Người hâm mộ Viêt Nam nhận cực tin vui tại AFF Cup 2024

Một báo cáo của TP HCM cũng nêu rõ từ 1/1/2020 đến 30/6/2022, thành phố có 5.501 viên chức nghỉ việc, chủ yếu ở lĩnh vực giáo dục (2.436 người). Nhiều tỉnh thành khác không có con số thống kê, nhưng thừa nhận tỷ lệ giáo viên nghỉ việc gia tăng so với trước đây.

Trong cuộc tiếp xúc cử tri quận Hà Đông, Hà Nội chiều 30/9, Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Kim Sơn cho biết, năm 2022, cả nước có trên 16.000 giáo viên bỏ việc, bình quân cứ 100 nhà giáo thì một người ra khỏi ngành.

Ở An Giang quê tôi, cô giáo Nga cũng đang cân nhắc rời khỏi môi trường sư phạm. Nga nói suy nghĩ này lởn vởn trong đầu cô cả năm trời qua và trở nên rõ nét hơn sau một sự việc cuối tuần vừa rồi. Khi đang dự cuộc họp quan trọng ở trường, cô Nga nhận được điện thoại phụ huynh. Cô đành từ chối cuộc gọi và nhắn tin giải thích là sẽ gọi lại sau. Vị phụ huynh liền dỗi, trách cô thiếu lịch sự, không có văn hóa ứng xử, như thế thì sao dạy tốt được. Ấm ức suýt khóc, nhưng cô vẫn phải nhẹ nhàng xin lỗi phụ huynh vì không muốn cuộc đôi co tin nhắn kéo dài.

Cô nói, bây giờ sẵn phương tiện liên lạc nên phụ huynh gọi điện, nhắn tin bất kể giờ giấc. Khi cô không thể trả lời ngay hoặc để sót tin nhắn, phụ huynh có thể nặng lời, thậm chí "méc hiệu trưởng". Phải chi có việc gì đó hệ trọng, đằng này, những việc thông thường như cháu ở lớp có siêng phát biểu không; giờ giải lao cháu có chạy ra sân chơi cùng chúng bạn không?... cũng được hỏi han. Nhiều bận, vợ chồng cô cãi nhau ngay trong bữa ăn chỉ vì cô mải nhắn tin trao đổi với phụ huynh, chỉ à ừqua quýt với câu chuyện mà chồng đang chia sẻ.

Khi tôi can ngăn rằng không ai bỏ nghề chỉ vì "quá tải tin nhắn trả lời phụ huynh" cả, Nga cười như mếu giải thích "nhưng nó là giọt nước tràn ly". Vả lại, khoản thu nhập eo hẹp khoảng 10 triệu đồng mỗi tháng của cô hoàn toàn có thể bị vơi đi, hoặc tăng chậm nếu cô xui rủi mất điểm thi đua hàng năm vì bị "méc hiệu trưởng" hoặc không hoàn thành những chỉ tiêu ngoài chuyên môn do nhà trường đặt ra.

Loanh quanh luẩn quẩn vẫn là chuyện thu nhập, đồng lương cho giáo viên chưa tương xứng với khối lượng công việc và áp lực xã hội của nghề này. Nga nói, xã hội coi giáo viên là "nghề cao quý" và có xu hướng đòi hỏi nhà giáo không chỉ giỏi chuyên môn, mà còn phải là "tấm gương sáng, đạo đức mẫu mực", cần "làm việc bằng lòng yêu nghề vì nếu chỉ nhìn vào thu nhập, sẽ không trở thành giáo viên tốt được".

Khi giải thích về nguyên nhân 527 giáo viên ở Bình Dương nghỉ việc, Giám đốc Sở Giáo dục nói "do lương của giáo viên chưa trang trải được cuộc sống".

Bức tranh thu nhập của viên chức ngành giáo dục hiện rất lỗ chỗ, mù mờ. Tôi đọc được thường xuyên những bình luận trên các trang báo, "trách móc" nhiều thầy cô bây giờ giàu quá, ở nhà lầu, đi xe hơi; còn kêu nghèo kể khổ nỗi gì. Nhưng "nhiều" là bao nhiêu trong số khoảng 1,6 triệu giáo viên công lập trên cả nước?

Nếu nhìn vào con số, ta có thể hình dung rõ hơn. Theo Tổng cục Thống kê, thu nhập trung bình tháng của những người làm trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo (năm 2020) là 7,05 triệu đồng. Nhóm này đã gồm cả các cán bộ và giảng viên đại học như tôi, nên mức trung bình này cao hơn thu nhập thực tế của giáo viên phổ thông, mầm non như cô Nga.

Năm 2019, ValueChampion, trang phân tích tài chính nổi tiếng có trụ sở tại Singapore, thực hiện một nghiên cứu về lương trung bình của giáo viên phổ thông trên 16 quốc gia và vùng lãnh thổ (ở khu vực châu Á Thái Bình Dương và Mỹ, Pháp). Họ so sánh lương giáo viên trung bình với GDP bình quân đầu người của mỗi quốc gia. Theo đó, lương giáo viên Việt Nam thấp nhất, đứng cuối trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ này.

Trong khi thu nhập như thế, những giáo viên như cô Nga đối diện với đủ loại áp lực và nỗi sợ: áp lực về chuyên môn với nhà trường; và nỗi sợ trước phụ huynh, học sinh.

Cả nước hiện thiếu hơn 100.000 giáo viên. Bộ Chính trị đã duyệt chủ trương tuyển mới 65.000 giáo viên trong giai đoạn 2022-2026. Nhưng bổ sung bằng cách nào nếu chế độ cho nhà giáo thiếu hấp dẫn và giới trẻ bây giờ không mặn mà với ngành sư phạm?

Chú tôi có đứa con gái học đại học Sư phạm. Chú tính ra, mỗi tháng gia đình phải chu cấp cho cháu khoảng bốn triệu đồng, gồm tiền thuê trọ, ăn uống, sinh hoạt phí và mua sắm sách vở, giáo trình. Nhưng khi ra trường, trải qua kỳ thi tuyển viên chức đầy cam go mới được vào dạy ở một trường tiểu học trên địa bàn huyện, lương tháng đầu tiên cháu lãnh chưa tới ba triệu đồng.

Nghị định 116/2020 của Chính phủ với các ngành đào tạo giáo viên có thể được xem là một điểm sáng, khi hướng đến việc hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí cho sinh viên sư phạm theo diện "đặt hàng" từ phía địa phương sử dụng lao động và cơ sở đào tạo. Nhưng đây cũng chỉ là giải pháp phần ngọn, gốc của vấn đề là cải thiện môi trường làm việc và chế độ đãi ngộ cho giáo viên.

Nếu ngành Sư phạm không phải là lựa chọn hấp dẫn của người giỏi, khó trông chờ vào việc tạo dựng được nền giáo dục tiến bộ.

Việt Nam đã trải qua nhiều đời bộ trưởng giáo dục mà không giải quyết nổi bài toán "giáo viên sống được bằng nghề". Nhưng thực tế thì vấn đề này, Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể một mình mà gỡ được.

Trương Chí Hùng

Những ai quá quan trọng việc khổ mấy cũng phải về quê ăn Tết thì tốt nhất nên ở sau "lũy tre làng" cho rồi. Thoát ly là để tìm cuộc sống tốt đẹp hơn, để thế hệ sau đỡ khổ như cha ông, chứ không phải là bắt nhau quay lại chịu khổ. Giờ tôi mong con tôi thành công ở xứ người hơn là cứ phải về ngồi trong bữa cơm Tất niên cuối năm, dù biết bản thân tôi cũng rất buồn. Nếu vì bữa cơm đó mà bắt con vất vả thì tôi đâu cần bươn chải cả đời để cho con cái bay xa làm gì?

Nhà nước, doanh nghiệp đều chỉ cho nghỉ từ 28 Tết, trong khi vé tàu, xe đâu có bán sớm mà đặt trước cả năm. Chưa kể, không phải ai cũng biết mình có được nghỉ Tết như bình thường không hay phải ở lại trực nên chuyện lên kế hoạch từ sớm để đỡ vất vả như một số người nói là bất khả thi.

Tôi quan niệm rằng, nếu cảm thấy cha già, mẹ héo thì tranh thủ về thăm ngày thường (xin nghỉ phép không lương chẳng hạn) chứ sao cứ phải đến Tết mới kéo nhau về thăm cha, thăm mẹ. Cái gì cũng muốn để đến Tết, rồi lại kêu khổ, kêu mệt cũng vì Tết. Vậy Tết còn ý nghĩa gì? Tôi cũng trải qua hơn nửa thế kỷ đón Tết, tại gia có, tại quê có, xứ người cũng có nốt, nên hiểu rất rõ cả khía cạnh kinh tế và tình cảm của những người xa xứ.

>> 30 triệu đồng chua cay một lần về quê ăn Tết

Những người nói về quê cha mẹ không cần gì cả chỉ cần con cháu về thôi, thực ra chỉ là những lời sáo rỗng. Nói dễ, làm mới khó. Bản thân tôi sinh ra ở phố, khi về quê cũng phải quà cáp cho người này, người kia đúng thủ tục để khỏi áy náy. Cho nên, tôi hiểu cái khó của những người không có điều kiện kinh tế mà cứ phải gồng mình vì cái "tiếng" cho mình và cho cha mẹ.

Chính vì thế tôi "cấm" các con về thăm mình vào những dịp lễ Tết để tránh cho chúng phải suy nghĩ, lo toan nhiều. Đó cũng là một điều nên làm cho con. Khi viết những dòng này, tôi đã xác định Tết này chỉ có hai vợ chồng già với nhau, còn con cái cách nửa vòng trái đất, cứ gọi điện, video call từ xa là được rồi.

Nếu phải lựa chọn, tôi vẫn muốn con ở lại làm ăn, xây dựng cuộc sống riêng, lo đầy đủ cho các con của chúng (cháu của tôi) là được. Chứ bắt tội con về quê ăn Tết kéo theo đủ thức phiền toái. Ừ thì cha mẹ không yêu cầu con mình phải cho mình tiền, nhưng họ hàng, anh em, làng xóm mà không có tí quà cho họ thì kiểu gì cũng bị nói này nói nọ. Chưa kể ,tiền mừng tuổi cho tụi nhỏ mà ít thì còn mất mặt hơn với mấy câu mỉa mai như "tưởng thế nào"...

Tóm lại, tôi cho rằng, các ông bố, bà mẹ cũng nên biết nghĩ cho con mình nhiều hơn. Đừng vì chút thể diện hay tỉnh cảm kiểu cảm tính mấy ngày Tết, thỏa mãn ý muốn cá nhân, mà để con cháu mình phải khổ, phải gồng mình về quê mỗi mùa Tết đến.

Tuan Tu Minh Hoang

>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.