Bước đầu, Cơ quan Cảnh sát điều tra xác định, Bùi Quang Huy (45 tuổi, Tổng giám đốc Công ty Nhật Cường) chủ mưu, cầm đầu cùng các đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội buôn lậu có tổ chức, xuyên quốc gia. Nhóm nghi can bị cáo buộc nhập lậu nhiều thiết bị điện tử sau khi móc nối với một số nhà sản xuất ở nước ngoài.

Nhật Cường còn bị nghi đã lập và sử dụng hai hệ thống sổ sách kế toán tài chính để "bỏ ra ngoài" hàng nghìn tỷ đồng doanh thu.

Lô hàng hàng trăm iPhone, iPad hơn 4 tỷ nghi nhập lậu

Khoảng 20h30' ngày 9/4, Cục Quản lý thị trường TP.HCM phối hợp với Đội chống buôn lậu - Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an TP.HCM kiểm tra đột xuất lô hàng trên một ôtô chạy tại đường Vĩnh Viễn (Q.10) đã phát hiện hơn 200 chiếc iPhone, iPad nghi nhập lậu. Trong số đó có 104 chiếc iPhone X, XS Max, 101 iPad mini, đều là hàng mới, chưa qua sử dụng.

Số iPhone, iPad bị tạm giữ

Cơ quan chức năng cho hay, tại thời điểm kiểm tra, những cá nhân liên quan không xuất trình hóa đơn chứng từ cho toàn bộ lô hàng.

Theo ước tính của cơ quan chức năng, giá trị lô hàng trên khoảng 4 tỷ đồng.

Bắt quả tang khách nhập lậu gần 900 smartphone qua Nội Bài 

Hồi 22h30 ngày 19/1, Cục Cảnh Sát kinh tế C03 đã bắt quả tang đối tượng Đặng Đức Thịnh (SN 1989, thường trú Quảng Ninh) đi chuyến bay VN415 từ sân bay Incheon (Hàn Quốc) về Nội Bài, nhập lậu 856 điện thoại Samsung và Iphone.

Lô điện thoại bị cơ quan chức năng bắt giữ tại Nội Bài

Đáng lưu ý, vụ việc được phát hiện tại khu vực công cộng của ga đến, nhà ga hành khách quốc tế T2, Nội Bài. Điều này cũng đồng nghĩa với việc đối tượng Đặng Đức Thịnh đã mang trót lọt số điện thoại trên qua khu vực hạn chế của sân bay.

Du khách Hàn Quốc mang 200 chiếc điện thoại sang Việt Nam

Ngày 10/1, hành khách Kang Joo Kyung (35 tuổi, quốc tịch Hàn Quốc) nhập cảnh vào Việt Nam trên chuyến bay VN409. Thấy người này có nhiều biểu hiện nghi vấn nên lực lượng an ninh Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế sân bay Tân Sơn Nhất đã tiến hành kiểm tra hành lý.

Lô hàng điện thoại cũ bị lực lượng chức năng bắt giữ.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện 200 chiếc điện thoại di động đã qua sử dụng được giấu kỹ trong vali hành lý. Lô hàng trên trị giá khoảng 1,6 tỷ đồng. Vị khách này khai mang số điện thoại trên qua Việt Nam bán kiếm lời. 

Gần 1.200 chiếc iPhone bị bắt tại Nội Bài

Ngày 15/10/2018, tại Kho hàng thuộc Công ty TNHH nhà ga hàng hóa ALS, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Đội Kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Bắc - Đội 1, Cục Điều tra chống buôn lậu phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài và Đội Kiểm soát hải quan (Cục Hải quan Hà Nội) đã kiểm tra toàn bộ 3 lô hàng (cùng vận chuyển về ngày 21/9/2018) của Công ty TNHH VAK có hành vi khai sai, không khai hàng hóa nhập khẩu.

Lô hàng bị tạm giữ tại Nội Bài.

Tổng số hàng hóa vi phạm gồm 1.157 chiếc điện thoại iPhone các loại. Cụ thể, lô thứ nhất có 425 iPhone Xs Max, 190 iPhone 7 Plus, 51 iPhone Xs; lô hàng thứ hai có 146 iPhone Xs Max; lô hàng thứ ba có 61 iPhone Xs Max, 284 iPhone Xs.

Phá vỡ đường dây buôn lậu iPhone số lượng lớn

Tháng 12/2016, lực lượng công an phát hiện xe giường nằm biển kiểm soát 14B-00882 do tài xế Nguyễn Văn Thắng (trú tại Quảng Ninh) điều khiển từ Móng Cái, Quảng Ninh về Bến xe Gia Lâm, Hà Nội có hành vi vận chuyển gần 700 chiếc điện thoại. Trong đó, có gần 600 chiếc điện thoại hãng iPhone các loại, hơn 130 chiếc điện thoại hãng Samsung, Xiami, Sony và 2 chiếc iPad có tổng giá trị hơn 2 tỷ đồng.

Các đối tượng đã dùng thủ đoạn bọc kín những chiếc điện thoại thành từng dây.

Tại thời điểm kiểm tra, lái xe Thắng không xuất trình được hoá đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp của số hàng này.

Được biết, các đối tượng đã dùng thủ đoạn bọc kín những chiếc điện thoại thành từng dây. Sau đó, nhét số hàng này gắn chặt vào phía sau các khe điều hoà trên trần xe ô tô để che dấu, qua mặt lực lượng chức năng.

Phát hiện đường dây buôn lậu iPhone, iPad với số lượng 'khủng'

Năm 2015, lực lượng chức năng Nghệ An đã bắt giữ chiếc ôtô bán tải BKS 89C-063.39 do Đỗ Văn Hoàn (SN 1990, trú huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương và Phạm Văn Ngàn (SN 1978, trú huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh) điều khiển do chở hàng lậu.

Đối tượng và tang vật trong vụ án.

Lực lượng chức năng đã thu giữ 2.490 chiếc điện thoại di động của các hãng Iphone, Oppo cùng 47 chiếc Ipad. Toàn bộ số hàng trên đều không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Trị giá lô hàng khoảng trên 5 tỷ đồng. 

Những chiếc điện thoại di động Iphone được cất giấu tinh vi dưới sàn của 4 cánh cửa xe và ghế xe. Qua đấu tranh khai thác, các đối tượng khai nhận đã vận chuyển lô hàng lậu nói trên từ Móng Cái, Quảng Ninh vào các tỉnh phía Nam tiêu thụ.

Các thông tin về Apple đến Việt Nam xuất hiện nhỏ giọt khiến nhiều người lầm tưởng Apple sẽ đặt nhà máy sản xuất ở Việt Nam như Samsung đã làm. Tuy nhiên, trên thực tế mô hình hoạt động của Apple không giống như Samsung. Apple không trực tiếp quản lý bất kỳ một nhà máy sản xuất nào. Thay vào đó, Apple hợp tác với các nhà cung ứng trên toàn thế giới để sản xuất, lắp ráp các sản phẩm của Apple. Các nhà cung ứng ấy được gọi với tên các OEM (Original Equipment Manufacturer).

Trên toàn thế giới, Apple có khoảng hơn 1.200 nhà cung ứng, trong đó hầu hết là ở châu Á. Một thông tin đáng ngạc nhiên khác, theo nguồn tin của VietNamNet, hiện ở Việt Nam từ lâu cũng đã có hàng chục nhà cung cấp kiểu đó cho Apple. Trong đó, có thể điểm mặt một số “gương mặt thân quen” như Foxconn, Samsung… Trong đó, nhà máy Samsung Display sản xuất màn hình cho cả Apple.

Vì thế, việc Apple gia tăng hiện diện ở Việt Nam phải hiểu rằng đó là doanh nghiệp này sẽ tăng cường đặt hàng các nhà cung ứng sản xuất các thiết bị “made in Vietnam” hoặc kêu gọi các nhà cung ứng đến Việt Nam mở nhà máy.

Đó cũng chính là lý do tháng 3/2019, Apple đã khai trương văn phòng điều hành để quản lý chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Dù với hình thức nào, rõ ràng thông tin Apple quan tâm đến chuỗi cung ứng đến từ Việt Nam là một thông tin đáng mừng, thể hiện được những nỗ lực của Việt Nam trong suốt bao năm qua khi ghi dấu trên bản đồ công nghệ thế giới, trở thành “cứ điểm sản xuất thiết bị điện tử” của nhiều thương hiệu lớn như Samsung, LG, Intel… Đó là thành tựu, là sự chuyển hướng ngoạn mục của Việt Nam trong việc thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao hơn, dù rằng trên thực tế Việt Nam còn có thể làm tốt hơn nữa, tận dụng tốt hơn nữa giá trị lan tỏa của dòng vốn này.

Nhưng, ít người biết rằng, để Apple đặt những bước chân đậm nét hơn vào thị trường Việt Nam không phải là dễ dàng. Apple cũng có những đắn đo, tính toán và cả những đề nghị đến nhiều cơ quan của Chính phủ Việt Nam, trong đó nổi bật nhất là vấn đề thủ tục, môi trường đầu tư kinh doanh.

Khi các lãnh đạo cấp cao của Apple làm việc với phía Việt Nam, họ cũng bày tỏ quan ngại lớn về thủ tục hải quan khi phải mất nhiều giờ hơn thông lệ quốc tế, phải thực hiện nhiều thủ tục hơn để thông quan hàng hóa, gây tốn kém thời gian và chi phí. Vì lẽ đó, Apple đã đề nghị cho được hưởng chế độ doanh nghiệp ưu tiên đặc biệt theo chương trình chính thức của Hải quan Việt Nam mà nhiều doanh nghiệp khác đang được áp dụng. Đây không phải lần đầu Apple đưa ra đề xuất này, trước đó ý kiến này đã bị hải quan từ chối vì nhiều lý do.

Từ câu chuyện của Apple cho thấy, cơ hội để Việt Nam đón nhận những dòng vốn lớn của các tập đoàn đa quốc gia đang ngày càng gần hơn. Trong xu thế dịch chuyển thương mại toàn cầu này, Việt Nam có thể trở thành một mắt xích quan trọng.

Gần đây, 4 nền kinh tế lớn bao gồm Australia, Nhật Bản, Ấn Độ và Hoa Kỳ đã chính thức nối lại cuộc đối thoại bốn bên sau 10 năm gián đoạn, nhóm đã nâng cấp thành đối thoại của các ngoại trưởng. Vào ngày 20/3, nhóm “Bộ tứ kim cương” đã mời thêm 3 quốc gia khác gồm Việt Nam, Hàn Quốc và New Zealand cùng thảo luận, nhóm mới này được tờ Thời báo Ấn Độ gọi là “bộ tứ mở rộng” (QUAD Plus). Nhóm bộ tứ mở rộng đang làm truyền thông quốc tế dậy sóng với khả năng Mỹ đang đặt ra mục tiêu chuyển dịch chuỗi cung ứng rời khỏi Trung Quốc sớm nhất có thể.

Việt Nam đã được nhắc tên trong “bộ tứ mở rộng”. Cơ hội để Việt Nam đóng góp nhiều hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu đang gần hơn bao giờ hết. Vấn đề là chúng ta có thể thay đổi để nắm bắt cơ hội đó hay không. Điều này cần một sự thay đổi từ tư duy, tâm thế, thay đổi để tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi hơn, thông thoáng hơn cho doanh nghiệp và đối tác.

Những băn khoăn của Apple khi đàm thoại với các cơ quan của Việt Nam có lẽ cũng chính là nỗi lòng của nhiều doanh nghiệp khác. Trong các cuộc hội nghị, tọa đàm ở các cấp bao lâu nay, không ít doanh nghiệp, hiệp hội đã kêu gọi điều ấy. Việt Nam cũng đã lắng nghe và thay đổi, nhưng chưa được như kỳ vọng. Có lúc, có nơi còn trì trệ, tư duy hành chính quan liêu còn “ăn sâu” vào không ít người thực thi công vụ.

Việt Nam sẽ còn phải làm rất nhiều việc để có một bước đi dài vào chuỗi giá trị toàn cầu. Sau Samsung, LG, Intel…, việc đón Apple sẽ mở đầu thiết lập một kỷ nguyên mới cho dòng vốn đầu tư vào Việt Nam. Nếu làm được, những tập đoàn lớn cũng sẽ chọn Việt Nam là điểm đến, để từ đó những sản phẩm “made in Vietnam” sẽ rộng đường đi ra thế giới.

Tuy nhiên, bằng các biện pháp nghiệp vụ, cơ quan hải quan đã tiến hành kiểm tra nam hành khách trên và phát hiện 418 chiếc điện thoại di động hiệu iPhone, Samsung và LG đã qua sử dụng trong hành lý cá nhân, trị giá lô hàng vi phạm ước tính gần 3 tỷ đồng.

Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cho hay, theo quy định tại Nghị định 69/2018/NĐ-CP của Chính Phủ và Thông tư 11/2018/TT-BTTT của Bộ Thông tin Truyền thông thì mặt hàng điện thoại đã qua sử dụng (kể cả điện thoại tân trang), là mặt hàng cấm nhập khẩu vào Việt Nam. 

Tùy theo tính chất vụ việc, người vi phạm sẽ bị tịch thu tang vật, xử phạt hành chính hoặc có thể bị khởi tố hình sự. Hiện cơ quan hải quan đang tiến hành điều tra, làm rõ và xử lý theo quy định.