Phát biểu khai mạc sự kiện, nhấn mạnh sự phát triển mạnh mẽ của AI, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Đức Long nhận định AI đang thực hiện nhiều việc mà trước đây chỉ con người mới có thể xử lý được và thậm chí vượt qua con người trong một số lĩnh vực. AI đang ảnh hưởng đến mọi ngành công nghiệp và với lĩnh vực an toàn thông tin mạng. AI tham gia ở cả 2 khía cạnh tích cực và tiêu cực, có mặt ở cả 2 chiến tuyến tấn công mạng và phòng thủ hệ thống. 

“Các cuộc tấn công mạng liên tục phát triển với mức độ ngày càng tinh vi, phức tạp. Đặc biệt, khi có sự hỗ trợ của AI, nguy cơ, mối đe dọa an toàn thông tin mà chúng ta phải đối mặt sẽ ngày càng tăng theo cấp số nhân”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhận định.

Trao đổi tại hội thảo, ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT), cho biết tại Việt Nam, AI cũng được nhắc tới nhiều trong những năm gần đây. Là một công nghệ lưỡng dụng, AI được sử dụng cho cả mục đích tấn công và cả mục đích phòng thủ. Mối đe dọa lớn nhất là các hacker sử dụng AI để tạo ra các cuộc tấn công tinh vi hơn; Tạo ra các phần mềm độc hại, dò quét và phát hiện những lỗ hổng để từ đó vượt qua các phương pháp bảo vệ và tấn công vào hệ thống thông tin. 

“Khi phát động các cuộc tấn công lừa đảo có mục tiêu, hacker còn dùng AI tạo thông tin giả lan truyền trên mạng xã hội. Dù cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp, song việc ứng dụng AI để tạo ra các kịch bản và tổ chức lừa đảo trên mạng xã hội rất phổ biến, khiến cho nhiều người dân bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây bức xúc trong xã hội”, ông Trần Đăng Khoa chia sẻ.

Bên cạnh rủi ro lớn khi AI hỗ trợ các chiến dịch lừa đảo trực tuyến, ông Trần Đăng Khoa cũng chỉ ra một số rủi ro chính khác mà công nghệ AI đưa đến cho lĩnh vực an toàn thông tin mạng, đó là: Hacker sử dụng AI để tối ưu hóa các cuộc tấn công mạng, phát triển các phần mềm độc hại và đặc biệt là mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền ransomware...

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an), cũng cho rằng AI đang mang lại nhiều rủi ro và thách thức về cả xã hội, pháp lý và an ninh mạng. Các thách thức an ninh mạng từ AI có thể kể đến như tấn công thông qua tệp tin độc hại được hỗ trợ bởi AI, hacker dùng các công nghệ đặc biệt của AI để mô phỏng hệ thống nhằm tìm điểm yếu, hay việc đối tượng lừa đảo sử dụng AI khiến nhiều người dân khó nhận biết...

Huy động sự chung tay, hợp lực trong đảm bảo an toàn, an ninh mạng

Từ phân tích tình hình an toàn, an ninh mạng ngày càng diễn biến phức tạp khi có sự hỗ trợ của AI, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh: Để tạo ra một không gian mạng an toàn, bảo vệ người dân trước các nguy cơ tấn công từ không gian mạng, bên cạnh trách nhiệm của các cơ quan chuyên trách và các doanh nghiệp an toàn thông tin mạng, cần có sự chung tay, hợp lực liên tục và thường xuyên của toàn xã hội. Trong đó, mỗi cá nhân và mỗi tổ chức đều phải ý thức được trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ thông tin, hệ thống thông tin của mình. 

Cụ thể, trong thời kỳ bùng nổ của AI và các công nghệ mới nổi khác, Thứ trưởng đề nghị các cơ quan, tổ chức nhận thức rõ và triển khai các giải pháp như: Rà soát, đánh giá tổng thể hiện trạng các hệ thống thông tin, tổ chức bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ và triển khai đầy đủ phương án bảo đảm an toàn thông tin; Thực hiện kiểm tra, đánh giá đảm bảo an toàn thông tin các hệ thống thông tin thuộc phạm vi quản lý; Tổ chức thực thi hiệu quả, thực chất, thường xuyên, liên tục công tác bảo đảm an toàn thông tin theo mô hình ‘4 lớp’; Xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố có thể xảy ra với hệ thống, triển khai phương án sao lưu định kỳ hệ thống và dữ liệu quan trọng để kịp thời khôi phục hoạt động của hệ thống khi bị tấn công mạng; Định kỳ săn lùng mối nguy hại để phát hiện kịp thời các dấu hiệu hệ thống bị xâm nhập...

Theo đại diện Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, để giảm thiểu rủi ro, Việt Nam cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về AI; Cần có quy định về đạo đức trong quá trình phát triển, sản xuất, ứng dụng và sử dụng AI tại Việt Nam; Có tiêu chuẩn kỹ thuật với các hệ thống có sử dụng, ứng dụng, kết nối, cung cấp dịch vụ AI; Quy chuẩn kỹ thuật về nền tảng kết nối, chia sẻ, ứng dụng, sử dụng AI.

Cùng với đó, cần nghiên cứu, ứng dụng các công trình AI để chống lại rủi ro về trí tuệ nhân tạo. Bởi lẽ AI được tạo ra bởi con người, là sản phẩm của tri thức, sẽ có những biến thể ‘AI tốt’ và ‘AI xấu’, nên cần ngăn cản sự phát triển của AI bằng chính AI.

“Phát triển AI phải được song hành với vấn đề an ninh mạng và an toàn thông tin để tránh việc bị tấn công, chiếm quyền điều khiển gây ra các hậu quả nghiêm trọng”, đại diện Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư nêu quan điểm.

Hacker đang sử dụng AI để tạo ra các cuộc tấn công mạng tinh vi hơn

Ngày 30/5, hội thảo và Triển lãm An toàn không gian mạng Việt Nam - Vietnam Security Summit 2024 chủ đề ‘An toàn trong thời kỳ bùng nổ của trí tuệ nhân tạo’đã được Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) phối hợp cùng IEC tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ TT&TT.

Trong lần thứ 6 diễn ra, hội thảo năm nay tiếp tục là diễn đàn để các nhà hoạch định chính sách và chiến lược, các chuyên gia đầu ngành, các nhà cung cấp giải pháp hàng đầu trong và ngoài nước gặp gỡ, trao đổi và thảo luận về những xu hướng mới nhất về an ninh mạng, những giải pháp công nghệ bảo mật tiên tiến, đặc biệt là tiềm năng ứng dụng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực này.

Phát biểu khai mạc sự kiện, nhấn mạnh sự phát triển mạnh mẽ của AI, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Đức Long nhận định AI đang thực hiện nhiều việc mà trước đây chỉ con người mới có thể xử lý được và thậm chí vượt qua con người trong một số lĩnh vực. AI đang ảnh hưởng đến mọi ngành công nghiệp và với lĩnh vực an toàn thông tin mạng. AI tham gia ở cả 2 khía cạnh tích cực và tiêu cực, có mặt ở cả 2 chiến tuyến tấn công mạng và phòng thủ hệ thống. 

“Các cuộc tấn công mạng liên tục phát triển với mức độ ngày càng tinh vi, phức tạp. Đặc biệt, khi có sự hỗ trợ của AI, nguy cơ, mối đe dọa an toàn thông tin mà chúng ta phải đối mặt sẽ ngày càng tăng theo cấp số nhân”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhận định.

Trao đổi tại hội thảo, ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT), cho biết tại Việt Nam, AI cũng được nhắc tới nhiều trong những năm gần đây. Là một công nghệ lưỡng dụng, AI được sử dụng cho cả mục đích tấn công và cả mục đích phòng thủ. Mối đe dọa lớn nhất là các hacker sử dụng AI để tạo ra các cuộc tấn công tinh vi hơn; Tạo ra các phần mềm độc hại, dò quét và phát hiện những lỗ hổng để từ đó vượt qua các phương pháp bảo vệ và tấn công vào hệ thống thông tin. 

“Khi phát động các cuộc tấn công lừa đảo có mục tiêu, hacker còn dùng AI tạo thông tin giả lan truyền trên mạng xã hội. Dù cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp, song việc ứng dụng AI để tạo ra các kịch bản và tổ chức lừa đảo trên mạng xã hội rất phổ biến, khiến cho nhiều người dân bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây bức xúc trong xã hội”, ông Trần Đăng Khoa chia sẻ.

Bên cạnh rủi ro lớn khi AI hỗ trợ các chiến dịch lừa đảo trực tuyến, ông Trần Đăng Khoa cũng chỉ ra một số rủi ro chính khác mà công nghệ AI đưa đến cho lĩnh vực an toàn thông tin mạng, đó là: Hacker sử dụng AI để tối ưu hóa các cuộc tấn công mạng, phát triển các phần mềm độc hại và đặc biệt là mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền ransomware...

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an), cũng cho rằng AI đang mang lại nhiều rủi ro và thách thức về cả xã hội, pháp lý và an ninh mạng. Các thách thức an ninh mạng từ AI có thể kể đến như tấn công thông qua tệp tin độc hại được hỗ trợ bởi AI, hacker dùng các công nghệ đặc biệt của AI để mô phỏng hệ thống nhằm tìm điểm yếu, hay việc đối tượng lừa đảo sử dụng AI khiến nhiều người dân khó nhận biết...

Huy động sự chung tay, hợp lực trong đảm bảo an toàn, an ninh mạng

Từ phân tích tình hình an toàn, an ninh mạng ngày càng diễn biến phức tạp khi có sự hỗ trợ của AI, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh: Để tạo ra một không gian mạng an toàn, bảo vệ người dân trước các nguy cơ tấn công từ không gian mạng, bên cạnh trách nhiệm của các cơ quan chuyên trách và các doanh nghiệp an toàn thông tin mạng, cần có sự chung tay, hợp lực liên tục và thường xuyên của toàn xã hội. Trong đó, mỗi cá nhân và mỗi tổ chức đều phải ý thức được trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ thông tin, hệ thống thông tin của mình. 

Cụ thể, trong thời kỳ bùng nổ của AI và các công nghệ mới nổi khác, Thứ trưởng đề nghị các cơ quan, tổ chức nhận thức rõ và triển khai các giải pháp như: Rà soát, đánh giá tổng thể hiện trạng các hệ thống thông tin, tổ chức bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ và triển khai đầy đủ phương án bảo đảm an toàn thông tin; Thực hiện kiểm tra, đánh giá đảm bảo an toàn thông tin các hệ thống thông tin thuộc phạm vi quản lý; Tổ chức thực thi hiệu quả, thực chất, thường xuyên, liên tục công tác bảo đảm an toàn thông tin theo mô hình ‘4 lớp’; Xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố có thể xảy ra với hệ thống, triển khai phương án sao lưu định kỳ hệ thống và dữ liệu quan trọng để kịp thời khôi phục hoạt động của hệ thống khi bị tấn công mạng; Định kỳ săn lùng mối nguy hại để phát hiện kịp thời các dấu hiệu hệ thống bị xâm nhập...

Theo đại diện Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, để giảm thiểu rủi ro, Việt Nam cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về AI; Cần có quy định về đạo đức trong quá trình phát triển, sản xuất, ứng dụng và sử dụng AI tại Việt Nam; Có tiêu chuẩn kỹ thuật với các hệ thống có sử dụng, ứng dụng, kết nối, cung cấp dịch vụ AI; Quy chuẩn kỹ thuật về nền tảng kết nối, chia sẻ, ứng dụng, sử dụng AI.

Cùng với đó, cần nghiên cứu, ứng dụng các công trình AI để chống lại rủi ro về trí tuệ nhân tạo. Bởi lẽ AI được tạo ra bởi con người, là sản phẩm của tri thức, sẽ có những biến thể ‘AI tốt’ và ‘AI xấu’, nên cần ngăn cản sự phát triển của AI bằng chính AI.

“Phát triển AI phải được song hành với vấn đề an ninh mạng và an toàn thông tin để tránh việc bị tấn công, chiếm quyền điều khiển gây ra các hậu quả nghiêm trọng”, đại diện Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư nêu quan điểm.

Nối dài “cơn ác mộng” mã độc mã hóa dữ liệu

Sự cố tấn công mạng vào hệ thống VNDIRECT, công ty nằm trong top 3 trên thị trường chứng khoán Việt, xảy ra sáng ngày 24/3 đến nay đã cơ bản được khắc phục. Hiện dữ liệu đã được giải mã và hệ thống tra cứu My Account đã hoạt động trở lại.

VNDIRECT đã thông tin sự cố ngày 24/3 được thực hiện bởi nhóm tấn công chuyên nghiệp, khiến toàn bộ dữ liệu công ty bị mã hóa. Tấn công mã độc mã hóa dữ liệu - ransomware những năm qua luôn là nỗi ám ảnh của các doanh nghiệp, tổ chức trên toàn cầu, bởi hậu quả nặng nề mà nó có thể gây ra. Các chuyên gia còn ví von ransomware là “cơn ác mộng”, “bóng ma” trên không gian mạng.

Theo lộ trình VNDIRECT thông báo tới khách hàng và đối tác, các hệ thống, sản phẩm cùng những tiện ích khác sẽ tiếp tục được đơn vị vận hành từng bước mở lại. Đơn vị này dự định kiểm tra thông luồng với các sở giao dịch chứng khoán trong ngày 28/3.

Dẫu vậy, từ phân tích của các chuyên gia an toàn thông tin, có thể thấy chuỗi ngày vất vả của đội ngũ công nghệ VNDIRECT cùng các chuyên gia rà quét lỗ hổng, khắc phục triệt để sự cố vẫn còn dài. Ransomware là hình thức tấn công mạng không mới nhưng rất phức tạp, đòi hỏi phải có nhiều thời gian mới có thể làm sạch các dữ liệu, khôi phục hoàn toàn hệ thống, đưa các hoạt động bình thường trở lại.

“Để khắc phục triệt để một sự cố tấn công ransomware, đôi khi đơn vị vận hành còn phải thay đổi cả kiến trúc hệ thống, đặc biệt là hệ thống dự phòng. Vì thế, với sự cố VNDIRECT đang gặp phải, chúng tôi cho rằng cần thêm nhiều thời gian, thậm chí là hàng tháng để hệ thống phục hồi hoàn toàn”, Giám đốc Kỹ thuật Công ty NCS Vũ Ngọc Sơn nêu quan điểm.

Ông Nguyễn Minh Hải, Giám đốc kỹ thuật của Fortinet Việt Nam cho hay, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cuộc tấn công, khả năng chuẩn bị trước và hiệu quả của kế hoạch ứng phó, thời gian cần thiết để phục hồi hệ thống sau một cuộc tấn công ransomware có thể dao động rất lớn, có thể từ vài giờ cho đến vài tuần để khôi phục hoàn toàn, nhất là với trường hợp cần khôi phục một lượng lớn dữ liệu.

“Một phần của quá trình phục hồi này bao gồm việc đảm bảo rằng mã độc mã hóa dữ liệu đã được loại bỏ hoàn toàn khỏi mạng và rằng không có cửa hậu - backdoor nào bị bỏ lại có thể cho phép kẻ tấn công truy cập trở lại”, ông Nguyễn Minh Hải thông tin.

Các chuyên gia cũng nhận định rằng, ngoài tác dụng là “hồi chuông cảnh tỉnh” với đơn vị chủ quản, vận hành các hệ thống thông tin quan trọng tại Việt Nam, sự cố tấn công mạng vào VNDIRECT cũng một lần nữa cho thấy mức độ nguy hiểm của ransomware.

Cách đây hơn 6 năm, WannaCry cùng các biến thể của mã độc mã hóa dữ liệu này đã khiến nhiều doanh nghiệp, tổ chức “lao đao”, khi chúng lây lan nhanh vào hơn 300.000 máy tính tại gần 100 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Những năm gần đây, các doanh nghiệp vẫn luôn thường trực mối lo bị tấn công ransomware. Năm ngoái, không gian mạng Việt Nam ghi nhận nhiều vụ tấn công ransomware gây hậu quả nghiêm trọng; trong đó, có những vụ hacker không chỉ mã hóa dữ liệu để đòi tiền chuộc, mà còn bán dữ liệu cho bên thứ ba để tối đa số tiền thu được. Theo thống kê của NCS, năm 2023 có tới 83.000 máy tính, máy chủ tại Việt Nam ghi nhận bị tấn công ransomware.

Những ‘con đường’ thâm nhập hệ thống phổ biến

Đội ngũ công nghệ của VNDIRECT đang cùng các chuyên gia an toàn thông tin triển khai các giải pháp nhằm khôi phục hoàn toàn, đồng thời đảm bảo an toàn cho hệ thống. Nguyên nhân sự cố và ‘con đường’ mà hacker đã dùng để thâm nhập hệ thống vẫn đang được điều tra.

Theo ông Ngô Tuấn Anh, CEO Công ty An ninh mạng thông minh SCS, để tấn công mã hóa dữ liệu, hacker thường chọn thâm nhập vào máy chủ chứa dữ liệu quan trọng và mã hoá dữ liệu. Có 2 cách thường được hacker sử dụng để thâm nhập hệ thống các đơn vị, đó là trực tiếp qua lỗ hổng, điểm yếu của hệ thống máy chủ; hoặc chọn “đi vòng” qua máy tính quản trị viên và từ đó chiếm quyền điều khiển hệ thống.

Trao đổi với VietNamNet, ông Vũ Thế Hải, Trưởng phòng Giám sát an toàn thông tin, Công ty VSEC cũng chỉ ra một số khả năng để hacker thâm nhập từ đó cài mã độc vào hệ thống: Khai thác lỗ hổng tồn tại trên hệ thống để chiếm quyền điều khiển, cài mã độc; gửi email đính kèm tệp chứa mã độc để lừa người dùng trong hệ thống mở, kích hoạt mã độc; đăng nhập vào hệ thống từ mật khẩu bị lộ lọt hoặc mật khẩu yếu của người dùng hệ thống.

Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn phân tích, với tấn công ransomware, hacker thường vào hệ thống qua một số con đường như dò mật khẩu, khai thác lỗ hổng hệ thống, với chủ yếu là lỗ hổng zero-day (lỗ hổng nhà sản xuất chưa có bản vá - PV).

"Các công ty tài chính thường sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định nên khả năng dò mật khẩu gần như không xảy ra. Khả năng cao hơn cả là tấn công qua lỗ hổng zero-day. Theo đó, hacker gửi từ xa các đoạn dữ liệu gây lỗi khiến cho phần mềm khi xử lý sẽ rơi vào tình trạng không kiểm soát.

Kế tiếp, hacker chạy mã thực thi từ xa và chiếm quyền điều khiển máy chủ dịch vụ. Từ máy chủ này, hacker thu thập tiếp thông tin, dùng các tài khoản quản trị thu được để tấn công các máy chủ khác trong mạng, và cuối cùng là chạy các công cụ mã hóa dữ liệu để tống tiền”, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn phân tích.

Bài 2 - Chuyên gia chỉ cách ứng phó tấn công mã hóa dữ liệu tống tiền 

Nối dài “cơn ác mộng” mã độc mã hóa dữ liệu

Sự cố tấn công mạng vào hệ thống VNDIRECT, công ty nằm trong top 3 trên thị trường chứng khoán Việt, xảy ra sáng ngày 24/3 đến nay đã cơ bản được khắc phục. Hiện dữ liệu đã được giải mã và hệ thống tra cứu My Account đã hoạt động trở lại.

VNDIRECT đã thông tin sự cố ngày 24/3 được thực hiện bởi nhóm tấn công chuyên nghiệp, khiến toàn bộ dữ liệu công ty bị mã hóa. Tấn công mã độc mã hóa dữ liệu - ransomware những năm qua luôn là nỗi ám ảnh của các doanh nghiệp, tổ chức trên toàn cầu, bởi hậu quả nặng nề mà nó có thể gây ra. Các chuyên gia còn ví von ransomware là “cơn ác mộng”, “bóng ma” trên không gian mạng.

Theo lộ trình VNDIRECT thông báo tới khách hàng và đối tác, các hệ thống, sản phẩm cùng những tiện ích khác sẽ tiếp tục được đơn vị vận hành từng bước mở lại. Đơn vị này dự định kiểm tra thông luồng với các sở giao dịch chứng khoán trong ngày 28/3.

Dẫu vậy, từ phân tích của các chuyên gia an toàn thông tin, có thể thấy chuỗi ngày vất vả của đội ngũ công nghệ VNDIRECT cùng các chuyên gia rà quét lỗ hổng, khắc phục triệt để sự cố vẫn còn dài. Ransomware là hình thức tấn công mạng không mới nhưng rất phức tạp, đòi hỏi phải có nhiều thời gian mới có thể làm sạch các dữ liệu, khôi phục hoàn toàn hệ thống, đưa các hoạt động bình thường trở lại.

“Để khắc phục triệt để một sự cố tấn công ransomware, đôi khi đơn vị vận hành còn phải thay đổi cả kiến trúc hệ thống, đặc biệt là hệ thống dự phòng. Vì thế, với sự cố VNDIRECT đang gặp phải, chúng tôi cho rằng cần thêm nhiều thời gian, thậm chí là hàng tháng để hệ thống phục hồi hoàn toàn”, Giám đốc Kỹ thuật Công ty NCS Vũ Ngọc Sơn nêu quan điểm.

Ông Nguyễn Minh Hải, Giám đốc kỹ thuật của Fortinet Việt Nam cho hay, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cuộc tấn công, khả năng chuẩn bị trước và hiệu quả của kế hoạch ứng phó, thời gian cần thiết để phục hồi hệ thống sau một cuộc tấn công ransomware có thể dao động rất lớn, có thể từ vài giờ cho đến vài tuần để khôi phục hoàn toàn, nhất là với trường hợp cần khôi phục một lượng lớn dữ liệu.

“Một phần của quá trình phục hồi này bao gồm việc đảm bảo rằng mã độc mã hóa dữ liệu đã được loại bỏ hoàn toàn khỏi mạng và rằng không có cửa hậu - backdoor nào bị bỏ lại có thể cho phép kẻ tấn công truy cập trở lại”, ông Nguyễn Minh Hải thông tin.

Các chuyên gia cũng nhận định rằng, ngoài tác dụng là “hồi chuông cảnh tỉnh” với đơn vị chủ quản, vận hành các hệ thống thông tin quan trọng tại Việt Nam, sự cố tấn công mạng vào VNDIRECT cũng một lần nữa cho thấy mức độ nguy hiểm của ransomware.

Cách đây hơn 6 năm, WannaCry cùng các biến thể của mã độc mã hóa dữ liệu này đã khiến nhiều doanh nghiệp, tổ chức “lao đao”, khi chúng lây lan nhanh vào hơn 300.000 máy tính tại gần 100 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Những năm gần đây, các doanh nghiệp vẫn luôn thường trực mối lo bị tấn công ransomware. Năm ngoái, không gian mạng Việt Nam ghi nhận nhiều vụ tấn công ransomware gây hậu quả nghiêm trọng; trong đó, có những vụ hacker không chỉ mã hóa dữ liệu để đòi tiền chuộc, mà còn bán dữ liệu cho bên thứ ba để tối đa số tiền thu được. Theo thống kê của NCS, năm 2023 có tới 83.000 máy tính, máy chủ tại Việt Nam ghi nhận bị tấn công ransomware.

Những ‘con đường’ thâm nhập hệ thống phổ biến

Đội ngũ công nghệ của VNDIRECT đang cùng các chuyên gia an toàn thông tin triển khai các giải pháp nhằm khôi phục hoàn toàn, đồng thời đảm bảo an toàn cho hệ thống. Nguyên nhân sự cố và ‘con đường’ mà hacker đã dùng để thâm nhập hệ thống vẫn đang được điều tra.

Theo ông Ngô Tuấn Anh, CEO Công ty An ninh mạng thông minh SCS, để tấn công mã hóa dữ liệu, hacker thường chọn thâm nhập vào máy chủ chứa dữ liệu quan trọng và mã hoá dữ liệu. Có 2 cách thường được hacker sử dụng để thâm nhập hệ thống các đơn vị, đó là trực tiếp qua lỗ hổng, điểm yếu của hệ thống máy chủ; hoặc chọn “đi vòng” qua máy tính quản trị viên và từ đó chiếm quyền điều khiển hệ thống.

Trao đổi với VietNamNet, ông Vũ Thế Hải, Trưởng phòng Giám sát an toàn thông tin, Công ty VSEC cũng chỉ ra một số khả năng để hacker thâm nhập từ đó cài mã độc vào hệ thống: Khai thác lỗ hổng tồn tại trên hệ thống để chiếm quyền điều khiển, cài mã độc; gửi email đính kèm tệp chứa mã độc để lừa người dùng trong hệ thống mở, kích hoạt mã độc; đăng nhập vào hệ thống từ mật khẩu bị lộ lọt hoặc mật khẩu yếu của người dùng hệ thống.

Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn phân tích, với tấn công ransomware, hacker thường vào hệ thống qua một số con đường như dò mật khẩu, khai thác lỗ hổng hệ thống, với chủ yếu là lỗ hổng zero-day (lỗ hổng nhà sản xuất chưa có bản vá - PV).

"Các công ty tài chính thường sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định nên khả năng dò mật khẩu gần như không xảy ra. Khả năng cao hơn cả là tấn công qua lỗ hổng zero-day. Theo đó, hacker gửi từ xa các đoạn dữ liệu gây lỗi khiến cho phần mềm khi xử lý sẽ rơi vào tình trạng không kiểm soát.

Kế tiếp, hacker chạy mã thực thi từ xa và chiếm quyền điều khiển máy chủ dịch vụ. Từ máy chủ này, hacker thu thập tiếp thông tin, dùng các tài khoản quản trị thu được để tấn công các máy chủ khác trong mạng, và cuối cùng là chạy các công cụ mã hóa dữ liệu để tống tiền”, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn phân tích.

Bài 2 - Chuyên gia chỉ cách ứng phó tấn công mã hóa dữ liệu tống tiền 

Việc thực tập của sinh viên năm cuối là một cơ hội cũng như thách thức để kiểm tra kiến thức, và tích lũy kinh nghiệm trước khi bước vào môi trường làm việc thực tế. Tuy nhiên, không phải sinh viên nào cũng biết cách tận dụng môi trường thực tập thành “bệ phóng” tốt cho nghề nghiệp tương lai.

Suốt hơn 10 năm phát triển, CareerLink.vn đã trở thành một trong những công ty tuyển dụng nhân sự, tìm kiếm việc làm chất lượng hàng đầu Việt Nam, là cầu nối quan trọng, uy tín giữa sinh viên năm cuối và doanh nghiệp trong, ngoài nước.

Để tránh các lỗi không đáng xảy ra trong suốt quá trình thực tập, các bạn sinh viên phải nhớ 5 lưu ý dưới đây để tận dụng tốt khoảng thời gian quý báu này.

Xác lập và định hướng tư tưởng rõ ràng cho tương lai

Điều đầu tiên, bạn cần xác lập và định hướng tư tưởng rõ ràng về ngành nghề cụ thể sẽ gắn bó trong tương lai. Bạn học quản trị du lịch nhưng bạn cần biết bản thân muốn trở thành hướng dẫn viên nội địa hay quốc tế, người điều hành tour hay nhân viên sale vé lữ hành. Trả lời câu hỏi này sẽ giúp bạn khoanh vùng các nơi thực tập phù hợp, và làm cho bản CV “đẹp” hơn khi xin việc.

Bạn cần dành thời gian để suy nghĩ thấu đáo, vì quyết định sai sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy về sau. Nếu lĩnh vực hoạt động của cơ quan thực tập khác với ngành nghề mong muốn, hay đề tài thực tập không liên quan đến kiến thức đã học, thì điều này sẽ gây khó khăn cho bạn trong việc hoàn thành khóa luận cũng như chẳng tích lũy được kinh nghiệm gì cho công việc tương lai.

Sàng lọc và liên hệ trước với nơi thực tập

Thực tế, việc tìm nơi thực tập phù hợp cũng khó như tìm việc làm, và không phải ai cũng có sẵn nhiều mối quan hệ để nhờ cậy. Do đó, để tránh tình trạng “nước đến chân mới nhảy” thì các bạn sinh viên phải chủ động liên hệ trước với các nơi thực tập.

Bạn có thể nhờ vào sự giới thiệu của thầy cô, bạn bè, người thân, hay tự tìm thông tin thông qua các trang tuyển dụng trực tuyến, ngày hội việc làm của trường. Việc liên hệ sớm sẽ giúp cho bạn được một suất thực tập đảm bảo, chọn được nơi làm việc phù hợp, và gặp những người hướng dẫn tận tình. Từ đó, bạn sẽ học hỏi được nhiều kinh nghiệm, kiến thức và cơ hội trở thành nhân viên chính thức cũng cao hơn.

Chủ động tìm hiểu kiến thức thực tế

Rất nhiều doanh nghiệp than phiền rằng hầu hết sinh viên thực tập đều cần phải đào tạo lại. Điều này là hoàn toàn có thể xảy ra vì sự “lệch pha” giữa lý thuyết trường học và công việc ở doanh nghiệp. Do đó, rất nhiều bạn đã vỡ mộng “thực tập sinh nghiêm túc” khi bước chân vào môi trường thực tế.

Để tránh tình trạng “người vô hình”, “chân sai vặt”, hay “chỉ gì làm nấy”, thì bạn cần bày tỏ nguyện vọng, ý muốn về mục tiêu thực tập với người hướng dẫn để họ hiểu và giao việc phù hợp. Hãy mạnh dạn trong việc chia sẻ ý kiến, chủ động trao đổi với các anh, chị đồng nghiệp, tự tin đề xuất góp ý, thông qua những việc này bạn sẽ có một “chuyến hành trình” thực tập đáng nhớ và thu lượm nhiều kinh nghiệm bổ ích.

Giữ thái độ, tác phong chuyên nghiệp

Nhiều bạn sinh viên được người nhà “gửi gắm”, hay xem việc thực tập như một môn học bắt buộc ở trường, nên giữ tư tưởng làm việc cẩu thả, rong chơi, thiếu nghiêm túc. Điều này chỉ khiến bạn bị mất điểm từ người hướng dẫn, hoang phí thời gian và kinh nghiệm thu được chỉ là con số không tròn trĩnh.

Thực tập là bước đệm làm quen với môi trường làm việc thực thụ, nên bạn cần giữ vững thái độ, tác phong hành xử chuyên nghiệp. Bạn nên nghiêm chỉnh chấp hành nội quy làm việc, tôn trọng văn hóa công ty và có hành vi ứng xử chuẩn mực nơi công sở. Chỉ như vậy, bạn mới có thể học hỏi được nhiều điều từ công việc, hoặc các anh, chị đồng nghiệp, và xây dựng mạng lưới quan hệ xã hội hữu ích về sau.

Làm quen với áp lực từ môi trường thực tế

Thực tập ở doanh nghiệp thì cũng đồng nghĩa rằng bạn đang cọ xát với áp lực làm việc, không còn là môi trường đại học “chăm bẵm” của bạn nữa. Bạn sẽ phải làm quen với những vấn đề đầy “thực tế” như: rắc rối về quan hệ với đồng nghiệp, sếp; bất đồng trong văn hóa làm việc; sự đơn điệu của công việc hằng ngày; cảm giác lạc lõng với những người xung quanh, và còn nhiều chuyện “tế nhị” nơi công sở khác.

Do đó, bạn hãy xem đây là một cơ hội để thử thách bản thân với những kỹ năng, kiến thức đã học từ ghế nhà trường. Làm việc dưới áp lực là một trong những cách trui rèn bản thân tốt nhất. Nếu như bạn có vấp phải một số vấn đề không thể giải quyết, thì đây được xem như là bài học quý báu để bạn tránh lặp lại các sai lầm đáng tiếc ở môi trường làm việc mới trong tương lai.

Trung Thành

Xác lập và định hướng tư tưởng rõ ràng cho tương lai, sàng lọc và liên hệ trước với nơi thực tập, chủ động tìm hiểu kiến thức thực tế… là những lưu ý dành cho các sinh viên thực tập hướng nghiệp.

Việc thực tập của sinh viên năm cuối là một cơ hội cũng như thách thức để kiểm tra kiến thức, và tích lũy kinh nghiệm trước khi bước vào môi trường làm việc thực tế. Tuy nhiên, không phải sinh viên nào cũng biết cách tận dụng môi trường thực tập thành “bệ phóng” tốt cho nghề nghiệp tương lai.

Suốt hơn 10 năm phát triển, CareerLink.vn đã trở thành một trong những công ty tuyển dụng nhân sự, tìm kiếm việc làm chất lượng hàng đầu Việt Nam, là cầu nối quan trọng, uy tín giữa sinh viên năm cuối và doanh nghiệp trong, ngoài nước.

Để tránh các lỗi không đáng xảy ra trong suốt quá trình thực tập, các bạn sinh viên phải nhớ 5 lưu ý dưới đây để tận dụng tốt khoảng thời gian quý báu này.

Xác lập và định hướng tư tưởng rõ ràng cho tương lai

Điều đầu tiên, bạn cần xác lập và định hướng tư tưởng rõ ràng về ngành nghề cụ thể sẽ gắn bó trong tương lai. Bạn học quản trị du lịch nhưng bạn cần biết bản thân muốn trở thành hướng dẫn viên nội địa hay quốc tế, người điều hành tour hay nhân viên sale vé lữ hành. Trả lời câu hỏi này sẽ giúp bạn khoanh vùng các nơi thực tập phù hợp, và làm cho bản CV “đẹp” hơn khi xin việc.

Bạn cần dành thời gian để suy nghĩ thấu đáo, vì quyết định sai sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy về sau. Nếu lĩnh vực hoạt động của cơ quan thực tập khác với ngành nghề mong muốn, hay đề tài thực tập không liên quan đến kiến thức đã học, thì điều này sẽ gây khó khăn cho bạn trong việc hoàn thành khóa luận cũng như chẳng tích lũy được kinh nghiệm gì cho công việc tương lai.

Sàng lọc và liên hệ trước với nơi thực tập

Thực tế, việc tìm nơi thực tập phù hợp cũng khó như tìm việc làm, và không phải ai cũng có sẵn nhiều mối quan hệ để nhờ cậy. Do đó, để tránh tình trạng “nước đến chân mới nhảy” thì các bạn sinh viên phải chủ động liên hệ trước với các nơi thực tập.

Bạn có thể nhờ vào sự giới thiệu của thầy cô, bạn bè, người thân, hay tự tìm thông tin thông qua các trang tuyển dụng trực tuyến, ngày hội việc làm của trường. Việc liên hệ sớm sẽ giúp cho bạn được một suất thực tập đảm bảo, chọn được nơi làm việc phù hợp, và gặp những người hướng dẫn tận tình. Từ đó, bạn sẽ học hỏi được nhiều kinh nghiệm, kiến thức và cơ hội trở thành nhân viên chính thức cũng cao hơn.

Chủ động tìm hiểu kiến thức thực tế

Rất nhiều doanh nghiệp than phiền rằng hầu hết sinh viên thực tập đều cần phải đào tạo lại. Điều này là hoàn toàn có thể xảy ra vì sự “lệch pha” giữa lý thuyết trường học và công việc ở doanh nghiệp. Do đó, rất nhiều bạn đã vỡ mộng “thực tập sinh nghiêm túc” khi bước chân vào môi trường thực tế.

Để tránh tình trạng “người vô hình”, “chân sai vặt”, hay “chỉ gì làm nấy”, thì bạn cần bày tỏ nguyện vọng, ý muốn về mục tiêu thực tập với người hướng dẫn để họ hiểu và giao việc phù hợp. Hãy mạnh dạn trong việc chia sẻ ý kiến, chủ động trao đổi với các anh, chị đồng nghiệp, tự tin đề xuất góp ý, thông qua những việc này bạn sẽ có một “chuyến hành trình” thực tập đáng nhớ và thu lượm nhiều kinh nghiệm bổ ích.

Giữ thái độ, tác phong chuyên nghiệp

Nhiều bạn sinh viên được người nhà “gửi gắm”, hay xem việc thực tập như một môn học bắt buộc ở trường, nên giữ tư tưởng làm việc cẩu thả, rong chơi, thiếu nghiêm túc. Điều này chỉ khiến bạn bị mất điểm từ người hướng dẫn, hoang phí thời gian và kinh nghiệm thu được chỉ là con số không tròn trĩnh.

Thực tập là bước đệm làm quen với môi trường làm việc thực thụ, nên bạn cần giữ vững thái độ, tác phong hành xử chuyên nghiệp. Bạn nên nghiêm chỉnh chấp hành nội quy làm việc, tôn trọng văn hóa công ty và có hành vi ứng xử chuẩn mực nơi công sở. Chỉ như vậy, bạn mới có thể học hỏi được nhiều điều từ công việc, hoặc các anh, chị đồng nghiệp, và xây dựng mạng lưới quan hệ xã hội hữu ích về sau.

Làm quen với áp lực từ môi trường thực tế

Thực tập ở doanh nghiệp thì cũng đồng nghĩa rằng bạn đang cọ xát với áp lực làm việc, không còn là môi trường đại học “chăm bẵm” của bạn nữa. Bạn sẽ phải làm quen với những vấn đề đầy “thực tế” như: rắc rối về quan hệ với đồng nghiệp, sếp; bất đồng trong văn hóa làm việc; sự đơn điệu của công việc hằng ngày; cảm giác lạc lõng với những người xung quanh, và còn nhiều chuyện “tế nhị” nơi công sở khác.

Do đó, bạn hãy xem đây là một cơ hội để thử thách bản thân với những kỹ năng, kiến thức đã học từ ghế nhà trường. Làm việc dưới áp lực là một trong những cách trui rèn bản thân tốt nhất. Nếu như bạn có vấp phải một số vấn đề không thể giải quyết, thì đây được xem như là bài học quý báu để bạn tránh lặp lại các sai lầm đáng tiếc ở môi trường làm việc mới trong tương lai.

Trung Thành