LỜI TÒA SOẠN

Có những người bệnh khi biết mình bị suy tim, suy thận, suy gan..., cả thế giới như sụp đổ. Dẫu luôn khao khát mãnh liệt được sống tiếp nhưng không phải ai cũng có đủ điều kiện để chữa trị.

Và khi một bệnh nhân được chẩn đoán không còn cơ hội đi tiếp nhưng có khả năng hồi sinh tính mạng của những người đang ở bên bờ vực chết, thì vẫn có thể sống theo một cách khác. 

Báo VietNamNet giới thiệu đến bạn đọc tuyến bài "Hiến tạng: Nước mắt và tiếng cười của những người cho - nhận".

Câu chuyện của Trân trở thành niềm ao ước của nhiều bệnh nhân suy thận khác, trong đó có em trai ruột là Lê Triệu.

Đau xót khi 2 người con đều mắc bệnh thận

Chúng tôi gặp 3 mẹ con chị Trần Hoàng Bích Cẩm (SN 1969) vào một ngày tháng 11, sau khi chị vừa đi họp phụ huynh cho con gái đầu Phạm Trần Lê Trân (SN 2007). 

Chị Cẩm có con gái đầu lòng ở tuổi 38. Một năm sau, chị có thêm con trai Phạm Trần Lê Triệu. Chồng có tiền sử bệnh ung thư dạ dày và viêm màng não nên giảm sức lao động, chị trở thành trụ cột kinh tế của gia đình. Dù vậy, chị luôn hạnh phúc vì các con lớn lên ngoan ngoãn, biết thương cha mẹ. 

Thế nhưng vào một ngày tháng 8/2018, sau thời gian dài bị mệt, Lê Trân bất ngờ được phát hiện bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối. Cùng năm ấy, chị Cẩm bàng hoàng khi con trai cũng bị suy thận mạn.

Trong 3 năm đầu, Lê Trân phải thẩm phân phúc mạc, tái khám và mua dịch lọc hằng tháng. Dần dần, em chuyển sang chạy thận nhân tạo. Còn Lê Triệu vẫn điều trị bằng thuốc.

Năm 2021, Lê Trân phải nhập viện vì sức khỏe suy giảm. Cô bé nhỏ xíu, gầy gò và yếu ớt. Ngoài chia sẻ về bệnh tình đau đớn, Trân cũng trải lòng về mong muốn lớn nhất là khỏe lại để tiếp tục đi học.

Thế nhưng ở thời điểm ấy, cơ hội để em có một cuộc sống khỏe mạnh rất mong manh.

Chị Cẩm tâm sự con gái từng vài lần được đưa vào danh sách ghép tạng từ người hiến chết não, nhưng chưa có duyên. Đối với những bệnh nhân chạy thận thì sức khỏe thay đổi thất thường, có thể đang khỏe mạnh nhưng rồi bỗng chốc thiếu máu, tăng huyết áp… Vì vậy, chị chỉ biết khẩn cầu trong tâm, ước mong cho con có cơ hội sống.

Vỡ òa khi nghe tin con gái được người chết não hiến thận

Tháng 1/2023, Lê Trân tròn 16 tuổi, hết tuổi nhi đồng. Chị Cẩm đăng ký cho con chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM). Và từ đây, một cơ duyên khác của cô bé lại mở ra.

“Con được ghép tạng sau khi chuyển qua Bệnh viện Chợ Rẫy được hơn 1 tháng. Từ giấc mơ trở thành sự thực, tôi khóc òa hạnh phúc” - chị Cẩm cười.

Chị còn nhớ chiều ngày 25/2/2023, khi vừa nhận cọc vé số để chuẩn bị đi bán thì nhận được cuộc gọi từ Đơn vị Điều phối ghép các bộ phận cơ thể người Bệnh viện Chợ Rẫy. Họ báo có thận thích hợp cho Trân từ một người hiến chết não. 

Bất ngờ và vội vã, chị Cẩm đánh rơi cọc vé số lúc nào không hay, quay ngay về nhà trọ đưa con gái nhập viện. Lê Trân khi ấy cũng đang mơ màng bởi buổi sáng vừa chạy thận xong. 

Nghe mẹ kể lại câu chuyện hôm đó, Trân cũng bật cười: “Sau khi mẹ nói nhập viện để ghép thận, em không còn biết gì nữa. Lúc tỉnh dậy đã là 2 ngày sau ca ghép”.

Cô bé Lê Trân yếu ớt vì bệnh tật hồi tháng 4 năm 2021 và thời điểm hiện tại. Clip: KH

Ngay khi tỉnh lại, Trân đã cảm nhận được sức sống mới trong cơ thể mình. Thật khó diễn tả sự thay đổi ấy đối với cô bé mới học hết lớp 5, nhưng qua gương mặt rạng rỡ của em cũng có thể hiểu được niềm hạnh phúc ấy lớn ngần nào. 

Đến nay, em đã thực hiện được mong ước đi học trở lại. Ở tuổi 17, em trở thành học sinh lớp 6. Cơ hội khó gặp của em trở thành niềm ao ước của nhiều bệnh nhân bị suy thận khác, trong đó có cả Lê Triệu.

“Tôi tham lam, lại muốn mơ thêm một lần nữa…”

So với chị gái, Lê Triệu có phần may mắn hơn khi phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Em cầm cự bằng thuốc nhiều năm trước khi phải chạy thận. 

Sau khi sức khỏe của con gái dần ổn định, chị Cẩm có ý định mùa hè năm 2024 đưa 2 con về quê thăm cha mẹ và người thân. Đáng tiếc, mong muốn này còn chưa kịp thực hiện thì tháng 12 năm ngoái, bệnh của Lê Triệu trở nặng.

“Con bị ngất khi đang thi học kỳ, khi đưa vào viện thì phải chạy thận luôn rồi. Thế là 3 mẹ con lại tiếp tục tha hương” - người mẹ chua xót.

Trong khi Trân là cô gái vô tư thì Triệu lại là chàng trai tâm lý. Cậu bé thương mẹ làm lụng vất vả cả ngày đêm để lo kinh phí, cố bám trụ lại thành phố cho 2 chị em chữa bệnh. Em lại càng thương mẹ hơn nữa khi biết vì mình mà mẹ không thể về thăm bà ngoại. Vài lần, Triệu thủ thỉ khuyên mẹ cứ về thăm bà, em sẽ tự chăm lo cho bản thân, nhưng chị Cẩm chẳng thể bỏ lại các con.

“Khi phải chạy thận rồi thì con gần như sống nương vào bệnh viện. Đã nhiều năm nay, mẹ con tôi chỉ về vào dịp xin giấy chuyển tuyến, cũng chẳng dám ở lâu” - chị giãi bày.

Người mẹ ấy vẫn đang “cày ngày, cày đêm” để kiếm tiền. Mỗi tháng, chi phí cho các con chị chữa bệnh ít nhất là 8 triệu đồng, chưa kể tiền đóng trọ, ăn uống…

Khi được đề cập đến chuyện ghép thận của Triệu, chị bùi ngùi: “Đó cũng là ước mơ của tôi. Sau khi giấc mơ con gái được ghép thận rồi, tôi lại tham lam, muốn mơ giấc mơ ấy một lần nữa cho con trai”...

Bài 3: Những trang đời ý nghĩa sau ghép tạng: Chàng trai được hiến tim đã có người yêu

Có lợi cho đường ruột

Chuối cũng là một nguồn chất xơ tốt, hỗ trợ sức khỏe đường ruột của bạn. Chuyên gia dinh dưỡng Lauren Manaker giải thích: “Hàm lượng chất xơ cao giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa và hỗ trợ điều chỉnh lượng đường trong máu sau bữa ăn”. Một quả chuối cỡ trung bình cung cấp cho bạn khoảng 3g chất xơ trong khi tiêu chuẩn “vàng” là khoảng 6g chất xơ trong mỗi bữa ăn. 

Hỗ trợ miễn dịch, não và trao đổi chất

Chuối chứa rất nhiều vitamin, đặc biệt là vitamin C và B6. Chuyên gia Manaker nói: “Chuối là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào, hỗ trợ chức năng miễn dịch và vitamin B6 tốt cho quá trình trao đổi chất cùng sức khỏe não bộ”. 

Hơn nữa, chuối có đặc tính chống viêm nhờ chất chống oxy hóa và tăng cường năng lượng. Do đó, loại quả này lựa chọn phổ biến cho một bữa ăn nhẹ lành mạnh. 

Củng cố sức khỏe xương

Chuối có liên quan đến tăng tuổi thọ. Kali trong chuối hỗ trợ sức khỏe của xương, dấu hiệu quan trọng của quá trình lão hóa khỏe mạnh. Chuyên gia Bianca Tamburello chia sẻ với Well+Good: “Ăn nhiều kali hơn có liên quan đến mật độ khoáng xương cao hơn, mật độ này sẽ giảm khi chúng ta già đi”.

Thời điểm không nên ăn chuối 

Theo NDTV, mặc dù chứa kali, chất xơ và magie nhưng chuối không phải là lựa chọn tốt để ăn khi bụng đói. Dưới đây là một số lý do:

- Hàm lượng đường cao trong chuối có thể dẫn đến lượng đường trong máu tăng nhanh nhưng sau đó tụt đột ngột khiến bạn cảm thấy kiệt sức sau vài giờ. Một số người sẽ cảm thấy khó chịu hoặc lo lắng. 

- Chuối khiến bạn cảm thấy đầy bụng, buồn ngủ. 

- Tính axit của chuối gây ra các vấn đề về đường ruột nếu ăn khi bụng đói.

Theo Tiến sĩ Anju Sood, chuyên gia dinh dưỡng người Ấn Độ, chuối có tính axit tự nhiên và lượng kali cao. Bạn nên ăn chuối vào buổi sáng nhưng không nên dùng khi bụng đói. Bạn hãy ăn chuối cùng với trái cây khô, táo và các loại quả khác để giảm thiểu hàm lượng axit. Hàm lượng magiê cao trong chuối có thể gây mất cân bằng giữa canxi và magiê trong máu, ảnh hưởng xấu đến hệ tim mạch.

Rau luộc hay xào bổ dưỡng hơn?

Tỷ lệ người bệnh gặp các triệu chứng suy giảm nhận thức của sa sút trí tuệ (chưa đủ để chẩn đoán) khá cao, chiếm từ 14-46% người trên 60 tuổi.

Theo bác sĩ Mai, sa sút trí tuệ không phải là một phần bình thường của quá trình lão hóa. Có nhiều yếu tố gây ra bệnh lý này như:

Tuổi tác: Tuổi càng cao nguy cơ càng lớn.

Vận động: Người thiếu hoạt động thể chất có nguy cơ phát triển sa sút trí tuệ cũng như các bệnh lý mạn tính khác.

Hút thuốc lá: Nghiên cứu cho thấy những người hút thuốc có nguy cơ mắc chứng này cao hơn 30%.

Tăng huyết áp: Những người có huyết áp cao liên tục ở tuổi trung niên (40-65 tuổi) có nhiều khả năng sa sút trí tuệ cao hơn.

Đái tháo đường: Người có bệnh đái tháo đường type 2 tăng nguy cơ phát triển sa sút trí tuệ, đặc biệt là bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ trong bệnh mạch máu và các bệnh lý tim mạch khác (nhồi máu cơ tim, đột quỵ…)

Tăng cholesterol toàn phần: Cholesterol có liên quan trực tiếp đến bệnh sinh của Alzheimer. Điều trị rối loạn lipid máu có vai trò làm giảm nguy cơ tiến triển sa sút trí tuệ.

Ngoài ra, bác sĩ Mai cho biết người cao tuổi bị căng thẳng, mất ngủ hay những người cô đơn/cô lập xã hội không tham gia vào các hoạt động, ít tương tác giữa các cá nhân có thể tăng nguy cơ phát triển sa sút trí tuệ rất lớn.

Vì vậy, để phòng sa sút trí tuệ, bác sĩ Mai khuyến cáo người cao tuổi tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội, duy trì mối quan hệ với người thân, bạn bè, tăng sự tương tác giữa các cá nhân trong gia đình và ngoài xã hội giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh.

Ngoài ra, người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, giảm thính lực… cần kiểm soát tốt bệnh.

Mỗi người cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý, ít chất béo bão hòa (nội tạng động vật), giàu chất xơ, rau xanh, trái cây tươi, hạn chế đường, muối và tránh sử dụng nhiều rượu, bia.