Sau cuộc tranh luận kịch liệt về đề tài trên, có cựu lưu học sinh người Việt đề xuất: phải chăng quan niệm về đạo đức Đông – Tây có khác nhau? Nói rõ hơn, thước đo giá trị cuộc sống của Việt Nam và của phương Tây phải chăng “khắc độ” khác nhau?

Tửu thần “giáng phúc”. Tranh: báo Nga.

Hạnh phúc “kiểu Việt Nam”?

Với nhiều người Việt có tuổi hạnh phúc có nghĩa là an nhàn, là đã biết được cách thu xếp để có cuôc đời nhàn hạ (tri nhàn tiện nhàn). Theo BBC, với nhiều đại diện U40, U50 của giới trung lưu hôm nay: sáng làm, chiều cà phê, tối nhậu zô zô… khi đống vỏ bia cao là biểu hiện hạnh phúc. Và hạnh phúc là hưởng thụ, là được hưởng lợi (kể cả được ăn theo). Hạnh phúc còn có thể là biết cách chạy cửa, để nhập siêu về danh lợi (?) Các đại diện của nhiều lứa tuổi Việt tuyên bố: “thích nhiều tiền”, gây cảm tưởng Hạnh phúc kiểu Việt nghĩa là sang giàu.

Gần đây có bài về Hạnh phúc được chấm điểm cao, đọc thì có thể hiểu hạnh phúc là thứ may mắn hiếm hoi: nhà nghèo, cha mẹ ốm đau nhưng rồi tai qua nạn khỏi.

Các bạn nước ngoài thích câu “Con hơn cha là nhà có phúc”, nghe có quan điểm tiến hóa, tiến bộ rõ ràng, có xu hướng nhấn mạnh đường học vấn. Nhưng cũng có thể thể hiện sự thiếu vắng thực tiễn Nhà dưỡng lão, là biểu hiện khác của câu “già cậy con”?

Hạnh phúc là cảm nhận “có tiền là có quyền” từ miệng một nữ sinh hôm nay của trường ngày xưa gọi là Hoàn Kiếm. Nhiều bạn nước ngoài khá ấn tượng cách đánh trọng âm câu hỏi “Bao nhiêu tiền” của một số ông bà chủ Việt.

Hạnh phúc kiểu Đức

Đức là nơi có hai quốc gia sau thời “Chiến tranh lạnh” (1945 - 1991 ) đã thống nhất rất thành công. Tuy nhiên, những tương khắc về hệ thống giá trị hình thành trong quá khứ, và những so le trong chuẩn mực cuộc sống vẫn cộm lên đây đó…

Điều tra dư luận về hạnh phúc gần đây ở Đức dựa trên các tiêu chí chủ yếu là: 1. Sức khỏe; 2. Hạnh phúc trong hôn nhân; 3. Được giao du với bạn bè; 4. Thường xuyên có điều kiện rèn luyện thân thể; 5. Sở hữu bất động sản; 6. Có việc làm vừa ý; 7. Có triển vọng về lương - thưởng; 8. Có năng lực, điều kiện thỏa mãn nhiều sở thích riêng (hobby); 9. Sống có văn hóa; 10. Sống có đức tin.

Trong những điều gây bất hạnh, đáng chú ý có thất nghiệp, bị cô lập về văn hóa và xã hội (bị kỳ thị), ly dị, tuổi già, túng thiếu, phải dịch chuyển nhiều khi đi làm…

Theo các tiêu chí như trên, có khoảng 30% người được hỏi ý kiến ở nước Đức thống nhất cho rằng mình có hạnh phúc, toại nguyện với cuộc sống.

Tại phần quốc tế của điều tra xã hội học này của Đức, Việt Nam đứng thứ hai (!), với 60, 4% dân số hài lòng về các chất lượng cuộc sống như tuổi thọ, khả năng tiêu dùng các nguồn vật chất và năng lượng… Đức đứng thứ 46 (47, 2%, cũng là thứ 9 ở châu Âu), Mỹ đứng thứ 105 (37, 3%)… trong bảng xếp hạng phần trăm dân số cảm nhận được mình có “hạnh phúc”, hài lòng với cuộc sống. Costa Rica đứng thứ “nhất quả đất”, ta còn quay lại với nước này ở phần dưới.

Muôn nẻo đường hạnh phúc…

Theo tạp chí Nghiên cứu hạnh phúc Journal of Happiness Studies, tiền là biểu hiện sinh động nhất của hạnh phúc chỉ trong mắt của người nghèo. Còn một khi “anh” đã có thu nhập ổn định, tiền có “về” nhiều hơn thì cũng khó gây “xúc động”.

Có cựu học sinh Đông Âu nhận thấy giới trung lưu người Việt gồm nhiều người “có tiền”, chứ không “có thu nhập” kiểu chính quy. Thị trường Việt vẫn còn hằn hình bóng của cái chợ tiền mặt, nơi thuế khó là công cụ điều chỉnh khoảng cách giàu nghèo, trên thực tế doãng ra không đo đếm được. Trong “nền kinh tế xám”, một số người Việt … cư xử “xông xênh” hơn bạn học Đông Âu có thu nhập sêm sêm với mình còn do khoản thu nhập để “ngoài sổ sách”.

Về thứ “phúc” là đống vỏ chai (rượu bia) chứa mầm họa, các bạn từ Liên Xô cũ dẫn ngụ ngôn: Chai rượu nói, tôi đã kết nối được các bạn, thì chính tôi cũng chia rẽ các bạn (бутылка: я вас свела, я вас и разведу)…

Việc Việt Nam hay xuất hiện ở đầu các bảng xếp hạng hạnh phúc, còn các nước Đông Âu, Liên Xô cũ thì chẳng mấy khi, hẳn là vì ở các nước có nền kinh tế tri thức, cảm nhận về hạnh phúc “nặng” về tinh thần (mental) chứ không phải về hưởng thụ vật chất.

Người giàu mới nỏi thường có vẻ thoả mãn (snob). Các học giả khẳng định rằng tiền, và danh lợi nói chung, mang lại cảm giác hài lòng (satisfaction), chưa phải là hạnh phúc. Nhà bác học được giải thưởng Nobel D. Kahneman cho rằng người có tiền tài, địa vị hơn bạn chỉ thoả mãn với cuộc sống hơn, chứ không hề hạnh phúc hơn bạn.

Hai giáo sư Heyman (Đại học St. Thomas) và Ariely (Đại học Duke) trong một nghiên cứu sâu về xã hội hai giới (giới cầu tài lộc/financial; giới đấu tranh cho tiến bộ xã hội/social, như bảo vệ môi trường) khẳng định rằng đồng tiền làm cho chúng ta kém cỏi hơn về ý thức với cộng đồng (socially minded).

Việc Mỹ và một số nước phương Tây luôn ngự ở phía đáy bảng xếp hạng Hành tinh hạnh phúc được minh họa qua lời người dân một nước phát triển: “…Có thể nhìn nhận một cách tiêu cực khi bạn được sở hữu thêm những tài sản. Bởi vì bạn cảm thấy mình đang vơ vét từ các nguồn tài nguyên của thế giới hơn nhiều so với phần mà bạn xứng đáng được hưởng”.

Vì thế, “địa vị” đứng đầu các bảng xếp hạng, chẳng hạn “Hành tinh hạnh phúc” (HPI), có phải là một ngụ ý, về một cộng đồng hồn nhiên, “vô tư đi” với cách hưởng lợi bằng khai thác hệ sinh thái theo kiểu không biết có ngày mai. Khi ai “chùa” được một mảnh tài nguyên, bất chấp hậu họa, thì “vào cầu”, “có tài lộc”?

Vì theo HPI, Costa Rica là “một nước tác động lên môi trường ở mức trung bình, và một thể trạng sức khoẻ thể chất và tinh thần (well-being)” còn Việt Nam “là một nước có thể trạng sức khoẻ thể chất và tinh thần xoàng xĩnh (mediocre well-being), nhưng tác động (của phát triển kinh tế) lên môi trường còn thấp”.

Câu này chắc nên đọc: Việt Nam “là một nước có thể trạng sức khoẻ thể chất và tinh thần xoàng xĩnh (mediocre well-being), nhưng CẢM NHẬN về PHẢN tác động lên môi trường còn thấp”.

Lê Thành

Đêm Chung kết cuộc thi Tìm kiếm tài năng nhí Ngôi sao Hướng dương 2018 vừa diễn ra tại Nhà hát Tuổi trẻ (Hà Nội) với 26 tiết mục ấn tượng và hấp dẫn. Cuộc thi là sân chơi bổ ích, lành mạnh, công tâm dành cho các em nhỏ từ 5-14 tuổi trên khắp mọi miền Tổ quốc. Có gần 7.000 thí sinh đăng ký dự thi từ vòng sơ khảo và đã trải qua 2 vòng thi để vào Vòng Chung kết. Đến với sân chơi này, các tài năng nhí được thể hiện khả năng trên nhiều lĩnh vực như ca hát, nhảy múa, văn học, ảo thuật, nhạc kịch, hài kịch, MC, xiếc, võ thuật…

Cuộc thi có Ban giám khảo là những tên tuổi lớn trong làng nghệ thuật: NSND Vương Duy Biên, NSND Thu Hiền, NSND Trung Đức, NSND Lệ Ngọc và Thần đồng Nguyễn Như Khôi.

Chung kết cuộc thi Tìm kiếm tài năng nhí Ngôi sao Hướng dương đã tìm ra 2 Quán quân. Ngôi Quán quân đầu đầu tiên thuộc về nhóm uốn dẻo Emmy gồm: Nguyễn Linh Giang, Nguyễn Hà Phương, Nguyễn Trịnh Anh Thư. 3 cô bé đã có một phần thi xuất sắc, các em nhào lộn trên sân khấu như một diễn viên xiếc chuyên nghiệp, thể hiện rất nhiều động tác khó và đẹp mắt. Bằng nỗ lực và đam mệ nghệ thuật, nhóm uốn dẻo Emmy đã chinh phục được bộ 5 giám khảo quyền lực để giành ngôi vị Quán quân.

Ngôi Quán quân thứ 2 thuộc về thí sinh Đinh Trần Khánh Vy. Trong đêm Chung kết, Khánh Vy hát ca khúc Trên đỉnh Phù Vân của nhạc sĩ Phó Đức Phương. Đây là một ca khúc khó đối với một cô bé mới 11 tuổi, nhưng Khánh Vy đã thể hiện rất thành công, chinh phục Ban Giám khảo và toàn bộ khán giả có mặt tại sân khấu Chung kết.

Với sự chuyên nghiệp, tâm huyết của Ban Tổ chức và ekip đạo diễn, cuộc thi đã có một đêm Chung kết thành công, tạo nên tiếng vang lớn. Đêm thi lộng lẫy sắc màu, đèn hoa rực rỡ, sân khấu huyền ảo trong những giai điệu êm dịu và những vũ điệu rộn ràng, vui tươi. 26 tiết mục với hơn 70 bạn nhỏ đã tự tin thể hiện tài năng của mình và để lại ấn tượng trong lòng người xem.

Ngoài 2 giải Quán quân, đêm chung kết cũng tìm ra 2 Á quân: Nguyễn Hải Anh với tiết mục nhảy ấn tượng và Trần Lê Hoàng Châu với tiết mục múa duyên dáng đậm chất quê hương. Nhóm Thiên Thần (Yên Bái) với tiết mục 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc cũng đã xuất sắc giành giải thưởng của Ban tổ chức tại đêm chung kết.

Nhà thơ Phạm Thị Ngọc Thanh - Trưởng Ban Tổ chức cuộc thi cho biết: “Sunflower tổ chức cuộc thi Tìm kiếm tài năng nhí Ngôi sao Hướng dương nhằm tìm kiếm, phát hiện và tạo điều kiện giúp đỡ những bạn nhỏ có tài năng trên khắp mọi miền. Ban Tổ chức muốn tạo một sân chơi công bằng, ý nghĩa và giàu tính nhân văn. Cuộc thi đã tạo nên sức hút ngay từ vòng đầu. Các thí sinh tham gia dự thi đều rất xuất sắc, các tiết mục được đầu tư một cách công phu và nghiêm túc”.

Cũng theo nhà thơ Phạm Thị Ngọc Thanh, mỗi năm Sunflower sẽ tổ chức 3 mùa tìm kiếm tài năng. Sau thành công của mùa đầu tiên, Ban tổ chức cũng đã lên kế hoạch để chuẩn bị cho mùa 2 bắt đầu từ tháng 10 năm nay.

2 giải Quán quân cuộc thi Tìm kiếm tài năng nhí Ngôi sao Hướng dương

Tiết mục uốn dẻo nghệ thuật của nhóm Emmy

Thí sinh Đinh Trần Khánh Vy thể hiện ca khúc “Trên đỉnh Phù Vân”

Ban giám khảo quyền lực đêm Chung kết

Phần trình diễn thơ và thư pháp ấn tượng của nhà thơ Phạm Thị Ngọc Thanh và nhà thư pháp Lê Dương Duyên tại đêm Chung kết

Bảo Vân

- Cách xử lý 2 nhà vệ sinh cùng xây dựng tại một trường gây lãng phí cũng khá “hài hước” là: Sở GD&ĐT sẽ chỉ đạo chia thành 1 nhà vệ sinh cho giáo viên, 1 nhà vệ sinh cho học sinh (?)

Chiều 13/6, Sở GD&ĐT tổ chức họp báo về những vấn đề liên quan đến việc xây dựng công trình nước sạch và vệ sinh có giá “khủng” tại các trường học trên địa bàn tỉnh do Sở GD&ĐT làm chủ đầu tư.

Ông Đỗ Văn Phu- Phó GĐ Sở GD-ĐT Quảng Ngãi trả lời báo chí

Về vấn đề mà báo chí quan tâm việc nhà vệ sinh của Trường THCS Long Hiệp (huyện Minh Long) có diện tích 29 m2 có giá gần 600 triệu đồng, ông Phó giám đốc Sở GD&ĐT cho biết, công trình nước sạch vệ sinh Trường THCS Long Hiệp có tổng mức đầu tư 593.013.000 đồng.

Trong đó, vốn đóng góp của nhà trường là 148.253.000 đồng (25%), còn lại là ngân sách cấp từ Chương trình Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn.

Ban Quản lý các Dự án Đầu tư và xây dựng GD&ĐT thực hiện các công việc của dự án với giá trị 444,760 triệu đồng, trong đó, xây dựng nhà vệ sinh trị giá 236,456 triệu đồng và cấp nước sinh hoạt trị giá 95,421 triệu đồng, hệ thống điện bơm nước 46 triệu. chi phí khác 66,7 triệu đồng.

Như vậy, số tiền dùng để xây dựng riêng nhà vệ sinh 29,2 m2 nhà vệ sinh có hệ thống cấp thoát nước vệ sinh trong nhà giá trị 236,456 triệu đồng.

Ông Phu cũng cho biết, Sở GD-ĐT sẽ tiến hành thành lập đoàn thanh tra để kiểm tra tất cả các công trình nước sạch và vệ sinh môi trường do Sở GD-ĐT Quảng Ngãi làm chủ đầu tư, đặc biệt là hàng loạt công trình mà báo chí đã phản ánh.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc 1m2 nhà vệ sinh trung bình có giá 8 triệu đồng, liệu có quá cao so với thực tế, thậm chí cao gấp 4 đến 5 lần? Ông Phu lý giải, việc thiết kế Nhà vệ sinh được áp dụng theo mẫu thiết kế do Bộ GD&ĐT ban hành thiết kế mẫu nhà vệ sinh cho các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở áp dụng rộng rãi trong phạm vi trong toàn quốc.

Việc lập dự toán xây dựng công trình hoàn toàn phù hợp với các quy định, chế độ hiện hành, đơn giá xây dựng trên địa bàn tỉnh và thông báo giá tháng của Sở Xây dựng Quảng Ngãi cho từng thời điểm.

Chủ đầu tư chọn đơn vị tư vấn có đủ năng lực để lập báo cáo kinh tế kỹ thuật cho từng dự án, đồng thời hợp đồng đơn vị tư vấn đôc lập khác làm công tác thẩm tra. Trên cơ sở của đơn vị tư vấn, đơn vị thẩm tra, chủ đầu tư Sở KH&ĐT phê duyệt làm cơ sở thực hiện.

Tuy nhiên liên quan đến câu hỏi, ngoài công trình nhà vệ sinh Trường THCS Long Hiệp có giá 236 triệu đồng thì các hạng mục khác như cấp nước sinh hoạt, trị giá trên 95 triệu đồng, hệ thống bơm nước trị giá trên 46 triệu đồng và chi phí tư vần và chi phí khác là trên 66,7 triệu đồng có hợp lý không? Thì ông Phu không trả lời.

Về câu hỏi, lãnh đạo Trường THCS Long Sơn không đồng ý nhận công trình vì trường đã có công trình rồi? Ông Phu khẳng định, Sở có đủ bằng chứng để chứng minh lãnh đạo trường chấp nhận dự án vì trước đó, trường chỉ có 1 nhà vệ sinh đang sử dụng, nhưng đã xuống cấp.

Nhà vệ sinh THCS Long Hiệp được xem là một trong những công trình có giá xây dựng cao gấp nhiều lần so với thực tế.

Sau khi công trình của Sở được đầu tư thì Chương trình Đảm bảo chất lượng giáo dục trường học (SEQAP) tiếp tục đầu tư xây dựng công trình vệ sinh thứ 2 tại trường.

Phóng viên đề nghị Sở nêu cách xử lý 2 nhà vệ sinh cùng xây dựng tại một trường gây lãng phí này thì lãnh đạo Sở cho rằng, Nhà vệ sinh đã xây rồi, không thể di dời được, Sở sẽ chỉ đạo Phòng GD&ĐT huyện Minh Long chia thành 1 nhà vệ sinh cho giáo viên, 1 nhà vệ sinh cho học sinh.

Trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị Sở lập đoàn kiểm tra, có khách quan hay không? Ông Phu khẳng định đó là nguyên tắc quản lý nhà nước của Sở. Lãnh đạo Sở nhận khuyết điểm về vấn đề này. Qua kiểm tra, thanh tra, phát hiện ra sai phạm, Sở sẽ xử lý cán bộ một cách khách quan và sẽ gửi thông tin đến cơ quan báo chí.

•    Minh Bảo