chỉ thích gọi là nhạc sến. Hồi xưa, người ta chỉ gọi nhạc sang – nhạc sến. Tôi nghe nhạc sến từ nhỏ và luôn thấy rằng chỉ có chữ “sến” thể hiện chính xác bản chất của dòng nhạc này. Hồi đó, tôi từng nghĩ nhạc Trần Thiện Thanh chẳng sến chút nào nhưng không hiểu vì sao người ta cứ thích hát rền rĩ. Tôi đã luôn muốn lớn lên mình sẽ hát lại theo cách nào đó khác đi.

Nhiều người nói tôi ra đĩa để khẳng định mình có thể hát nhạc sến. Thực tế, tôi chẳng khẳng định gì cả. Thứ âm nhạc này đã gắn liền với tuổi thơ, tâm tư tình cảm và cả sinh lý, kỹ thuật hát của tôi từ đó đến giờ. Đó là Đức Tuấn rất chân thật.

Đã đến lúc dẹp bỏ những rào cản, định kiến để các nhạc phẩm đến với công chúng rộng rãi hơn. Tôi không làm đĩa này cho những ai trung thành với cách hát cũ. Tôi cũng không bức tử nhạc sến như những nhận xét cực đoan dành cho mình những ngày vừa qua.

Đức Tuấn không quan tâm bị nhận định là ca sĩ nhạc sang hay sến.

- Lúc thu âm, có bao giờ anh tự đặt ra yêu cầu phải hát sao cho “sang” hơn?

(cười) Thật ra, tôi hát nhạc ai, nhạc gì cũng đều ra một kiểu là nhạc Đức Tuấn cả. Đó là cá tính âm nhạc không lẫn đi đâu được. Tôi chưa từng nói mình là ca sĩ hát nhạc sang, mọi người thích xếp tôi vào nhóm ca sĩ nào cũng được, không quan trọng.

Còn bản thân tôi thích nhạc sến như vừa nói ở trên, hát nhạc sến rất nhiều chứ không chỉ riêng Trần Thiện Thanh. Nhạc kiểu sến, dân ca hay những bài mang âm hưởng Nam Bộ tôi đều thích.

Nên tôi không ngại khi nhắc nhạc “sang – sến”. Không nhạc nào kém quan trọng hơn cả, có sang phải có sến thì âm nhạc mới trọn vẹn. Ai nói tôi hát sến cũng được nên chẳng có lý do gì tôi phải cố hát cho sang lên.

Chỉ trong vài tháng, anh đã ra liên tục 1 MV, 2 album. Tiền đâu anh làm sản phẩm dồn dập như thế?

- Nếu thu nhập không hiệu quả, chắc chắn tôi không làm được sản phẩm liên tục kiểu này. Album nhạc Trần Thiện Thanh tính hết khoảng hơn 500 triệu thôi. Anh cứ chờ xem, trong năm nay tôi sẽ còn vài sản phẩm ‘bom tấn’ được đầu tư rất lớn nữa. Trước mắt là một MV tiền tỷ và một album nhạc sến nữa.

Ở Việt Nam, nhạc sĩ giỏi nhiều lắm. Trong khi đó, nhiều bài rất hay mà không ai biết do ai sáng tác. Có một thực tế rằng khán giả không bao giờ biết đầy đủ tất cả bài hát của một nhạc sĩ. Đó là lý do tôi thích khai thác âm nhạc kiểu tác giả - tác phẩm. Cả cuộc đời một tác giả có thể chỉ có 2 – 3 bài hit, nhưng bài hay thì rất nhiều và chúng đang nằm đâu đó trong sự nghiệp sáng tác của họ. Tôi đã luôn trăn trở làm sao để giới thiệu tất cả bài hay của các nhạc sĩ đã bị khán giả bỏ quên trong suốt mấy chục năm qua.

Gia Bảo

Đức Tuấn: Phú Quang cho cát-xê bao nhiêu, tôi lấy bấy nhiêu

 - Nam ca sĩ không bận tâm vụ nhạc sĩ Phú Quang lời qua tiếng lại về cát-xê với ‘nàng thơ’ Ngọc Anh hồi đầu năm.