Mẹ tôi năm nay 52 tuổi. Trước khi phát hiện bệnh, mẹ rất khỏe. Mỗi ngày mẹ vẫn đi làm công ty may. Cuối tuần được nghỉ, mẹ còn đi phụ hồ cùng bố để kiếm tiền nuôi bà nội và các em tôi ăn học. 

Cách đây một thời gian, mẹ bị viêm họng. Uống thuốc viêm họng mãi không khỏi, mẹ đi viện khám. Kết quả, mẹ bị K vòm họng. Tin sét đánh đó khiến cả nhà tôi rụng rời chân tay, mất ăn mất ngủ. Tôi đang mang thai được 6 tháng, ở cách nhà mẹ 160km, nghe tin dữ liền bắt xe đến bên mẹ. Khi các anh chị đưa mẹ lên Hà Nội nhập viện, tôi mới trở về nhà mình.

Gia đình chồng biết tôi buồn nên cũng hỏi han, động viên. Nhưng khi tôi muốn lên viện với mẹ thì mẹ chồng ngọt nhạt, lấy đủ mọi cớ, không cho tôi đi. 

Mẹ chồng khuyên tôi nên nghĩ đến đứa trẻ trong bụng mà bớt đau buồn, giữ gìn sức khỏe của bản thân đồng thời giúp mẹ ổn định tinh thần.

Ban đầu, tôi nghĩ, mẹ chồng sợ tôi đi lại nhiều sẽ mệt, ảnh hưởng đến thai nhi. Hơn nữa, tôi bụng mang dạ chửa, lên viện cũng không giúp được gì cho mẹ nên quyết định ở nhà. Nhưng khi mẹ tôi kết thúc đợt hóa trị về nhà, gia đình chồng vẫn ngăn cản tôi đến thăm mẹ.

Sau đó, nghe cuộc điện thoại của chị gái chồng với mẹ tôi mới hiểu ra sự thật. Hóa ra, gia đình chồng sợ tôi gần mẹ thì đứa trẻ trong bụng sẽ bị lây ung thư nên tìm mọi cách can ngăn tôi.

Tôi lo cho con nhưng cũng rất thương và muốn ở gần mẹ trong khoảng thời gian này. Tôi đã tìm hiểu trên mạng và hỏi một số người, hầu hết đều nói, ung thư không phải bệnh lây truyền. Tuy nhiên, khi tôi giải thích với nhà chồng thì không ai nghe. 

Chồng tôi là người có hiểu biết nhất trong nhà nên tôi đã nói chuyện với anh để anh trao đổi với gia đình mình. 

Ban đầu anh hoàn toàn đồng ý với tôi nhưng sau đó, không hiểu nhà chồng nói gì mà anh khuyên tôi nên cố gắng thêm mấy tháng. Sau khi sinh con thì đến thăm mẹ thoải mái. Còn bây giờ việc chăm sóc, đi lại thăm mẹ cứ để anh lo. 

Mẹ tôi bị bệnh trọng, sự sống rất có thể đang tính bằng ngày nên tôi rất khổ tâm. 

Tôi nên làm gì lúc này. Mong mọi người cho tôi lời khuyên.

Độc giả giấu tên

Vềmặt cơ hội, với dân số lớn và thu nhập được cải thiện liên tục trong hơn ba thập kỷ qua, Việt Nam đang có một thị trường nội địa nhiều tiềm năng. Dân số Việt Nam có "cơ cấu vàng" kéo dài tới năm 2039 nên việc làm, thu nhập của dân số trong cơ cấu này được cải thiện thì sẽ là nguồn lực to lớn kích thích sản xuất và tiêu dùng cho nền kinh tế. Cùng lúc đó, trong giai đoạn 2023-2039, dân số GenY (những người sinh năm 1981 đến 1996) và GenZ (những người sinh năm 1996 đến 2010) duy trì tương ứng ở khoảng 23 triệu người và 22 triệu người. Đây là những nhóm năng động, thích ứng nhanh với công nghệ nên cũng là nguồn lực tiềm năng cho việc chuyển đổi nền kinh tế theo hướng số hóa. Nguồn lao động trẻ này cũng là nguồn lực để thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, với những thay đổi căn cơ trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, người Việt Nam đã cải thiện nhiều chỉ số, trong đó có tuổi thọ. Sức khỏe tốt hơn là yếu tố tiên quyết để cải thiện năng suất lao động và yếu tố này - cùng với việc duy trì tỷ lệ lao động có việc làm cao - sẽ quay lại tác động tích cực tới cải thiện thu nhập bình quân đầu người.

Người cao tuổi Việt Nam cũng đang đóng góp tích cực cho gia đình, cộng đồng và đất nước thông qua nhiều hoạt động khác nhau. Dù không được "quy đổi" thành những đóng góp cụ thể cho nền kinh tế, người cao tuổi vẫn là nguồn lực lớn cho hoạt động chăm sóc trong gia đình và cộng đồng.

Song hành cùng cơ hội,các thách thứcvới Việt Nam trong những thập kỷ tới không hề nhỏ. Dân số 100 triệu tạo ra áp lực về an ninh lương thực trong điều kiện Việt Nam là một trong những nước có nhiều rủi ro về biến đổi khí hậu. Cùng lúc đó, di dân ngày càng mạnh ra các khu đô thị và đại đô thị trong điều kiện cơ sở hạ tầng và các dịch vụ cơ bản (giao thông, giáo dục, y tế, nước sạch và nhà ở) chưa kịp thay đổi dẫn tới nguy cơ bất bình đẳng trong tiếp cận và sử dụng các dịch vụ này. Nghiên cứu về chuyển dịch xã hội (social mobility) ở Việt Nam hơn hai thập kỷ qua cho thấy vòng luẩn quẩn việc làm thu nhập thấp - đời sống giáo dục và y tế thấp của cha mẹ ảnh hưởng lớn tới con cái.

Tỷ lệ lao động qua đào tạo ở Việt Nam chưa được cải thiện. Báo cáo về thị trường lao động mới nhất (quý II/2023) cho thấy tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ mới chỉ gần 27%, tức là cả nước vẫn còn hơn 38 triệu người lao động chưa qua đào tạo. Năng suất lao động chậm cải thiện là lực cản cho việc tăng thu nhập bình quân đầu người lao động nói riêng và người dân Việt Nam nói chung.

Trong khi đó, tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội (gồm cả bắt buộc và tự nguyện) chưa tới 40% lực lượng lao động, tạo ra "khoảng giữa mất tích" (the missing middle) với 60% còn lại (mà phần lớn trong số này là lao động phi chính thức) sẽ là thách thức rất lớn cho Việt Nam trong việc đảm bảo an sinh xã hội (hưu trí và các chế độ khác) khi những lao động này suy giảm sức khỏe và không có hoặc ít nguồn thu nhập thay thế khi về già.

Tình trạng hàng trăm nghìn lao động tiếp tục rút BHXH một lần càng làm cho thách thức nghiêm trọng hơn bởi sẽ có thêm hàng triệu người bước vào giai đoạn cao tuổi mà không có bất kỳ khoản an sinh xã hội nào, trong khi các nguồn thu nhập thay thế (từ việc làm, từ hỗ trợ của con, cháu, hay tiết kiệm, đầu tư...) có thể hạn chế.

Gắn liền với thách thức trên là tỷ lệ người cao tuổi đang hưởng hưu trí hoặc trợ giúp xã hội chỉ chiếm gần 50% dân số cao tuổi. Nói cách khác, khoảng 6 triệu người cao tuổi đang không hưởng bất kỳ chế độ an sinh thu nhập nào. Đây cũng là "khoảng giữa mất tích" của dân số cao tuổi khi xét về khía cạnh an sinh xã hội.

Hai "khoảng giữa mất tích" giao thoa với nhau, đe dọa hệ thống an ninh thu nhập cho dân số cao tuổi trong tương lai.

Ở một khía cạnh khác, theo báo cáo về "Gánh nặng bệnh tật toàn cầu" (Global Burden of Disease - GBD), gánh nặng bệnh tật của người Việt Nam có xu hướng tăng lên, đặc biệt các bệnh không lây nhiễm, mạn tính như xương khớp, tim mạch, tiểu đường... - những hệ lụy từ lối sống - đang ngày càng phổ biến và trẻ hóa. Phân tích từ dữ liệu khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế (BHYT) cho thấy các bệnh này chiếm tới gần 80% tổng chi phí khám, chữa bệnh do BHYT chi trả. Nếu không có những chiến lược truyền thông, giáo dục sức khỏe sâu rộng, hiệu quả, gánh nặng bệnh tật - cả về mặt tài chính và với gia đình, cộng đồng, xã hội - sẽ rất lớn.

Với 100 triệu dân, thời kỳ "cơ cấu dân số vàng" của Việt Nam kết thúc vào năm 2039 và thời kỳ dân số "già" lại tới vào năm 2036. Tận dụng tối đa "cơ cấu dân số vàng" là cơ hội chuẩn bị tốt cho dân số "già". Kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn cho thấy cần đồng bộ nhiều chính sách. Ví dụ, cần nâng cao năng suất lao động cho lực lượng lao động dồi dào, tăng cường vai trò của giáo dục phổ thông và dạy nghề để có nguồn nhân lực giỏi cả kỹ năng cứng (chuyên môn) và kỹ năng mềm (xã hội). Quan trọng hơn, chính sách cần chuyển đổi vị thế của Việt Nam trong chuỗi sản xuất/giá trị toàn cầu, hướng tới những công đoạn có giá trị gia tăng cao hơn.

Khi mà độ bao phủ các chương trình an ninh thu nhập còn chưa cao, việc khuyến khích người cao tuổi tiếp tục làm việc phù hợp với kiến thức, kỹ năng và sức khỏe sẽ tạo hiệu ứng tích cực về cả thu nhập và sức khỏe - các trụ quan trọng hướng tới "già hóa thành công" như khuyến nghị của nhiều tổ chức quốc tế.

Nhà nước cũng cần có chính sách cụ thể hơn khuyến khích người cao tuổi tiếp tục làm việc, chẳng hạn tổ chức các lớp đào tạo phù hợp, có các chính sách chống phân biệt tuổi tác... giúp họ "không bị bỏ lại phía sau", đảm bảo hòa nhập tốt với cộng sự trẻ tuổi hơn.

Những thay đổi căn cơ về chiến lược và chính sách phát triển kinh tế - xã hội, mà ở đó dân số theo độ tuổi là biến số trung tâm, cần được tận dụng tốt nhất. Phần thưởng (bonus) hay gánh nặng (onus) từ dân số phụ thuộc vào việc xây dựng các chính sách thích ứng với xu hướng thay đổi cơ cấu tuổi dân số cũng như hiệu quả trong thực thi các chính sách đó.

Giang Thanh Long

Gia đình Thomas được biết rằng bà Linda chỉ còn vài tuần nữa để sống vào khoảng thời gian Giáng sinh năm 2020. Trong những ngày cuối đời, bà mẹ 12 con được chăm sóc bởi người chồng và những đứa con hiếu thảo của mình.

“Tất cả chúng tôi và cha đều có mặt khi mẹ ra đi. Đó là ngày buồn nhất trong cuộc đời chúng tôi”, Natalie nói.

Sau khi bà Linda qua đời, một trong số các con gái đã quyết định mua một tấm bìa cứng cỡ người thật để đưa bà đến các sự kiện gia đình trong tương lai.

“Mẹ thường đứng trong góc nhìn ra. Tất cả chúng tôi đều quyết định bà phải có mặt tại đám cưới, và chị gái tôi đã đóng gói hình nộm vào vali để mang đi”, Natalie nói.

Natalie và Carl đã kết hôn trong một buổi lễ ngoài trời tại khách sạn Grecian Sands ở Ayia Napa, đảo Síp. 

Cô và cha đã khiêu vũ cùng nhau trước khi Carl bước vào, khi đó anh nghĩ đến việc đưa cả mẹ vợ quá cố khiêu vũ cùng.

“Bà được bế lên, và chúng tôi đã cùng nhau nhảy theo một trong những bài hát yêu thích của bà ‘Wind Beneath My Wings’ của Bette Midler”, Natalie nhớ lại.

“Người phụ nữ đặc biệt trong cuộc đời tôi đã có mặt vào ngày đặc biệt của cuộc đời tôi. Đó là một ngày thực sự xúc động”.

Theo NY Post 

- 

18 tuổi, tôi rời quê lên Hà Nội học đại học. Lúc đó, tôi còn là một cô gái ngây thơ. Tôi đã gặp và yêu anh, một sinh viên trong ngôi trường có tiếng ở Hà Nội. 

Chúng tôi yêu nhau mặn nồng được hai năm. Năm thứ 3 đại học, nghe lời anh, tôi dọn đồ từ ký túc xá về căn phòng 10m2 và chính thức chung sống cùng anh.

Có tôi là người cơm nước, giặt giũ, dọn dẹp nhà cửa và thậm chí là lo tiền ăn, tiền nhà, anh trở nên lười biếng, bệ rạc và dựa dẫm vào tôi và gia đình nhiều hơn. Cả ngày anh ôm máy tính chơi điện tử, tối đến anh nhậu nhẹt, hát hò cùng bạn bè. Việc học hành của anh cũng vì thế mà sao nhãng.

Hết 4 năm học, tôi bắt đầu ra trường, xin việc làm còn anh vẫn vùi đầu với những trò chơi điện tử. Em họ anh lên học đại học, anh cũng giao phó toàn bộ cho tôi việc cơm nước, giặt giũ, và thỉnh thoảng đưa đón em mình.

Ảnh: Goodstock

Tôi khuyên anh nhiều, nhưng lần nào cũng vậy, cuộc trò chuyện của chúng tôi luôn kết thúc bằng nước mắt. 

Khi không thể biện minh cho sự lười biếng và thiếu trách nhiệm của mình là anh đáp lại tôi bằng những cú đấm, đá và tát vào mặt tôi túi bụi.

Có lần, anh đánh tôi trước mặt em họ của mình. Cậu ấy còn hét vào mặt tôi bảo: “Chị bỏ anh ấy đi. Lấy anh ấy, chị sẽ khổ”. Tuy nhiên tôi không làm được. Tình yêu của tôi dành cho anh quá sâu đậm. Tôi không nghĩ mình có thể yêu một ai khác, gắn bó với một ai khác ngoài anh….

Đến năm thứ 7 của cuộc tình, cũng là năm học đại học thứ 7 của anh, anh phải nhận quyết định thôi học vì số môn nợ quá nhiều. Anh đã bị kích động và trở nên thô bạo. Anh đập phá mọi đồ đạc trong phòng trọ của chúng tôi. Tiếp đến anh bảo tôi hãy tự lo cho bản thân mình và đừng chờ anh nữa. Sau đó, anh khoác ba lô và đón tàu vào Nam…

Anh đi được 2 tháng thì tôi phát hiện mình có thai. Tôi tìm mọi cách để thông báo cho anh. Tôi gọi anh về, chúng tôi sẽ làm đám cưới sau đó cùng nhau gây dựng lại từ đầu. Tuy nhiên anh không mảy may quan tâm. Anh chỉ nhắn cho tôi một dòng tin duy nhất, bảo tôi bỏ cái thai và đừng nhắc đến anh.

Thời gian đó, tôi lại bị nghén nặng. Cả ngày chỉ biết lê lết trong phòng tắm để nôn tháo. Người tôi xơ xác và có lúc tưởng như mình không thể sống tiếp. Tuy nhiên tôi không dám gọi cho gia đình mình, càng không dám nói với gia đình anh. Tôi cứ cố chịu đựng một mình.

May sao cái ngày tôi gần như kiệt sức và ngất xỉu ở nhà tắm thì Hoàng đến. Hoàng là bạn thân của anh từ nhỏ, cũng từng có thời gian làm thêm cùng anh từ năm đầu đại học. Hoàng cũng là người biết mọi chuyện của chúng tôi.

Thấy tôi trong tình trạng đó, Hoàng đã đưa tôi đến bệnh viện và chăm sóc. Sau đó, Hoàng còn bắt xe vào Nam gặp anh và khuyên bảo. Tuy nhiên anh đã gạt đi và đuổi Hoàng về. Từ đó, anh cũng không liên lạc với tôi và Hoàng. Hoàng về lại Hà Nội trong sự ấm ức nhưng vẫn tiếp tục chăm sóc cho tôi.

Khi cái thai của tôi đã ở tháng thứ 4, bố mẹ tôi bất ngờ lên phòng trọ và phát hiện tôi đã có thai. Ông bà đùng đùng nổi giận. Lúc đó, Hoàng lại xuất hiện và nhận mình là cha đứa trẻ. 

Hoàng còn quỳ xuống xin bố tôi tha tội và xin ông chuẩn bị đám cưới cho chúng tôi. Tôi ngỡ ngàng nhưng không thể làm gì khác ngoài việc im lặng để Hoàng giải quyết….

Cưới nhau rồi, tôi mới biết, Hoàng đã thầm yêu tôi từ rất lâu trước đó. Hoàng không thể hiện vì không muốn mang tiếng tranh người yêu của bạn thân. Thế nhưng, khi thấy bạn thân nhẫn tâm chối bỏ giọt máu của mình và phụ tình người đã ở bên anh gần 7 năm trời thì Hoàng đã quyết định sẽ bảo vệ cho tôi.

Bây giờ, chúng tôi sống với nhau vô cùng hạnh phúc. Tôi cũng đã sinh thêm cho Hoàng một cậu con trai nữa. Tuy nhiên Hoàng luôn phải sống trong sự dèm pha từ phía bạn bè. Mọi người trách Hoàng cướp người yêu của bạn, lại là bạn thân từ thủa nhỏ.

Hôm qua đây thôi, đi họp lớp cấp 3 về, Hoàng còn khóc khi một người bạn thân khác trong nhóm nói, bố mẹ người yêu cũ của tôi vẫn trách chúng tôi phụ bạc. 

Vì thế tôi cũng thấy buồn lây. Tôi có nên đến nhà người yêu cũ và nói rõ sự tình, hay cứ để thời gian xóa nhòa tất cả?

Đất rộng hàng trăm mét, mẹ chồng vẫn bắt các con ở trọ

Các chị chồng tôi tìm mọi cách chia rẽ vợ chồng tôi, thường xuyên nói tôi sống ích kỉ, không biết đối xử với gia đình chồng rồi khuyên chồng tôi nên ly dị để giải phóng tư tưởng cho cả nhà.