Nhận định, soi kèo AC Milan vs Como, 0h00 ngày 16/3: Thất vọng nối tiếp thất vọng

Hai mươi năm qua, bà đã thực hiện trọn vẹn lời hứa của mình. Cái ngày ông nắm tay bà trên giường bệnh, bà vĩnh viễn không bao giờ quên:

- "Anh xin lỗi vì bỏ em đi sớm quá... Các con nhờ vào em... Nếu có hạnh phúc tìm tới thì đừng từ chối...".

Bà bặm môi nén tiếng khóc đang cuộn lên trong lòng, mỉm cười gật đầu cho ông an tâm. Nhưng khi thắp nén nhang đầu tiên lên ban thờ, bà đã tự thề sẽ ở vậy suốt đời để nuôi hai con khôn lớn, trưởng thành.

Lương nhà nước không đủ lo cho ba mẹ con, bà xin nghỉ việc, ở nhà kinh doanh. Bà thuê kiốt trong chợ, sáng sớm nào cũng cùng hai con bê hàng, dọn đồ, tối muộn lại cùng nhau dọn dẹp, rồng rắn về nhà cơm nước đến tối mịt mới xong.

Nhà bà bao giờ cũng sáng đèn muộn nhất xóm vì bà bận kiểm hàng, hai đứa con chăm chỉ học bài đến khuya. Ngày đó tuy vất vả nhưng hạnh phúc biết bao. Chúng nó ngoài đến trường thì đều quanh quẩn bên bà vô cùng ngoan ngoãn.

Cái ngày cháy chợ, vốn liếng không cánh mà bay, bà phải lần hồi nấu cơm bày ra quang gánh để bán vì chỉ có cách này mới không cần đến quá nhiều tiền vốn.

Trong số khách quen của bà có một cô gái ngày nào cũng rẽ qua mua một suất ăn cầm về. Một ngày cô nói với bà:

- Bác ơi, sếp cháu rất thích đồ ăn bác nấu, cô ấy bảo rằng ăn cơm của bác giống như được ăn cơm của mẹ. Cô ấy muốn mời bác về công ty nấu ăn hàng tháng, bác không cần phải gánh hàng đi bán rong nữa, có được không?

Bà mất mấy ngày suy nghĩ, bàn bạc với hai con và quyết định nhận lời. Sáng đi chợ, nấu cơm cho công ty, chiều tranh thủ dọn dẹp, làm tạp vụ. Công việc tuy bận rộn, vất vả nhưng sự chăm chỉ, hết lòng của bà rất được mọi người thương yêu. Bà được hưởng cả lương nấu ăn và lương tạp vụ nên cuộc sống cũng tạm đủ để bà lo cho hai con và chắt chiu dành dụm được chút ít.

Mới đó mà đã 20 năm. Hai đứa con bà đã dựng vợ, gả chồng cho chúng nó xong xuôi, êm ấm.

Thằng lớn lấy vợ là con một. Thông gia nhà bà bị bệnh nên chúng nó phải ở bên ấy chăm nom bà cụ. Con trai, con dâu thương bà một mình, muốn bà về bên đó để chúng nó tiện chăm sóc nhưng bà ngại làm phiền con, đã đủ thứ áp lực lo toan lại lo chăm hai bà mẹ thì khổ thân nên bà bảo bà vẫn khỏe, ở đây còn hương khói cho ông.

Con bé út của bà thì đi làm dâu xa, lâu lắm mới về thăm bà được một lần. Bà nhớ con nhớ cháu mà chỉ biết bảo chúng nó thi thoảng gửi hình gửi ảnh bà ngắm cho đỡ buồn.

Chỉ còn ba ngày nữa là đến giỗ ông, tự dưng bà cứ thấy lòng cồn cào chộn rộn. Mấy nay bà thấy người không khỏe. Không hiểu sao mỗi lần thở bà lại nhói nơi tim. Chắc tại bà nghĩ nhiều quá. Nghĩ xem ngày giỗ ông nấu những món gì khi xưa ông thích, rồi con cháu đứa nào thích ăn món gì bà cũng đều nhớ hết để nấu cho chúng nó ăn.

Tự nhiên bà thấy mệt quá. Chắc tại do bà nôn nhớ chúng nó. Chỉ còn mấy ngày nữa thôi bà lại được gặp đông đủ các con, các cháu, nhà lại có dịp tụ tập đông vui, bà thích cảm giác đó vô cùng. Tối nay bà chẳng muốn nấu ăn, chỉ thấy nhớ chúng nó. Bà gọi điện cho thằng cả, nó bảo:

- Con đang bận tiếp khách, mẹ gọi cho vợ con bảo cô ấy video call cho ngắm hai đứa cháu yêu cho vui.

Bà gọi cho con dâu thì dâu bảo:

- Bọn trẻ đi học hết, mẹ có khỏe không?

Nó hỏi thăm sức khỏe bà nhưng bà không dám nói mệt sợ chúng nó lo. Bà lấy gối chặn lên ngực cho đỡ tức ngực, lại cố bấm số gọi cho gái út. Nó bảo:

- Còn có ba ngày nữa là con về rồi, mẹ cứ nghỉ ngơi, đừng mua nhiều đồ quá, con đã sắm hết đây rồi.

Bà mỉm cười:

- Ừ, ba ngày nữa gặp con nhé. Mẹ mong các con lắm.

Bà buông thõng điện thoại xuống. Một cơn đau tim thắt nghẹn làm bà không thở được. Đầu đau dữ dội. Bà định nhấc người dậy dặn ông 3 hôm nữa nhớ về ăn cơm cùng cả nhà nhưng tay chân bà không nhúc nhích nổi.

Trong một thoáng bà tự nghĩ rằng mình quá già rồi, không điều khiển được cơ thể nghe theo mình nữa. Xong bà lại nghĩ, nằm tạm chút, hết cơn đau bà sẽ dậy soạn mấy chồng bát đĩa sẵn ra. Rồi bà từ từ nhắm mắt lại, cứ thế thiếp đi.

Sáng hôm sau hàng xóm không thấy bà mở cửa quét sân như mọi ngày. Các con bà về sớm hơn dự kiến nhưng không phải để cùng với bà làm cỗ giỗ ông. Họ quỳ xuống khóc, gọi "mẹ ơi" nhưng bà không nghe được tiếng các con bà gọi nữa.

Giá như hôm đó họ biết bà mong nhớ họ nhiều đến thế thì có thể họ đã không bỏ lỡ những giây phút cuối cùng được ngồi bên mẹ, người đã hết một đời vì họ, chỉ biết đến hy sinh.

Thời gian của mẹ như chiếc lá, chỉ chờ một cơn gió thổi qua.

Theo Dân trí

Giáo sư Dương Quảng Hàm.

Lời hẹn cuối

Giáo sư Dương Quảng Hàm (1898 - 1946) đỗ thủ khoa khóa đầu tiên trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, cụ được bổ nhiệm làm Thanh tra Trung học vụ, rồi làm Hiệu trưởng Trường Bưởi.

Cuối năm 1946, trước tình hình Toàn quốc kháng chiến sắp sửa nổ ra, theo chủ trương của chính phủ, người Hà Nội tản cư về các vùng quê. Căn nhà của Giáo sư Hàm được đục tường, thông với các nhà bên cạnh thành một lối đi cho dân quân, tự vệ luồn qua đánh du kích.

Vợ chồng Giáo sư Hàm đã đưa ba người con nhỏ: Cương, Duyên, Minh về quê Hưng Yên trước. 5 người con lớn ở lại, tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ Thủ đô.

Khi Toàn quốc kháng chiến nổ ra, vợ chồng Giáo sư Hàm được dân quân tự vệ dẫn đường, luồn qua các con phố đến đền Hàng Bạc rồi di chuyển ra vùng tự do bằng cách đi qua bãi đất dưới chân cầu Long Biên.

‘Hôm đó, cha mẹ tôi gặp chị Thoa (Giáo sư Lê Thi - con gái thứ 2 của vợ chồng Giáo sư Hàm) đang tham gia đội tự vệ, mang cơm nắm tiếp tế cho người dân.

Cuộc gặp chớp choáng giữa nơi mưa bom, bão đạn, chị chỉ kịp đưa cho cha mẹ hai nắm cơm rồi dặn: ‘Cậu, mợ (cha mẹ - nv) ở lại đây, sẽ có tự vệ đưa ra khỏi thành phố’, ông Dương Tự Minh xúc động chia sẻ.

Đội dân quân tự vệ có chủ trương: Đàn bà đi trước, đàn ông đi sau. Giáo sư Hàm động viên vợ: ‘Mình yên tâm, ta gặp nhau ở quê’. Nào ngờ, đó là giây phút cuối cụ bà nghe tiếng nói của chồng.

Cụ bà Trần Thị Vân vượt qua con đường nguy hiểm, luồn dưới gầm cầu Long Biên đến khu vực an toàn rồi đi đò qua bên kia sông Hồng, thẳng hướng quê nhà Phú Thị (Hưng Yên).

Suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, cụ bà Vân vẫn ngóng ngày chồng trở về.

Ròng rã mấy ngày, cụ bà Vân cũng về đến quê. Thấy bóng dáng cụ từ xa, ba người con nhỏ chạy ra, ôm chầm lấy mẹ. Ông Dương Tự Minh hỏi: ‘Cậu đâu? Sao cậu không đi cùng mợ’? Nghe con hỏi, cụ bà Vân sững sờ.

'Mãi sau này chúng tôi mới biết, trên đường đi, cụ Hàm bị phục kích rồi ngã xuống làn đạn của giặc', ông Tự Minh kể tiếp.

Suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, gia đình luôn mong chờ tin tức của Giáo sư Hàm. Bao đêm ròng, cụ bà Vân thức trắng, nước mắt ướt đầm tay áo. Đến vùng nào tản cư, gặp học trò, người quen của chồng, cụ bà đều dò la tin chồng nhưng thông tin về Giáo sư Hàm vẫn bặt vô âm tín.

Giải phóng Thủ đô, cụ bà Trần Thị Vân mới thực sự tin rằng, chồng mình đã qua đời. Cụ bà lấy ngày 19/12/1946 (27/11 năm Bính Tuất - ngày toàn quốc kháng chiến) làm ngày giỗ chồng. Trong nghĩa trang họ Dương ở Hưng Yên có thêm ngôi mộ mới của Giáo sư Dương Quảng Hàm nhưng chỉ là mộ gió.

Cuộc khai quật hài cốt dưới tòa nhà

‘Hàng chục năm trôi qua, cái chết của cha tôi luôn là một ẩn số. Đến năm 1999, nhờ một số người tham gia dân quân tự vệ thời kỳ ấy xác nhận, chúng tôi mới biết, cha mất cuối tháng 12 năm 1946 nhưng sau đó thi thể cha bị đưa đi đâu không rõ. Năm 2000, cha tôi được nhà nước phong tặng danh hiệu liệt sĩ', ông Minh nói.

Lễ phong tặng danh hiệu liệt sĩ cho Giáo sư Dương Quảng Hàm.

Thực hiện di nguyện của mẹ, các con Giáo sư Hàm nhiều lần tìm kiếm mộ cha.

‘Gần 20 năm trước, chúng tôi bắt đầu hành trình tìm kiếm. Có người mách cha tôi bị giặc bắn vào đầu, chúng hất thi thể cụ xuống hồ trước cửa nhà thờ Liễu Giai. Dân quân tự vệ vớt lên, đưa về nghĩa trang Nhổn (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) chôn cất.

Cả nhà đến nghĩa trang Nhổn, thấy mộ liệt sĩ vô danh nhưng đề hi sinh năm 1948 - 1949. Trong khi đó, những người biết vụ việc cha tôi qua đời, xác nhận cụ mất năm 1946. 

Vài tháng sau, người ta lại báo ngôi mộ nằm phía sau ngôi mộ kia mới là của cụ Hàm.Tôi lên kiểm tra, đó cũng là mộ vô danh, không có gì hơn’, ông Minh cho biết thêm.

Ông Dương Tự Minh.

Sau đó, chị gái ông Minh nghe người ta nói, Giáo sư Hàm được chôn cất gần Bệnh viện Việt Đức. Sau này người ta xây nhà, chuyển mộ lên nghĩa trang Bất Bạt (Ba Vì, Hà Nội).

Lần theo chỉ dẫn lên Bất Bạt, con cháu Giáo sư Hàm tìm thấy một ngôi mộ vô danh khác. Lúc đó, kỹ thuật xác định bằng ADN chưa có, thủ tục xin khai quật mộ rất phức tạp nên các con Giáo sư Hàm đã tổ chức thăm viếng cả ba ngôi mộ, hương khói đầy đủ.

Cách đây khoảng 8 năm, tại một tòa nhà ở đường Trần Phú (Hà Nội), người ta sửa chữa tầng hầm, đào lên có nhiều bộ hài cốt dưới đó.

Một số thông tin cho rằng, trong các bộ hài cốt đó, có hài cốt Giáo sư Hàm. Để chắc chắn, con cháu Giáo sư Hàm đề nghị lấy ADN xét nghiệm. Kết quả giám định khiến gia đình một lần nữa thất vọng. Tất cả các mẫu ADN lấy từ các hài cốt dưới biệt thự không có mẫu nào trùng khớp.

'Đến giờ, các anh chị em tôi, người đã mất, người đã già yếu. Mọi tia hi vọng tìm hài cốt cha đã không còn. Dẫu vậy, năm nào chúng tôi cũng về nghĩa trang họ Dương (Hưng Yên) thắp hương cho cha mẹ.

Tôi tự an ủi mình rằng, dù không tìm được hài cốt cha nhưng danh tiếng của ông sẽ sống mãi trong lòng con cháu và mọi người’, ông Tự Minh ngậm ngùi nói.

Cuộc hôn nhân của bà chủ buôn vải và hiệu trưởng trường Bưởi

 Đến với nhau nhờ mai mối nhưng vợ chồng giáo sư Dương Quảng Hàm đã có cuộc hôn nhân đầy hạnh phúc.

Theo thỏa thuận, cả ba bên sẽ tập trung triển khai những lĩnh vực hợp tác chiến lược về năng lượng xanh, gồm quản lý năng lượng, giải pháp lưu trữ năng lượng bền vững. Đây là một trong những hoạt động được kỳ vọng góp phần thúc đẩy công cuộc giảm phát thải ròng về 0 trong tương lai.