Abu Mohammad al-Jolani (thứ 2 từ phải sang) cùng các tướng lĩnh quân nổi dậy tại Aleppo. Ảnh: Militant UGC.

"Cho đến nay, ông ấy (al-Jolani) là nhân vật quan trọng nhất trên chiến trường Syria", Jerome Drevon, nhà phân tích cấp cao thuộc Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, nhận định.

Chiến dịch thần tốc

Vào cuối tháng 11, HTS tiến công thần tốc và chiếm được Aleppo, đô thị lớn nhất Syria, qua đó tạo nên mối đe dọa chưa từng có cho chính quyền Assad trong một thập kỷ qua, theo New York Times.

Lực lượng HTS do ông al-Jolani lãnh đạo tiếp tục tiến quân xuống phía nam và chiếm được nhiều tỉnh lị khác, trong đó có thành trì Hama của quân chính phủ, mà không vấp phải quá nhiều sự kháng cự.

Ngày 8/12, lực lượng nổi dậy đã chiếm thành công thủ đô Damascus và tuyên bố chính quyền Assad bị lật đổ. Theo Bộ Ngoại giao Nga, ông Assad đã rời Syria sau khi đối thoại với "nhiều bên trong cuộc xung đột".

Hãng thông tấn TASS của Nga ngày 9/12 dẫn nguồn tin từ Điện Kremlin cho biết ông Assad đã hạ cánh ở Moscow (Nga): "Ông Assad và gia đình đã đến Moscow. Nga, với lý do nhân đạo, đã cấp quyền tị nạn cho họ".

Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã rời Damascus và có mặt tại Moscow, Nga. Ảnh: Reuters.

Ông al-Jolani, tên khai sinh là Ahmed Hussein al-Shara, sinh ở Saudi Arabia và có bố mẹ là người tị nạn từ Syria. Gia đình ông quay lại Syria vào cuối thập niên 1980 và bản thân ông al-Jolani đến Iraq để gia nhập al-Qaeda vào năm 2003, theo New York Times.

Một số quan chức Mỹ và truyền thông Arab nói rằng ông al-Jolani đã bị giam giữ trong một nhà tù của Mỹ tại Iraq trong nhiều năm.

Ông al-Jolani bắt đầu nổi lên trong cuộc nội chiến Syria khi thành lập Mặt trận Nursa, một chi nhánh của al-Qaeda và là tiền thân của HTS. Trong khoảng thời gian này, ông bắt đầu sử dụng bí danh Abu Mohammad al-Jolani.

HTS công khai cắt đứt quan hệ với al-Qaeda vào năm 2016 và đổi tên thành Hay'at Tahrir al-Sham hay Tổ chức Giải phóng Levant. Ông al-Jolani và HTS nỗ lực giành lấy sự công nhận từ quốc tế bằng cách tách biệt hình ảnh của họ với các cuộc thánh chiến và tập trung vào việc quản trị có tổ chức ở Syria.

Thử thách trước mắt

Trong những năm gần đây, ông al-Jolani và HTS đã xây dựng chính quyền trên lãnh thổ mà họ quản lý. Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, chính quyền của HTS đã tổ chức thu thuế, cung cấp dịch vụ công dù còn hạn chế và thậm chí cấp căn cước định danh cho người dân.

HTS cũng nhận nhiều chỉ trích từ cả bên trong lẫn bên ngoài Syria vì áp dụng một số chiến lược có phần độc đoán và cứng rắn đối với những cá nhân hoặc tổ chức bất đồng chính kiến, theo New York Times.

Việc quân nổi dậy lật đổ thành công chính quyền Assad làm dấy lên câu hỏi xoay quanh hình mẫu chính phủ mà ông al-Jolani theo đuổi và liệu người Syria có chấp thuận mục tiêu đó hay không.

Ở Idlib, lãnh thổ nằm dưới sự quản lý của HTS trong nhiều năm, ông al-Jolani và các đồng sự đã nỗ lực xây dựng chính phủ theo giáo lý của hệ tư tưởng Hồi giáo Sunni bảo thủ.

Ông al-Jolani (thứ 2 từ trái sang) tên thật là Ahmed Hussein al-Shara. Ảnh: HTS Media.

Kể từ khi khởi động đợt tiến công mới nhất, ông al-Jolani đã nỗ lực trấn an những cộng đồng thiểu số thuộc các tôn giáo hoặc dòng tu khác. Theo một số nhà phân tích, giờ đây, ông al-Jolani phải đối mặt với một trong những thử thách lớn nhất sự nghiệp khi phải tìm cách thống nhất Syria.

Tồn tại nhiều cộng đồng dân tộc và tôn giáo ở Syria, vốn thường tranh chấp khốc liệt xuyên suốt khoảng thời gian nội chiến. Đất nước này cũng chứng kiến sự phân cực sâu sắc giữa các phe phái với sự hậu thuẫn từ các cường quốc nước ngoài, theo AP.

Vài giờ sau khi giành quyền kiểm soát thủ đô Damascus hôm 8/12 (giờ địa phương), ông al-Jolani xuất hiện ở Nhà thờ Umayyad và tuyên bố rằng sự sụp đổ của chính quyền Assad đồng nghĩa với "chiến thắng cho một quốc gia Hồi giáo".

Anas Salkhadi, chỉ huy cao cấp của lực lượng nổi dậy, nói trên sóng truyền hình: "Thông điệp chúng tôi muốn gửi đến mọi cộng đồng của Syria rằng đây là một đất nước dành cho mọi người".

Trước đó, trong một cuộc phỏng vấn với CNNvào đầu tháng 12, ông al-Jolani nói: "Syria xứng đáng có một hệ thống chính quyền lập hiến chứ không phải một lãnh đạo độc nhất có thể đưa ra quyết định tùy tiện". Ông cũng úp mở về việc HTS có khả năng giải thể sau khi chế độ Assad sụp đổ, theo AP.

"Đừng đánh giá qua lời nói mà hãy nhìn vào hành động", ông al-Jolani nhấn mạnh.

Vấn đề Trung Đông

Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật".Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...

Sáng sớm ngày 30/6, Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội tổ chức môn thi năng khiếu cho các thí sinh đăng ký nguyện vọng các ngành tuyển sinh khối H của trường. Đây là đợt thi môn năng khiếu thứ 2 của trường. Đợt trước thi các môn năng khiếu dành cho khối V.

Giờ vào phòng thi theo thông báo là 7h sáng ngày 30/6, song hầu hết các thí sinh và phụ huynh đều đến từ khá sớm. Vào lúc 6h30 sáng, tại khu vực sân trước khu vực thi, các thí sinh đã có mặt đông đủ với đầy đủ bảng vẽ và bút chì. Sáng nay, các thí sinh sẽ thi môn Hình họa mỹ thuật.

Chiếc giá vẽ gắn bó với nhiều thí sinh trong suốt những tháng ngày ôn luyện giờ trở thành điểm tựa để thí sinh tranh thủ chợp mắt trong lúc chờ đợi vào phòng thi.

Ngoài bảng vẽ, bút chì, tẩy, băng dính là những thứ các thí sinh chuẩn bị nhiều nhất để phục vụ cho môn thi sáng 30/6.

Năm nay, Trường ĐH Kiến trúc tuyển sinh khối H cho các ngành Thiết kế đồ họa, Thiết kế thời trang, Thiết kế nội thất và điêu khắc. Đại diện trường cho biết, các thí sinh nữ chiếm tỉ lệ khá đông trong số những thí sinh thi vào các ngành này.

Các thí sinh dự thi môn năng khiếu nên tâm trạng đều khá thoải mái. Trong hình là những hình vẽ vui nhộn đằng sau một tấm bảng vẽ của thí sinh dự thi sáng 30/6.

Đúng 7h sáng, thí sinh được gọi vào phòng thi. Buổi sáng 30/6 thí sinh sẽ thi môn Hình họa mỹ thuật còn buổi chiều, thí sinh sẽ thi môn Bố cục màu. Theo đề án tuyển sinh của Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội, điểm môn Vẽ mỹ thuật trong tổ hợp xét tuyển khối H là tổng điểm 2 môn Hình họa mỹ thuật và Bố cục màu tính thang điểm 10 và  không nhân hệ số.

Năm nay thí sinh có thể đăng ký nguyện vọng không giới hạn vì vậy, nhiều thí sinh sẽ đăng ký cùng một ngành ở nhiều trường xếp từ cao xuống thấp. Đối với các trường có thi năng khiếu, thí sinh cũng sẽ phải nộp hồ sơ thi đầy đủ các môn năng khiếu.

Theo đề án tuyển sinh của Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội, trường chấp nhận điểm thi môn năng khiếu năm 2017 mà thí sinh thi ở các trường Mỹ thuật công nghiệp và ĐH Mỹ thuật đối với khối H. Tuy nhiên, đối với khối V thì trường chỉ sử dụng kết quả thi năng khiếu được tổ chức tại trường.

Các thí sinh gắn thẻ dự thi, điền tên và số báo danh lên góc tờ giấy thi được đóng dấu đỏ do nhà trường cung cấp. Bài thi môn Hình họa mỹ thuật sẽ được tổ chức trong 240 phút.

Buổi thi sẽ kéo dài trong suốt buổi sáng nên các thí sinh ngoài giá vẽ còn được trang bị một chiếc ghế ngồi.

Khác với các môn thi văn hóa, trong đề án tuyển sinh của Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội nêu rõ, môn thi năng khiếu tại trường sẽ không được phúc khảo. Do đó, các thí sinh gần như rất tập trung để hoàn thành tốt nhất bài thi của mình.

Lê Văn

Tong một diễn biến bất ngờ, truyền hình nhà nước Syria ngày 8/12 phát tuyên bố chiến thắng của phe đối lập Syria và chế độ Tổng thống Bashar al-Assad đã sụp đổ. Lực lượng đối lập ở Syria chiếm các kênh truyền hình nhà nước và kiểm soát thủ đô Damascus. Trong ảnh là chiến binh thuộc phe đối lập vui vẻ tạo dáng tại thủ đô Damascus.

Người dân tại thủ đô Damascus cầm cờ phe đối lập ăn mừng hôm 8/12. Trên đường phố, nhiều người trèo lên xe tăng hô vang khẩu hiệu và tụ tập ăn mừng.

Lực lượng phiến quân Syria, do nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) cầm đầu, bắt đầu chiến dịch tiến công từ một vùng đất nhỏ ở phía tây bắc. Trong ảnh là các chiến binh thuộc lực lượng phiến quân gần Đại sứ quán Iran ở thủ đô Damascus hôm 8/12.

Lực lượng nổi dậy chỉ mất khoảng 11 ngày để lật đổ chính phủ đương nhiệm. Họ tiến đến Damascus từ ba hướng trong khi binh lính quân đội Syria rút lui hoặc bỏ chạy. Trong ảnh là một người đàn ông cầm vũ khí và tạo dáng trước cờ phe đối lập ở Damascus hôm 8/12.

Theo tuyên bố trên Telegram, phe nổi dậy đã ban bố lệnh giới nghiêm 13 giờ tại thủ đô Damascus. "Trái tim chúng tôi tràn ngập niềm vui sướng", Walaa Salameh - 35 tuổi, cư dân khu vực Damascus - nói với New York Times."Chúng tôi không thể dự đoán tương lai và mọi thứ có thể xảy ra, nhưng điều quan trọng nhất là chúng tôi đã thoát khỏi chế độ này".

Bức tượng cựu Tổng thống Syria Hafez al-Assad bị hư hại tại Qamishli hôm 8/12. Gia đình Assad đứng đầu Syria kể từ năm 1971 khi ông Hafez nắm quyền sau một cuộc chính biến. Con trai ông, Tổng thống Bashar, kế thừa vị trí của cha vào năm 2000.

Người dân Qamishli tụ tập ăn mừng sau thông tin quân nổi dậy tuyên bố nắm quyền. Dù nhiều người vui vẻ với tình hình hiện tại, có những lo lắng về người tiếp theo sẽ đứng đầu đất nước, làm dấy lên lo ngại về khoảng trống quyền lực tại một đất nước vốn đã bị chia rẽ bởi các phe phái cạnh tranh quyền kiểm soát các khu vực.

Trong tuyên bố hôm 8/12, Bộ Ngoại giao Nga cho hay ông Bashar al-Assad “quyết định rời khỏi vị trí tổng thống và rời khỏi đất nước, đưa ra chỉ thị chuyển giao quyền lực một cách hòa bình”. Đồng thời, theo tuyên bố, “Nga không tham gia vào các cuộc đàm phán này”.

Liên quan đến những đồn đoán về việc ông Assad hiện ở đâu, cố vấn Tổng thống Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất Anwar Gargash từ chối xác nhận hay bác bỏ thông tin tổng thống Syria có thể đang ở Doha.

Một người đàn ông tại Aleppo cầm cờ của phe đối lập ăn mừng sau khi Bộ Tư lệnh Quân đội Syria thông báo chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad đã sụp đổ hôm 8/12.

Chiến binh phe phiến quân thơm một đứa trẻ ở Homs hôm 8/12. Việc mất Homs là một đòn giáng mạnh vào chính quyền Tổng thống Assad. Thành phố này nằm ở ngã tư quan trọng giữa thủ đô Damascus và các tỉnh ven biển Latakia và Tartus của Syria - nơi nhà lãnh đạo Syria được ủng hộ mạnh mẽ.

Người dân Syria sống tại Thổ Nhĩ Kỳ mang theo cờ phe đối lập ăn mừng trước Nhà thờ Hồi giáo Fatih ở Istanbul hôm 8/12. Trước những diễn biến mới, Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về tình hình Syria Pedersen cho biết sẵn sàng ủng hộ người dân Syria trong hành trình hướng tới tương lai ổn định và bao trùm.

Quang cảnh tại Berlin, Đức hôm 8/12.

Vấn đề Trung Đông

Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật".Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...