Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tại Đông Nam Á, nghi lễ và trò chơi kéo co là một phần không thể thiếu trong văn hóa trồng lúa của các quốc gia trong khu vực. Đây không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và tiên đoán sự thành công hay thất bại trong nỗ lực trồng cấy. Tùy thuộc vào từng quốc gia, nghi lễ này có thể được tổ chức ở cấp độ toàn quốc hoặc tại các vùng cụ thể.

Tại Campuchia, nghi lễ kéo co được thực hành thường xuyên bởi các cộng đồng trồng lúa xung quanh Hồ lớn của Biển Hồ Tonle Sap và khu vực phía bắc Angkor, một di sản thế giới nổi tiếng.

Ở Philippines, Hungduan là một thị trấn của tỉnh Ifugao, có ranh giới phía tây bắc là tỉnh Mountain và phía tây nam là Benguet. Ở 9 barangays (đơn vị hành chính nhỏ nhất của Philippines, tương đương cấp xã, phường ở Việt Nam) tạo nên thị trấn Hungduan, chỉ có Hapao Proper, Nungulunan và Baang có trò chơi kéo co. Ba barangays này nằm ở trung tâm của Hungduan và nổi bật với những ruộng bậc thang rộng ngút ngàn, được ngăn bằng các vỉa đá.

Tại Việt Nam, nghi lễ kéo co tập trung chủ yếu ở vùng trung du, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nơi được coi là cái nôi của nền văn minh lúa nước. Các tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh và thành phố Hà Nội là trung tâm của hoạt động này. Ngoài ra, nghi lễ còn được thực hành bởi các tộc người miền núi phía Bắc như người Tày ở Tuyên Quang, người Thái ở Lai Châu và người Giáy ở Lào Cai, những cư dân trồng lúa sớm trong lịch sử.

Tháng 12/2015, nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Philippines được UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc) công nhận trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kéo co phát triển thành môn thể thao hiện đại

Kéo co đã có bước chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một môn thể thao hiện đại. Môn thể thao này từng xuất hiện trên đấu trường Olympic từ năm 1916 đến 1917. Tuy nhiên, vào năm 1920, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã quyết định giảm số lượng vận động viên tham gia Thế vận hội, dẫn đến việc loại bỏ một số môn thể thao, trong đó có kéo co.

Đến năm 1958, Liên đoàn kéo co Anh được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho môn thể thao này. Hai năm sau, vào năm 1960, Liên đoàn kéo co quốc tế (TWIF) ra đời dưới sự lãnh đạo của George Hutton (người Anh) và Rudolf Ullmark (người Thụy Điển). Cuộc họp đầu tiên của TWIF diễn ra tại Thụy Điển vào năm 1964, cùng năm đó, giải đấu quốc tế đầu tiên được tổ chức tại Baltic Games ở Malmo, Thụy Điển.

Sau thành công của giải đấu này, TWIF đã tổ chức Giải vô địch châu Âu đầu tiên vào năm 1965 tại Crystal Palace, Anh. Từ đó, Giải vô địch châu Âu được tổ chức đều đặn cho đến năm 1975, khi các quốc gia ngoài châu Âu gia nhập TWIF, giải Vô địch kéo co thế giới đầu tiên đã được tổ chức tại Hà Lan. Hiện nay, giải đấu này diễn ra hai năm một lần.

Năm 1999, TWIF được công nhận tạm thời và đến năm 2002, tổ chức này chính thức được công nhận theo luật 29 của Hiến chương Olympic, khẳng định vị thế của kéo co trong làng thể thao quốc tế.

Ý nghĩa đặc biệt của môn kéo co tại SEA Games 33

Ngày 21/11, Ban tổ chức SEA Games 33 đã chính thức công bố danh sách các môn thi đấu cho sự kiện thể thao lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Theo thông báo, SEA Games 33 sẽ diễn ra từ ngày 9/12 đến 20/12 năm 2025 tại Thái Lan.

Sự kiện lần này sẽ bao gồm 50 môn thi đấu tranh huy chương, với tổng cộng 105 phân môn. Ngoài ra, còn có 3 môn biểu diễn được tổ chức trong khuôn khổ đại hội, trong đó có bộ môn kéo co (không tính huy chương vào thành tích chung của các đoàn).

Với lịch sử lâu đời, kéo co đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và sự kiện văn hóa của nhiều quốc gia Đông Nam Á. Do đó, sự xuất hiện của bộ môn kéo co tại SEA Games 33 mang ý nghĩa biểu tượng của sự đoàn kết và sức mạnh cộng đồng. 

Việc đưa kéo co vào chương trình thi đấu của SEA Games 33 không chỉ nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia trong khu vực. Đây là cơ hội để các vận động viên thể hiện tài năng, đồng thời cũng là dịp để khán giả hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của bộ môn này.

SEA Games 33 hứa hẹn sẽ mang đến những trận đấu kéo co đầy kịch tính và hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của khu vực Đông Nam Á.

Kéo co là một trò chơi dân gian phổ biến với nhiều biến thể khác nhau tùy theo từng địa phương. Tuy nhiên, điểm chung của trò chơi này là sự phân chia người chơi thành hai phe, mỗi phe cố gắng dùng sức mạnh để kéo đối phương về phía mình. Trên sợi dây kéo, một chiếc khăn đỏ được buộc ở giữa, và bên nào kéo được chiếc khăn này qua vạch của mình trước sẽ giành chiến thắng.

Kéo co là môn thể thao đơn giản trên thế giới hiện nay, mang tính đồng đội và thiên về sức mạnh. Kéo co không chỉ là môn thể thao rèn luyện sức khỏe, mà còn là trò chơi thể hiện tinh thần và mang tính đồng đội cao, đem lại niềm vui, sự thoải mái cho mọi người khi tham gia những trò chơi trong các dịp lễ hội.

Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tại Đông Nam Á, nghi lễ và trò chơi kéo co là một phần không thể thiếu trong văn hóa trồng lúa của các quốc gia trong khu vực. Đây không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và tiên đoán sự thành công hay thất bại trong nỗ lực trồng cấy. Tùy thuộc vào từng quốc gia, nghi lễ này có thể được tổ chức ở cấp độ toàn quốc hoặc tại các vùng cụ thể.

Tại Campuchia, nghi lễ kéo co được thực hành thường xuyên bởi các cộng đồng trồng lúa xung quanh Hồ lớn của Biển Hồ Tonle Sap và khu vực phía bắc Angkor, một di sản thế giới nổi tiếng.

Ở Philippines, Hungduan là một thị trấn của tỉnh Ifugao, có ranh giới phía tây bắc là tỉnh Mountain và phía tây nam là Benguet. Ở 9 barangays (đơn vị hành chính nhỏ nhất của Philippines, tương đương cấp xã, phường ở Việt Nam) tạo nên thị trấn Hungduan, chỉ có Hapao Proper, Nungulunan và Baang có trò chơi kéo co. Ba barangays này nằm ở trung tâm của Hungduan và nổi bật với những ruộng bậc thang rộng ngút ngàn, được ngăn bằng các vỉa đá.

Tại Việt Nam, nghi lễ kéo co tập trung chủ yếu ở vùng trung du, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nơi được coi là cái nôi của nền văn minh lúa nước. Các tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh và thành phố Hà Nội là trung tâm của hoạt động này. Ngoài ra, nghi lễ còn được thực hành bởi các tộc người miền núi phía Bắc như người Tày ở Tuyên Quang, người Thái ở Lai Châu và người Giáy ở Lào Cai, những cư dân trồng lúa sớm trong lịch sử.

Tháng 12/2015, nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Philippines được UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc) công nhận trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kéo co phát triển thành môn thể thao hiện đại

Kéo co đã có bước chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một môn thể thao hiện đại. Môn thể thao này từng xuất hiện trên đấu trường Olympic từ năm 1916 đến 1917. Tuy nhiên, vào năm 1920, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã quyết định giảm số lượng vận động viên tham gia Thế vận hội, dẫn đến việc loại bỏ một số môn thể thao, trong đó có kéo co.

Đến năm 1958, Liên đoàn kéo co Anh được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho môn thể thao này. Hai năm sau, vào năm 1960, Liên đoàn kéo co quốc tế (TWIF) ra đời dưới sự lãnh đạo của George Hutton (người Anh) và Rudolf Ullmark (người Thụy Điển). Cuộc họp đầu tiên của TWIF diễn ra tại Thụy Điển vào năm 1964, cùng năm đó, giải đấu quốc tế đầu tiên được tổ chức tại Baltic Games ở Malmo, Thụy Điển.

Sau thành công của giải đấu này, TWIF đã tổ chức Giải vô địch châu Âu đầu tiên vào năm 1965 tại Crystal Palace, Anh. Từ đó, Giải vô địch châu Âu được tổ chức đều đặn cho đến năm 1975, khi các quốc gia ngoài châu Âu gia nhập TWIF, giải Vô địch kéo co thế giới đầu tiên đã được tổ chức tại Hà Lan. Hiện nay, giải đấu này diễn ra hai năm một lần.

Năm 1999, TWIF được công nhận tạm thời và đến năm 2002, tổ chức này chính thức được công nhận theo luật 29 của Hiến chương Olympic, khẳng định vị thế của kéo co trong làng thể thao quốc tế.

Ý nghĩa đặc biệt của môn kéo co tại SEA Games 33

Ngày 21/11, Ban tổ chức SEA Games 33 đã chính thức công bố danh sách các môn thi đấu cho sự kiện thể thao lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Theo thông báo, SEA Games 33 sẽ diễn ra từ ngày 9/12 đến 20/12 năm 2025 tại Thái Lan.

Sự kiện lần này sẽ bao gồm 50 môn thi đấu tranh huy chương, với tổng cộng 105 phân môn. Ngoài ra, còn có 3 môn biểu diễn được tổ chức trong khuôn khổ đại hội, trong đó có bộ môn kéo co (không tính huy chương vào thành tích chung của các đoàn).

Với lịch sử lâu đời, kéo co đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và sự kiện văn hóa của nhiều quốc gia Đông Nam Á. Do đó, sự xuất hiện của bộ môn kéo co tại SEA Games 33 mang ý nghĩa biểu tượng của sự đoàn kết và sức mạnh cộng đồng. 

Việc đưa kéo co vào chương trình thi đấu của SEA Games 33 không chỉ nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia trong khu vực. Đây là cơ hội để các vận động viên thể hiện tài năng, đồng thời cũng là dịp để khán giả hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của bộ môn này.

SEA Games 33 hứa hẹn sẽ mang đến những trận đấu kéo co đầy kịch tính và hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của khu vực Đông Nam Á.

Đoàn thể thao Trung Quốc tiếp tục bám sát ở vị trí thứ 2 và chỉ kém Mỹ đúng 1 HCV, khi các VĐV nước này giành tới 4 HCV trong ngày thi đấu hôm qua để có 29 HCV, 25 HCB và 19 HCĐ sau 13 ngày thi đấu chính thức. Trung Quốc tiếp tục thống trị ở nội dung nhảy cầu, khi VĐV Xie Siyi giành HCV nội dung ván mềm 3m còn Wang Zongyuan cũng giành được tấm HCB.

3 tấm HCV còn lại đến từ Liu Hao-Ji Bowen (Canoeing), Luo Shifang (Cử tạ) và Chang Yuan (Boxing). 

Trong những ngày thi đấu cuối của Olympic, đoàn thể thao Mỹ và Trung Quốc vẫn đang có rất nhiều nội dung thế mạnh để mang về HCV và cuộc cạnh tranh ngôi đầu ở bảng tổng sắp vẫn rất quyết liệt. Với khoảng cách nhỏ, khả năng cao sẽ có xáo trộn ở ngôi đầu cho tới những ngày thi đấu cuối cùng.

Xếp ở các vị trí tiếp theo là Australia (18 HCV, 14 HCB và 13 HCĐ), chủ nhà Pháp (14 HCV, 19 HCB và 21 HCĐ) và Vương quốc Anh (13 HCV, 17 HCB và 21 HCĐ).

Ở khu vực Đông Nam Á, Indonesia giành HCV đầu tiên ở Olympic 2024. VĐV Veddriq Leonardo chiến thắng ở chung kết môn leo núi thể thao nội dung tốc độ nam với thành tích 4,75 giây, nhanh hơn 0,02 giây so với Wu Peng (Trung Quốc).

Rạng sáng 9/8 (giờ Hà Nội), nội dung cử tạ hạng cân 73 kg dành cho nam, đô cử Rizki Juniansyah bất ngờ giành chiến thắng với thành tích tổng cử 354 kg, theo đó mang HCV thứ hai về cho đoàn thể thao Indonesia.

Đến ngày thi đấu 9/8, Philippines, Thái Lan và Indonesia là 3 đoàn thể thao thuộc khu vực Đông Nam Á đã giành HCV tại Thế vận hội Paris 2024.

Tính đến thời điểm sáng 9/8, tổng cộng đã có 83 đoàn thể thao giành được huy chương tại Olympic Paris 2024, trong đó 58 đoàn có vàng.

Trong khi đó, sau 13 ngày thi đấu, đoàn thể thao Việt Nam trắng tay rời giải. Thành tích tốt nhất của đoàn Việt Nam tại Thế vận hội năm nay chỉ là vị trí thứ 4 ở nội dung 10 m súng ngắn hơi nữ của Trịnh Thu Vinh.

Olympic Paris 2024 cũng là kỳ Thế vận hội thứ 2 liên tiếp, đoàn thể thao Việt Nam trắng tay. Tại Tokyo cách đây 3 năm, đoàn Việt Nam có 18 vận động viên tham gia tranh tài nhưng không ai có thể giành huy chương.

Trong ngày thi đấu hôm qua (8/8), đoàn thể thao Mỹ gặt hái thêm 3 HCV để củng cố ngôi đầu bảng tổng sắp với 30 HCV, 38 huy chương bạc (HCB) và 35 huy chương đồng (HCĐ).

Điền kinh vẫn là môn thế mạnh mang về nhiều HCV nhất cho Mỹ, khi nữ VĐV Sydney McLaughlin-Levron giành HCV ở nội dung 400m vượt rào nữ còn Grant Holloway giành HCV nội dung 110m vượt rào nam. Tấm HCV còn lại do VĐV Tara Davis-Woodhall giành được ở nội dung nhảy xa nữ với thành tích 7,10m.

Đoàn thể thao Trung Quốc tiếp tục bám sát ở vị trí thứ 2 và chỉ kém Mỹ đúng 1 HCV, khi các VĐV nước này giành tới 4 HCV trong ngày thi đấu hôm qua để có 29 HCV, 25 HCB và 19 HCĐ sau 13 ngày thi đấu chính thức. Trung Quốc tiếp tục thống trị ở nội dung nhảy cầu, khi VĐV Xie Siyi giành HCV nội dung ván mềm 3m còn Wang Zongyuan cũng giành được tấm HCB.

3 tấm HCV còn lại đến từ Liu Hao-Ji Bowen (Canoeing), Luo Shifang (Cử tạ) và Chang Yuan (Boxing). 

Trong những ngày thi đấu cuối của Olympic, đoàn thể thao Mỹ và Trung Quốc vẫn đang có rất nhiều nội dung thế mạnh để mang về HCV và cuộc cạnh tranh ngôi đầu ở bảng tổng sắp vẫn rất quyết liệt. Với khoảng cách nhỏ, khả năng cao sẽ có xáo trộn ở ngôi đầu cho tới những ngày thi đấu cuối cùng.

Xếp ở các vị trí tiếp theo là Australia (18 HCV, 14 HCB và 13 HCĐ), chủ nhà Pháp (14 HCV, 19 HCB và 21 HCĐ) và Vương quốc Anh (13 HCV, 17 HCB và 21 HCĐ).

Ở khu vực Đông Nam Á, Indonesia giành HCV đầu tiên ở Olympic 2024. VĐV Veddriq Leonardo chiến thắng ở chung kết môn leo núi thể thao nội dung tốc độ nam với thành tích 4,75 giây, nhanh hơn 0,02 giây so với Wu Peng (Trung Quốc).

Rạng sáng 9/8 (giờ Hà Nội), nội dung cử tạ hạng cân 73 kg dành cho nam, đô cử Rizki Juniansyah bất ngờ giành chiến thắng với thành tích tổng cử 354 kg, theo đó mang HCV thứ hai về cho đoàn thể thao Indonesia.

Đến ngày thi đấu 9/8, Philippines, Thái Lan và Indonesia là 3 đoàn thể thao thuộc khu vực Đông Nam Á đã giành HCV tại Thế vận hội Paris 2024.

Tính đến thời điểm sáng 9/8, tổng cộng đã có 83 đoàn thể thao giành được huy chương tại Olympic Paris 2024, trong đó 58 đoàn có vàng.

Trong khi đó, sau 13 ngày thi đấu, đoàn thể thao Việt Nam trắng tay rời giải. Thành tích tốt nhất của đoàn Việt Nam tại Thế vận hội năm nay chỉ là vị trí thứ 4 ở nội dung 10 m súng ngắn hơi nữ của Trịnh Thu Vinh.

Olympic Paris 2024 cũng là kỳ Thế vận hội thứ 2 liên tiếp, đoàn thể thao Việt Nam trắng tay. Tại Tokyo cách đây 3 năm, đoàn Việt Nam có 18 vận động viên tham gia tranh tài nhưng không ai có thể giành huy chương.

Tuy nhiên qua hai vòng thi đấu, tại vòng loại và chung kết đã cho thấy Thu Vinh có những bước tiến bộ, đặc biệt là về tâm lý thi đấu khá vững vàng, biết cách điều chỉnh tâm lý trong thi đấu. Tuy nhiên vòng chung kết rất khốc liệt, ngoài hai lượt 5 viên đầu tính điểm tích lũy, liên tục từng lượt, cứ 2 viên một VĐV sẽ bị loại.

Việc này gây nên tâm lý cho các vận động viên (VĐV). Vì thế VĐV của chúng ta cần phải rèn luyện, nỗ lực hơn nữa để vượt qua cảm xúc, vượt qua những tác động bên ngoài để có thể thi đấu tốt ở chung kết".

"Về chỉ tiêu có huy chương của Đoàn Thể thao Việt Nam tại Olympic 2024, chúng ta vẫn còn một nội dung thi đấu của Thu Vinh nữa. Đây cũng là nội dung sở trường của cô. Bản thân Trịnh Thu Vinh cũng rất nỗ lực, quyết tâm lớn để tìm cơ hội, có khả năng lọt vào chung kết để tranh chấp huy chương.

Ngoài ra chúng ta còn nhiều nội dung các VĐV sẽ tiếp tục thi đấu ở môn cử tạ, rowing, xe đạp", ông Đặng Hà Việt cho biết thêm.

Trả lời phỏng vấn sau khi kết thúc nội dung thi đấu của Trịnh Thu Vinh, Trưởng đoàn Thể thao Việt Nam tại Olympic Paris 2024, Cục trưởng Cục Thể dục Thể thao, Đặng Hà Việt đánh giá: "Hôm nay cũng là ngày thi đấu xuất sắc của Trịnh Thu Vinh. Dù rất tiếc là Trịnh Thu Vinh đã không thể vượt qua chính mình để đoạt huy chương.

Tuy nhiên qua hai vòng thi đấu, tại vòng loại và chung kết đã cho thấy Thu Vinh có những bước tiến bộ, đặc biệt là về tâm lý thi đấu khá vững vàng, biết cách điều chỉnh tâm lý trong thi đấu. Tuy nhiên vòng chung kết rất khốc liệt, ngoài hai lượt 5 viên đầu tính điểm tích lũy, liên tục từng lượt, cứ 2 viên một VĐV sẽ bị loại.

Việc này gây nên tâm lý cho các vận động viên (VĐV). Vì thế VĐV của chúng ta cần phải rèn luyện, nỗ lực hơn nữa để vượt qua cảm xúc, vượt qua những tác động bên ngoài để có thể thi đấu tốt ở chung kết".

"Về chỉ tiêu có huy chương của Đoàn Thể thao Việt Nam tại Olympic 2024, chúng ta vẫn còn một nội dung thi đấu của Thu Vinh nữa. Đây cũng là nội dung sở trường của cô. Bản thân Trịnh Thu Vinh cũng rất nỗ lực, quyết tâm lớn để tìm cơ hội, có khả năng lọt vào chung kết để tranh chấp huy chương.

Ngoài ra chúng ta còn nhiều nội dung các VĐV sẽ tiếp tục thi đấu ở môn cử tạ, rowing, xe đạp", ông Đặng Hà Việt cho biết thêm.