Cuộc chiến smartphone: kẻ thắng, người thua và những bài học đắt giá

2025-01-23 03:48:57 [Kinh doanh] 来源：NEWS

Cuộc chiến smartphone: kẻ thắng,ộcchiếnsmartphonekẻthắngngườithuavànhữngbàihọcđắtgiálich bong hom nay người thua và những bài học đắt giá (phần 1)

Thận trọng tại những thị trường chưa khai thác

Vào thời điểm mà những tay chơi mạnh hơn nhiệt tình tham gia vào cuộc chiến bằng sáng chế, các nhà sản xuất châu Á lại đứng bên lề và âm thầm xây dựng kho sáng chế của riêng mình, tập trung vào việc gắn các sở hữu trí tuệ của mình vào các tiêu chuẩn viễn thông. Các nước châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc đang rất nghiêm túc tuân theo các quy tắc thương mại công bằng trong cấp quyền sáng chế. Hàn Quốc đã đưa nó thành luật và có hiệu lực vào tháng 12/2015, theo sau đó là Trung Quốc. Thị trường châu Âu và Mỹ đang theo dõi những động thái đó của thị trường châu Á và ấn tượng với sự cân bằng khó khăn giữa duy trì tính cạnh tranh với khuyến khích sự sáng tạo. Tuy nhiên, những nhà sản xuất smartphone này lại liên tục mắc sai lầm như Apple, Google và Samsung đã mắc phải trong những năm đầu. Huawei xuất hiện như một công ty có số bằng sở hữu trí tuệ đáng sợ tại Trung Quốc và thậm chí còn chơi trò chiến lược tại Mỹ. Dù mới chân ướt chân ráo vào thị trường Mỹ, Huawei đã cáo buộc Samsung và T-Mobile vi phạm bản quyền đối với bằng sáng chế 4G-LTE của họ. Tuy nhiên, các quốc gia châu Á có lẽ chưa hiểu được sự cần thiết của việc củng cố quyền sở hữu trí tuệ trên quy mô toàn cầu trước khi bước chân vào một thị trường mới. Đây là một bài học mà các công ty như Xiaomi, Gionee và Lava đã học được với giá đắt tại thị trường Ấn Độ.

Ấn Độ là thị trường tiêu dùng di động lớn thứ hai trên thế giới, một thị trường màu mỡ cho các nhà sản xuất. Dù thiếu sự bảo hộ sở hữu trí tuệ tại Ấn Độ, các nhà sản xuất smartphone châu Á, đặc biệt là các nước Trung Quốc, đang cố gắng giành lấy thị phần lớn tại quốc gia này. Nguy cơ này sẽ khiến họ phải đối mặt với cơn giận dữ của gã khổng lồ Ericsson. Hãng này đã cáo buộc vi phạm 8 bản quyền sáng chế, gồm cả các sáng chế tiêu chuẩn, đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ấn Độ. Ericsson đã thắng lớn, khuyến khích những công ty như Samsung, LG và Sony xem xét việc đăng ký sáng chế và kiếm tiền từ bằng sáng chế tại Ấn Độ.

Microsoft đã bước chân vào cuộc đua máy tính cá nhân từ lâu và thiết lập được một giao diện phổ biến, vững chắc với quyền sở hữu các ứng dụng của Windows. Microsoft bảo vệ con bài then chốt Windows của mình với quyền sở hữu chặt chẽ và mạnh mẽ, không chùn bước trước bất kỳ mối đe dọa nào, kể cả từ Mac. Apple cũng cố gắng đi con đường như vậy khi ra mắt iPhone vào năm 2007. Nó được hỗ trợ với một giao diện đẹp và kho ứng dụng phong phú, nhưng trong môi trường được bảo vệ bản quyền.

Google theo sát trong cuộc đua với chiến lược trên toàn cầu. Nó biến Android thành một nguồn mở, tăng tính linh hoạt khi áp dụng và trở thành lời mời gọi hấp dẫn đối với những ai không thích kho ứng dụng “đặc quyền” của Apple. Android thành công ngay lập tức và chứng minh rằng bảo vệ các sở hữu trí tuệ quá mức có thể giúp các sản phẩm công nghệ cao ra đời ngay cả trong nguồn mở.

Câu chuyện của Microsoft, Apple và Google cho ta thấy, hoạt động trong một môi trường mở hay môi trường được bảo vệ bản quyền không phải là vấn đề, miễn là sản phẩm của bạn xác định và bắn đúng mục tiêu. Các công ty công nghệ đang tấn công vào thị trường công nghệ tổng hợp trong tương lai với Mạng Internet kết nối vạn vật hay những công nghệ tương tự, cần đánh giá rồi đặt chân vào thị trường ngay từ giai đoạn đầu. Gia nhập thị trường sớm giúp họ xây dựng được các sản phẩm chuyên biệt cho người tiêu dùng để mở rộng thị trường. Việc quan trọng không kém là xây dựng một hệ thống bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ mạnh và hiệu quả đối với cac công nghệ cốt lõi. Ví dụ các công ty dự định tấn công vào thị trường Internet kết nối vạn vật nên xây dựng hệ thống bảo vệ sở hữu trí tuệ đối với những công nghệ như giao thức truyền thông, công nghệ cảm ứng và bộ ghi xử lý.

Dự báo những làn sóng công nghệ mới và thích ứng với chúng

(责任编辑：Công nghệ)

Mạng xã hội trở thành nguồn cấp tin quan trọng

Theo khảo sát của RISJ, 51% những người tham gia khảo sát cho biết họ sử dụng mạng xã hội là nguồn cung cấp thông tin mỗi ngày. Trong số này, 12% ý kiến khẳng định mạng xã hội là nguồn chính. Facebook là kênh thông tin quan trọng nhất để đọc, xem và chia sẻ tin tức.

Đối tượng đọc tin tức nhiều nhất trên mạng xã hội là phụ nữ (họ hiếm khi vào thẳng trang web tin tức hoặc ứng dụng của tờ báo đó) và giới trẻ. Lần đầu tiên, số người trong độ tuổi 18 - 24 khẳng định mạng xã hội là nguồn cung cấp thông tin chính quan trọng hơn truyền hình (28% so với 24%). Truyền hình vẫn là phương tiện tin tức quan trọng nhất với các nhóm người lớn tuổi, nhưng đang theo chiều suy giảm.

Mang xa hoi dang de doa bao chi truyen thong nhu the nao? hinh anh 2

Tỷ lệ nguồn tiếp nhận thông tin của người Mỹ theo các loại hình qua từng năm, đường màu xanh là tivi, màu đỏ là các trang tin trực tuyến, màu xanh lá là báo in, và đường đứt đoạn là mạng xã hội. Ảnh: RISJ

Về thiết bị, việc sử dụng điện thoại thông minh để đọc tin tức gia tăng nhanh chóng (khoảng 53%), trong khi lượt đọc tin trên máy tính đang giảm, còn lượt tăng trên máy tính bảng thì chững lại.

Phần lớn độc giả vẫn lưỡng lự không muốn chi tiền đối với các tin tức chung chung, đặc biệt ở những nhóm nước nói tiếng Anh với độ cạnh tranh gay gắt. Tuy nhiên, ở những nước nhỏ hơn, do yếu tố ngôn ngữ nên xu hướng sẵn sàng chi trả là gấp đôi.

Điều khiến những tờ báo đau đầu là tỷ lệ sử dụng các phần mềm chặn quảng cáo gia tăng (khoảng 10% ở Nhật Bản và đến 35% ở Ba Lan). Con số này đặc biệt cao ở những người dưới 35 tuổi và những người thường xuyên đọc tin tức. Phần lớn họ đều đã tải các ứng dụng chặn quảng cáo và sử dụng thường xuyên, hiếm khi ngưng hoặc gỡ bỏ nó. Khoảng 8% người sử dụng điện thoại thông minh cũng đang dùng ứng dụng chặn quảng cáo.

Một điểm đáng quan ngại là xu hướng cá nhân hóa bảng tin, hoặc lựa chọn tin tức dựa trên thuật toán, sẽ khiến độc giả có thể bỏ lỡ những thông tin quan trọng. Phần lớn độc giả trẻ thoải mái với những tin tức xuất hiện dựa trên thuật toán hơn là tin bài do ban biên tập gợi ý.

Cạnh tranh trong kênh phân phối

Trong 5 năm nghiên cứu các nguồn cung cấp thông tin, nhóm nghiên cứu phát hiện xu hướng chung là lượt xem truyền hình và báo, trang tin trực tuyến đang có xu hướng tăng trong khi tỷ lệ đọc báo in ngày càng suy giảm đáng kể.

Tuy nhiên, thay đổi lớn nhất trong thế giới truyền thông số là sự tăng trưởng của những thông tin truy cập qua mạng xã hội như Facebook, Twitter, Instagram và Snapchat. Ở Mỹ, số người sử dụng mạng xã hội là nguồn cấp tin chính tăng đến 46% trong tổng mẫu khảo sát, gần gấp đôi kể từ năm 2013.

Nhưng vấn đề không chỉ là tiếp cận với tin tức thông qua mạng xã hội. Đối với Facebook, cách thể hiện tin tức đang trở thành một yếu tố mà dịch vụ này đẩy mạnh phát triển trong năm qua.

Mang xa hoi dang de doa bao chi truyen thong nhu the nao? hinh anh 3

Nhu cầu sử dụng mạng xã hội để đọc tin (khối vàng) so với các mục đích khác (khối xanh) trong những nước mà RISJ khảo sát. Tuy nhiên, nhu cầu đọc tin trên mạng xã hội ở Hàn Quốc và Nhật Bản có sự khác biệt so với số liệu chung. Ảnh: RISJ

Những tin tức xuất hiện từ thuật toán có xu hướng ưu tiên các tin nóng, các video thời sự, live stream, và những hình ảnh có nội dung; trong khi những nhà xuất bản đang nỗ lực đăng tải những định dạng truyền thống. Từ giữa năm 2015, Facebook cũng mở chức năng để các tờ báo có thể đăng "bài báo tức thời". Khi tin tức đến với độc giả ngày càng nhiều trên mạng xã hội, họ không còn cần thiết phải truy cập trực tiếp vào trang web của báo.

Việc tiếp cận tin tức trên mạng xã hội cũng có những khác biệt đáng kể về thế hệ và giới tính. Chẳng hạn, phụ nữ có xu hướng sử dụng mạng xã hội để đọc tin nhiều hơn đàn ông. Mạng xã hội mà đặc biệt là Facebook là cơ chế tìm kiếm tin tức duy nhất có sức hấp dẫn với phụ nữ hơn đàn ông.

Ngoài ra, bên cạnh đọc tin trên mạng, nhiều người vẫn sử dụng tivi, radio và báo giấy nhưng với mức độ khác biệt đáng kể nếu chia theo độ tuổi. Đối với những nhóm dưới 45 tuổi, tin tức trên mạng quan trọng hơn cả thời sự truyền hình. Đối với độc giả 18 - 24 tuổi, việc tiếp cận thông tin nhiều nhất là từ mạng xã hội (28%), đến tivi (24%) và bỏ xa báo in (6%).

Sử dụng mạng xã hội để đọc và chia sẻ tin

Theo nhóm nghiên cứu, không có nhiều thay đổi đáng kể trong những nền tảng mạng xã hội chủ yếu để đọc tin tức, và Facebook vẫn giữ vị trí hàng đầu. 44% những người tham gia khảo sát nói họ dùng Facebook để đọc tin. YouTube cũng là một kênh thông tin quan trọng (19%), Twitter vẫn là nền tảng chia sẻ tin tức được nhiều nhà báo, chính trị gia và những người "nghiện tin tức" sử dụng (10%), Instagram và WhatsApp đang trong giai đoạn tăng trưởng. Facebook chính là dịch vụ lớn nhất trong tất cả những nước mà nhóm khảo sát tìm hiểu (ngoại trừ Nhật Bản).

Không chỉ đọc tin, mạng xã hội còn khuyến khích người dùng thảo luận và chia sẻ thông tin. 24% người đọc tin trên mạng đã chia sẻ các tin tức này trên mạng xã hội mỗi tuần. Họ thường quan tâm về những chủ đề như chính trị, kinh doanh, công nghệ và môi trường. Phần lớn người dùng chia sẻ thông tin về những điều họ đồng tình (như ở Australia, Mỹ). Ngược lại, người dùng ở Anh thường có xu hướng chia sẻ những chuyện họ không thích.

Mang xa hoi dang de doa bao chi truyen thong nhu the nao? hinh anh 4

Tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh để đọc tin tức qua các năm ở những nước như Mỹ, Anh, Đức, Pháp và Nhật. Ảnh: RISJ

5 đại gia công nghệ thống trị lợi nhuận quảng cáo di động ở Mỹ

Theo Pew, năm 2015, thị trường Mỹ chi tiêu 59,6 tỷ USD cho quảng cáo số (digital advertising), bao gồm các công cụ tìm kiếm, mạng xã hội, web tin tức và các website khác. Đây là mức tăng 20% so với năm 2014. Các nền tảng số hiện chiếm 33% trong tổng chi quảng cáo (183 tỷ USD) ở mọi nền tảng. Những số liệu này vẫn tiếp tục là mức tăng so với năm 2014 (lần lượt là 28% và 175 tỷ USD). Digital ad được chia theo 2 nhóm: cho thiết bị di động (1) và desktop (2). Trong đó, chi quảng cáo trên nhóm 1 chiếm hơn một nửa trong tổng chi, đạt 31,6 tỷ USD và cao hơn một chút so với 28 tỷ USD quảng cáo trên desktop.

Mang xa hoi dang de doa bao chi truyen thong nhu the nao? hinh anh 5

5 công ty công nghệ hàng đầu chiếm phần lớn lợi nhuận từ quảng cáo hiển thị, rồi mới đến những dịch vụ khác, bao gồm báo chí. Ảnh: Pew

Thống trị về lợi nhuận digital ad vẫn là 5 công ty công nghệ và dịch vụ mạng xã hội lớn: Google, Facebook, Yahoo, Microsoft và Twitter, chiếm 65% tổng lợi nhận từ digital ad trong năm 2015, hay 38,5 tỷ USD trong 59,6 tỷ USD. Trong nhóm này, lợi nhuận digital ad năm 2015 của Facebook và Twitter phụ thuộc lớn vào di động, lần lượt là 77% và 88%. So với đó, quảng cáo trên di động chiếm phần nhỏ hơn trong lợi nhuận digital ad của Google và Yahoo, lần lượt là 41% và 35%.

Về quảng cáo hiển thị (display ad), vẫn là 5 công ty hàng đầu chiếm hết phần lớn của miếng bánh: 59% trên tổng số (hoặc 15,7 tỷ USD trên 26,8 tỷ USD) gồm các công ty như Facebook, Twitter, Yahoo, Google và Verizon. 41% còn lại (11 tỷ USD) mới chia đều cho những website của các báo, các mạng lưới quảng cáo hoặc những dịch vụ mạng xã hội khác.

" alt="Mạng xã hội đang đe dọa báo chí truyền thống như thế nào?" />Mạng xã hội đang đe dọa báo chí truyền thống như thế nào?