Vi khuẩn này có trong máu, thịt, nhất là tồn tại nhiều trong các phủ tạng như gan, lá lách, ruột của động vật. Ở gia cầm bị bệnh, Salmonella có thể tồn tại ở buồng trứng. Do đó, ngay sau khi gia cầm đẻ trứng thì trứng này đã bị nhiễm Salmonella.  

Ngoài ra, thịt động vật cũng có thể bị nhiễm Salmonella trong và sau khi bị giết mổ. Nguyên nhân là dụng cụ chứa đựng, nguồn nước bị ô nhiễm hoặc lây lan từ ruồi, nhặng... Các loại thịt xay, nghiền, băm nhỏ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn này phát triển. Bên cạnh đó, thực phẩm nguội hoặc thực phẩm chế biến để quá lâu, khi ăn không đun lại cũng có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm do Salmonella.

Để phòng nhiễm độc thức ăn do vi khuẩn Salmonella, các chuyên gia khuyến cáo, khi giết mổ gia súc, gia cầm, tuyệt đối không để phân, lông dính vào phần thịt và các phủ tạng khác. Ngoài ra, thức ăn dự trữ hoặc còn thừa cần được bảo quản đúng cách trong tủ lạnh và phải nấu lại trước khi ăn. Đặc biệt, với những món nguội như thịt đông, pa tê, giò, chả... cần phải cảnh giác vì rất dễ bị nhiễm khuẩn. 

Với thức ăn để dành, sau khi nấu chín, để nguội, nhớ cho vào tủ lạnh ngay, chậm nhất là 4 giờ sau khi nấu xong. Luôn tuân thủ khi lấy thức ăn chín ra khỏi tủ lạnh thì phải đun kỹ lại và ăn ngay, không để quá 4 giờ.

Hoàng Linh

Căn nguyên gây ra vụ ngộ độc hàng loạt tại cơ sở kinh doanh bánh mì Phượng (ở thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam) hồi tháng 9 được cơ quan chức năng kết luận là do mẫu thịt lợn xíu mại có trong bánh mì nhiễmvi khuẩn salmonella.

Vi khuẩn này cũng là nguyên nhân của hàng loạt vụ ngộ độc thực phẩm quy mô lớn xảy ra những năm qua. 

Các chuyên gia y tế cho rằng bất cứ nguồn thực phẩm tươi sống nào có nguồn gốc động vật như thịt gia súc, gia cầm, các sản phẩm bơ sữa, trứng, hải sản và một số loại trái cây, rau, quả… đều có thể bị nhiễm Salmonella.

Vi khuẩn này có trong máu, thịt, nhất là tồn tại nhiều trong các phủ tạng như gan, lá lách, ruột của động vật. Ở gia cầm bị bệnh, Salmonella có thể tồn tại ở buồng trứng. Do đó, ngay sau khi gia cầm đẻ trứng thì trứng này đã bị nhiễm Salmonella.  

Ngoài ra, thịt động vật cũng có thể bị nhiễm Salmonella trong và sau khi bị giết mổ. Nguyên nhân là dụng cụ chứa đựng, nguồn nước bị ô nhiễm hoặc lây lan từ ruồi, nhặng... Các loại thịt xay, nghiền, băm nhỏ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn này phát triển. Bên cạnh đó, thực phẩm nguội hoặc thực phẩm chế biến để quá lâu, khi ăn không đun lại cũng có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm do Salmonella.

Để phòng nhiễm độc thức ăn do vi khuẩn Salmonella, các chuyên gia khuyến cáo, khi giết mổ gia súc, gia cầm, tuyệt đối không để phân, lông dính vào phần thịt và các phủ tạng khác. Ngoài ra, thức ăn dự trữ hoặc còn thừa cần được bảo quản đúng cách trong tủ lạnh và phải nấu lại trước khi ăn. Đặc biệt, với những món nguội như thịt đông, pa tê, giò, chả... cần phải cảnh giác vì rất dễ bị nhiễm khuẩn. 

Với thức ăn để dành, sau khi nấu chín, để nguội, nhớ cho vào tủ lạnh ngay, chậm nhất là 4 giờ sau khi nấu xong. Luôn tuân thủ khi lấy thức ăn chín ra khỏi tủ lạnh thì phải đun kỹ lại và ăn ngay, không để quá 4 giờ.

Hoàng Linh

Trao đổi với VietNamNetsáng 2/12, Tiến sĩ Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, cho hay không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, hoạt động hiến máu để bền vững và an toàn phải dựa trên lực lượng hiến máu tình nguyện, nhắc lại và thường xuyên. 

"Hiến máu tình nguyện ở đây là tinh thần thiện nguyện, còn máu đạt chuẩn đến tay người bệnh đòi hỏi nhiều chi phí từ khâu tổ chức, vận động, vật tư tiêu hao, xét nghiệm sàng lọc để đảm bảo an toàn, điều chế, tách chiết các thành phần máu, bảo quản lưu trữ và cung cấp máu", ông Quế nói tạiNgày hội hiến máu "Trái tim tình nguyện" lần thứ XV - năm 2023. 

Vật tư y tế tiêu hao trong hiến máu thường có bông băng, gòn, gạc, dung dịch sát khuẩn, vật tư y tế cho việc lấy máu; túi nhựa dẻo có chất chống đông để chứa máu... Thực tế, nhiều bệnh viện ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long (như Cần Thơ, Cà Mau...) thiếu máu phục vụ điều trị do bệnh viện không còn túi lấy máu, cạn hóa chất vật tư dùng cho xét nghiệm máu (nguyên nhân do chậm đấu thầu thuốc và hóa chất vật tư tiêu hao).

Theo ông Quế, trừ một số quốc gia miễn phí cho dịch vụ y tế, với các nước khác, dù người dân hiến máu tình nguyện, miễn phí nhưng người bệnh khi sử dụng máu điều trị thì phải chi trả.

Theo quy định, người hiến máu tình nguyện có giấy chứng nhận nếu phải truyền máu tại các cơ sở y tế công lập sẽ được bồi hoàn miễn phí lượng máu bằng số lượng máu đã hiến. Nhiều người băn khoăn liệu người nhà như cha mẹ, vợ/chồng, con cái, anh chị em ruột có được quyền "hưởng thay suất" máu của người thân đã hiến? Tiến sĩ Quế cho hay đối tượng này vẫn phải chi trả như các bệnh nhân khác "bởi không có nguồn kinh phí và lượng máu nào đáp ứng được". 

“Chúng tôi đang đề xuất xây dựng quỹ để hỗ trợ máu miễn phí cho các bệnh nhân nghèo, khó khăn, những người không đủ khả năng chi trả chi phí cho nhu cầu máu điều trị”, ông Quế nói với VietNamNet.

Ngày hội hiến máu “Trái tim tình nguyện” hưởng ứng Ngày Quốc tế tình nguyện 5/12 được Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương phối hợp với Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội tổ chức, đặt mục tiêu tiếp nhận khoảng 3.000 đơn vị máu, góp phần cùng chuẩn bị lượng máu dự trữ cho dịp cuối năm và Tết dương lịch.

Ông Quế cho biết trong 3 tháng tới (từ tháng 12/2023 tới tháng 2/2024), bệnh viện này cần khoảng 110.000 đơn vị máu và 12.000 đơn vị tiểu cầu gạn tách để đáp ứng nhu cầu cấp cứu và điều trị của 182 cơ sở y tế tại 31 tỉnh/thành phố. 

Theo quy định của Bộ Y tế, các chế phẩm máu hiện nay điều chế từ máu toàn phần, khối hồng cầu từ máu toàn phần, huyết tương tươi đông lạnh, huyết tương giàu tiểu cầu, khối tiểu cầu, tủa lạnh, khối bạch cầu, tủa lạnh...

Nhiều người đặt ra câu hỏi tại sao mọi người hiến máu tình nguyện, không lấy tiền, nhưng người bệnh lại phải trả tiền khi sử dụng máu và các chế phẩm từ máu?

Trao đổi với VietNamNetsáng 2/12, Tiến sĩ Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, cho hay không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, hoạt động hiến máu để bền vững và an toàn phải dựa trên lực lượng hiến máu tình nguyện, nhắc lại và thường xuyên. 

"Hiến máu tình nguyện ở đây là tinh thần thiện nguyện, còn máu đạt chuẩn đến tay người bệnh đòi hỏi nhiều chi phí từ khâu tổ chức, vận động, vật tư tiêu hao, xét nghiệm sàng lọc để đảm bảo an toàn, điều chế, tách chiết các thành phần máu, bảo quản lưu trữ và cung cấp máu", ông Quế nói tạiNgày hội hiến máu "Trái tim tình nguyện" lần thứ XV - năm 2023. 

Vật tư y tế tiêu hao trong hiến máu thường có bông băng, gòn, gạc, dung dịch sát khuẩn, vật tư y tế cho việc lấy máu; túi nhựa dẻo có chất chống đông để chứa máu... Thực tế, nhiều bệnh viện ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long (như Cần Thơ, Cà Mau...) thiếu máu phục vụ điều trị do bệnh viện không còn túi lấy máu, cạn hóa chất vật tư dùng cho xét nghiệm máu (nguyên nhân do chậm đấu thầu thuốc và hóa chất vật tư tiêu hao).

Theo ông Quế, trừ một số quốc gia miễn phí cho dịch vụ y tế, với các nước khác, dù người dân hiến máu tình nguyện, miễn phí nhưng người bệnh khi sử dụng máu điều trị thì phải chi trả.

Theo quy định, người hiến máu tình nguyện có giấy chứng nhận nếu phải truyền máu tại các cơ sở y tế công lập sẽ được bồi hoàn miễn phí lượng máu bằng số lượng máu đã hiến. Nhiều người băn khoăn liệu người nhà như cha mẹ, vợ/chồng, con cái, anh chị em ruột có được quyền "hưởng thay suất" máu của người thân đã hiến? Tiến sĩ Quế cho hay đối tượng này vẫn phải chi trả như các bệnh nhân khác "bởi không có nguồn kinh phí và lượng máu nào đáp ứng được". 

“Chúng tôi đang đề xuất xây dựng quỹ để hỗ trợ máu miễn phí cho các bệnh nhân nghèo, khó khăn, những người không đủ khả năng chi trả chi phí cho nhu cầu máu điều trị”, ông Quế nói với VietNamNet.

Ngày hội hiến máu “Trái tim tình nguyện” hưởng ứng Ngày Quốc tế tình nguyện 5/12 được Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương phối hợp với Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội tổ chức, đặt mục tiêu tiếp nhận khoảng 3.000 đơn vị máu, góp phần cùng chuẩn bị lượng máu dự trữ cho dịp cuối năm và Tết dương lịch.

Ông Quế cho biết trong 3 tháng tới (từ tháng 12/2023 tới tháng 2/2024), bệnh viện này cần khoảng 110.000 đơn vị máu và 12.000 đơn vị tiểu cầu gạn tách để đáp ứng nhu cầu cấp cứu và điều trị của 182 cơ sở y tế tại 31 tỉnh/thành phố. 

Theo bà Lan, việc giảm thủ tục phiền hà cho người dân khi đi khám chữa bệnh phải đảm bảo sự bền vững của hệ thống y tế, tránh quá tải dồn lên tuyến trên.

Luật Khám chữa bệnh cũ chia làm 4 cấp chuyên môn khám chữa bệnh, luật mới hiện hành là 3 cấp, đảm bảo các cấp nào được khám chữa bệnh đến mức độ nào, căn cứ khả năng đáp ứng của cơ sở và tình trạng người bệnh

Do đó, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết: "Giải quyết bài toán quá tải cũng qua nhiều đời bộ trưởng phải giải trình. Trước đây, bệnh nhân phải chuyển từ tuyến dưới lên tuyến trên, nhưng từ năm 2016 đã thông tuyến cấp huyện và 2021 đã thông tuyến toàn tỉnh. Bước chuyển tuyến tạo thuận lợi cho người dân đã cơ bản hoàn tất. Nhưng vấn đề là từ tuyến huyện, tuyến tỉnh có được chuyển thẳng lên tuyến Trung ương hay không?".

Bộ trưởng thông tin thêm hiện việc chuyển tuyến được chia làm 2 luồng:

- Từ tuyến dưới lên tuyến trên nếu cơ sở không đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh cho người dân.

- Từ tuyến trên xuống tuyến dưới khi bệnh tật ổn định, đảm bảo công tác điều trị lâu dài.

Tuy nhiên, để giảm thủ tục hành chính Bộ Y tế sẽ tiếp thu và đang tập trung sử dụng việc chuyển tuyến điện tử, giải tỏa khó khăn cho người dân.

Chính sách đấu thầu đã được tháo gỡ, tại sao vẫn thiếu thuốc, thiết bị y tế?

Về thiếu thuốc, vật tư y tế, Bộ Y tế đã nhiều lần báo cáo Quốc hội và cử tri và được Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn, tháo gỡ. Ngành y tế được áp dụng quy định chỉ cần một báo giá để tạo thuận lợi cho mua sắm.

Về quy định đấu thầu chọn giá thấp nhất, ngành y tế cũng được tháo gỡ, trường hợp cần thiết không phải giá thấp nhất vẫn được mua sắm nếu được Hội đồng khoa học đồng ý. Luật Đấu thầu cũng đưa ra nhiều nội dung mua sắm đặc thù cho ngành y tế.

Các nghị quyết của Quốc hội đã tháo gỡ nguồn cung thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, cơ chế chính sách mua sắm cũng đã được tháo gỡ. "Nhưng tại sao vẫn thiếu thuốc, trang thiết bị, thực chất vấn đề nằm ở đâu", Bộ trưởng đặt vấn đề.

Theo bà Lan, việc mua sắm thuốc có 3 cơ sở đảm nhận: Bộ Y tế (chiếm 16-18% tổng số thuốc), còn lại đấu thầu tập trung cấp tỉnh và cơ sở tự mua sắm.

Như vậy, nguyên nhân dẫn đến thiếu thuốc, vật tư y tế do việc triển khai tại địa phương, cơ sở y tế làm nhiệm vụ đấu thầu nhưng "anh em toàn bác sĩ" nên lúng túng.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế phân cấp, phân quyền toàn diện cho các cơ sở y tế thuộc bộ mua sắm. Nhưng cơ sở y tế địa phương chỉ được mua trong 100 triệu đồng. Nếu trên 100 triệu, các cơ sở phải trình Sở Y tế, Sở Tài chính và UBND tỉnh phê duyệt, nên quy trình rất lâu.

Bộ trưởng Y tế cũng đề nghị các tỉnh rà soát lại quy định, đảm bảo quản lý được và giao quyền cho các cơ sở, tránh thủ tục phiền hà.

Về vấn đề thuốc liên quan đến BHYT, bà Lan cho biết năm 2024 sẽ ban hành thông tư rà soát sửa đổi, đáp ứng yêu cầu người bệnh và danh mục thuốc đáp ứng yêu cầu điều trị tốt nhất cho người bệnh.

Về tình trạng các bệnh viện "vay mượn" thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, theo Bộ trưởng Y tế, trong quy định đấu thầu không có "vay trước trả tiền sau", hoặc vay đổi. Tuy nhiên, khi dịch Covid-19 bùng phát, nhu cầu phòng chống dịch cấp bách, cơ sở y tế đã phải vay mượn để đảm bảo nhu cầu khám chữa bệnh và xét nghiệm.

Nghị quyết 99 của Quốc hội đã giao cho Chính phủ sẽ phải ban hành hướng dẫn để xử lý tình trạng vay mượn này trước tháng 12/2024. Dù vậy, bà Lan chia sẻ "việc này rất khó". Bộ Y tế cũng đang phối hợp với UBND các tỉnh, đề nghị báo cáo thực trạng vay mượn của các bệnh viện. Đến nay, số vay mượn theo báo cáo chính thức là 1.690 tỷ đồng. Trong đó, vay mượn thuốc thiết bị vật tư y tế là hơn 750 tỷ; kit xét nghiệm là gần 940 tỷ...

Bộ Y tế đã phân loại các hình thức vay mượn, từ đó giao cho đơn vị trực thuộc xây dựng phương án xử lý. Do chưa có tiền lệ và quy định trong luật nên Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế xử lý.

'Giấy chuyển viện là miếng mồi béo bở của tiêu cực'

Sáng 20/11, sau khi một số đại biểu quốc hội nêu ý kiến liên quan lĩnh vực Y tế, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đã trả lời, giải trình một loạt vấn đề.

Giấy chuyển viện vẫn rất cần thiết

Về việc Đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu khó khăn, phiền toái của người dân khi chuyển viện, đặc biệt là kiến nghị bỏ giấy chuyển viện, Bộ trưởng Y tế khẳng định: "Vai trò giấy chuyển viện rất cụ thể, ghi rõ tình trạng lịch sử điều trị cũng như bệnh án, nên khi chuyển tuyến dù là giấy hay điện tử cũng rất cần thiết".

Theo bà Lan, việc giảm thủ tục phiền hà cho người dân khi đi khám chữa bệnh phải đảm bảo sự bền vững của hệ thống y tế, tránh quá tải dồn lên tuyến trên.

Luật Khám chữa bệnh cũ chia làm 4 cấp chuyên môn khám chữa bệnh, luật mới hiện hành là 3 cấp, đảm bảo các cấp nào được khám chữa bệnh đến mức độ nào, căn cứ khả năng đáp ứng của cơ sở và tình trạng người bệnh

Do đó, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết: "Giải quyết bài toán quá tải cũng qua nhiều đời bộ trưởng phải giải trình. Trước đây, bệnh nhân phải chuyển từ tuyến dưới lên tuyến trên, nhưng từ năm 2016 đã thông tuyến cấp huyện và 2021 đã thông tuyến toàn tỉnh. Bước chuyển tuyến tạo thuận lợi cho người dân đã cơ bản hoàn tất. Nhưng vấn đề là từ tuyến huyện, tuyến tỉnh có được chuyển thẳng lên tuyến Trung ương hay không?".

Bộ trưởng thông tin thêm hiện việc chuyển tuyến được chia làm 2 luồng:

- Từ tuyến dưới lên tuyến trên nếu cơ sở không đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh cho người dân.

- Từ tuyến trên xuống tuyến dưới khi bệnh tật ổn định, đảm bảo công tác điều trị lâu dài.

Tuy nhiên, để giảm thủ tục hành chính Bộ Y tế sẽ tiếp thu và đang tập trung sử dụng việc chuyển tuyến điện tử, giải tỏa khó khăn cho người dân.

Chính sách đấu thầu đã được tháo gỡ, tại sao vẫn thiếu thuốc, thiết bị y tế?

Về thiếu thuốc, vật tư y tế, Bộ Y tế đã nhiều lần báo cáo Quốc hội và cử tri và được Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn, tháo gỡ. Ngành y tế được áp dụng quy định chỉ cần một báo giá để tạo thuận lợi cho mua sắm.

Về quy định đấu thầu chọn giá thấp nhất, ngành y tế cũng được tháo gỡ, trường hợp cần thiết không phải giá thấp nhất vẫn được mua sắm nếu được Hội đồng khoa học đồng ý. Luật Đấu thầu cũng đưa ra nhiều nội dung mua sắm đặc thù cho ngành y tế.

Các nghị quyết của Quốc hội đã tháo gỡ nguồn cung thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, cơ chế chính sách mua sắm cũng đã được tháo gỡ. "Nhưng tại sao vẫn thiếu thuốc, trang thiết bị, thực chất vấn đề nằm ở đâu", Bộ trưởng đặt vấn đề.

Theo bà Lan, việc mua sắm thuốc có 3 cơ sở đảm nhận: Bộ Y tế (chiếm 16-18% tổng số thuốc), còn lại đấu thầu tập trung cấp tỉnh và cơ sở tự mua sắm.

Như vậy, nguyên nhân dẫn đến thiếu thuốc, vật tư y tế do việc triển khai tại địa phương, cơ sở y tế làm nhiệm vụ đấu thầu nhưng "anh em toàn bác sĩ" nên lúng túng.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế phân cấp, phân quyền toàn diện cho các cơ sở y tế thuộc bộ mua sắm. Nhưng cơ sở y tế địa phương chỉ được mua trong 100 triệu đồng. Nếu trên 100 triệu, các cơ sở phải trình Sở Y tế, Sở Tài chính và UBND tỉnh phê duyệt, nên quy trình rất lâu.

Bộ trưởng Y tế cũng đề nghị các tỉnh rà soát lại quy định, đảm bảo quản lý được và giao quyền cho các cơ sở, tránh thủ tục phiền hà.

Về vấn đề thuốc liên quan đến BHYT, bà Lan cho biết năm 2024 sẽ ban hành thông tư rà soát sửa đổi, đáp ứng yêu cầu người bệnh và danh mục thuốc đáp ứng yêu cầu điều trị tốt nhất cho người bệnh.

Về tình trạng các bệnh viện "vay mượn" thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, theo Bộ trưởng Y tế, trong quy định đấu thầu không có "vay trước trả tiền sau", hoặc vay đổi. Tuy nhiên, khi dịch Covid-19 bùng phát, nhu cầu phòng chống dịch cấp bách, cơ sở y tế đã phải vay mượn để đảm bảo nhu cầu khám chữa bệnh và xét nghiệm.

Nghị quyết 99 của Quốc hội đã giao cho Chính phủ sẽ phải ban hành hướng dẫn để xử lý tình trạng vay mượn này trước tháng 12/2024. Dù vậy, bà Lan chia sẻ "việc này rất khó". Bộ Y tế cũng đang phối hợp với UBND các tỉnh, đề nghị báo cáo thực trạng vay mượn của các bệnh viện. Đến nay, số vay mượn theo báo cáo chính thức là 1.690 tỷ đồng. Trong đó, vay mượn thuốc thiết bị vật tư y tế là hơn 750 tỷ; kit xét nghiệm là gần 940 tỷ...

Bộ Y tế đã phân loại các hình thức vay mượn, từ đó giao cho đơn vị trực thuộc xây dựng phương án xử lý. Do chưa có tiền lệ và quy định trong luật nên Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế xử lý.

'Giấy chuyển viện là miếng mồi béo bở của tiêu cực'