Cuốn sách chia làm 3 phần chính được đánh số La Mã và không đặt tiêu đề. Ba phần này đóng vai trò tương tự cấu trúc 3 hồi trong điện ảnh, cách trình bày cũng gợi nhớ đến thể loại tiểu thuyết. Ở mỗi phần đều có nhiều truyện ngắn, được ví như những mảnh vụn rơi ra từ lục địa ký ức; cũng có thể hiểu nó là những trường đoạn hay phân cảnh trong một hồi của cấu trúc kể chuyện. 

Trong Thành phố những lục địa bay, thiên nhiên và con người vừa là đối tượng vừa là chủ thể. Con người hiểu chính mình thông qua việc hòa vào thiên nhiên; đồng thời, thiên nhiên cũng như một chủ thể có cảm xúc, thầm lặng quan sát tâm tư của con người và tái hiện những ghi nhận đó bằng dáng vẻ bên ngoài thông qua cây cối, gió sương, hồ mây… 

Không chỉ là nơi con người sinh ra và trở về sau cái chết, thiên nhiên vẫn luôn song hành cùng con người trong cuộc sống. Thiên nhiên thu hết tâm tư của con người vào lòng, không phán xét, không gạn lọc, không chối bỏ như tình yêu của tác giả dành cho Đà Lạt được thể hiện tỏ tường trong Thành phố những lục địa bay.         

Kim Ngân

Lương dân lập gấp 3 lần công lập

Theo một báo cáo thực hiện chính sách tiền lương của Bộ GD-ĐT, lượng giáo viên hiện nay được chia làm 3 mức.

Mức thấp tập trung chủ yếu ở giáo viên mới ra trường. Sau khi đã nhân hệ số, phụ cấp ưu đãi, giáo viên mầm non và tiểu học có mức lương khởi điểm là hơn 3,2 triệu đồng; giáo viên THCS là hơn 3,5 triệu đồng, giáo viên THPT là hơn 3,9 triệu đồng.

Mức thu nhập trung bình tập trung ở bộ phận giáo viên đã công tác được từ 15-25 năm, cụ thể dao động từ hơn 7 triệu đồng tới hơn 8,5 triệu đồng (giáo viên THPT và giảng viên đại học).

Mức thu nhập cao nhất tập trung ở số giáo viên đã công tác từ 25 năm trở lên, cụ thể dao động từ hơn 9 triệu đồng (mầm non/ tiểu học) tới hơn 10 triệu đồng (THCS) và gần 11 triệu đồng (THPT và giảng viên đại học).

Những con số này nếu so sánh với khối trường dân lập ở Hà Nội sẽ có khoảng cách khá lớn.

Chia sẻ về mức thu nhập của giáo viên khối trường dân lập, ông Đào Tuấn Đạt – Hiệu trưởng Trường THPT Anhxtanh (Hà Nội) cho biết, riêng trong khối dân lập đã có sự chênh lệch giữa các trường tùy thuộc mức học phí của trường đó.

“Với những trường thu học phí khoảng 2 triệu đồng/tháng thì lương giáo viên dạy khoảng 20 tiết/ tuần sẽ rơi vào khoảng 8-10 triệu đồng/ tháng. Với những trường thu học phí từ 5 triệu trở lên thì mức lương sẽ khoảng gấp đôi – tức 20 triệu đồng/ tháng. Mức lương của giáo viên còn phụ thuộc vào số tiết dạy. Cũng có những trường trả lương theo mức độ “ngôi sao” của giáo viên. Trường tôi thì trả theo khối lượng công việc, cụ thể là 100 nghìn đồng/ tiết”.

Trong khi đó, thầy Nguyễn Xuân Khang – Hiệu trưởng Trường Marie Curie, ngôi trường có mức học phí cao hơn Anhxtanh, cho rằng: “Theo tôi, mức lương giáo viên ở hệ thống trường tư nói chung và trường tôi nói riêng về cơ bản là đủ sống để giáo viên có thể toàn tâm toàn ý vào công việc chính. Ở trường tôi, người có thu nhập thấp nhất là khoảng 10 triệu đồng/ tháng nhưng số này không nhiều. Phổ biến nhất là 15-20 triệu đồng/ tháng. Nhóm cao nhất lên đến 30-40 triệu đồng/ tháng. Đó là mức lương dành cho giáo viên, còn với cấp quản lý thì mức lương 30-40 triệu đồng là chắc chắn”.

Theo thầy Khang, để đạt được mức thu nhập 30-40 triệu đồng/tháng, trước tiên năng lực giảng dạy của giáo viên phải tốt.

“Trường chúng tôi sắp xếp lịch giảng dạy dựa trên đánh giá của học sinh. Những giáo viên có mức thu nhập 30-40 triệu đồng là những người có rất nhiều lớp muốn được họ dạy. Gần như họ có thể dạy đến 24 tiết/ tuần, ngoài ra họ kiêm thêm công tác chủ nhiệm đã có lương quản lý là 6 triệu đồng/tháng. Tất nhiên họ phải ở trường từ sáng đến chiều vì phải quản lý lớp bán trú. Giáo viên dạy từ 15-20 tiết/tuần thì thu nhập trên dưới 20 triệu đồng/tháng. Những giáo viên có dưới 50% học sinh trong lớp đánh giá là ‘không phù hợp’ sẽ không được phân công dạy lớp đó. Chính vì thế, người càng giỏi càng được bố trí dạy nhiều và thu nhập càng cao”.

'Tôi không thích hô khẩu hiệu 'cống hiến''

Theo hiệu trưởng Trường Marie Curie, đối với người giáo viên, có 2 tiêu chí quan trọng nhất, đó là thu nhập và môi trường làm việc. “Ở trường tư, điều kiện thăng tiến không có, nhưng trường chúng tôi giữ được giáo viên rất tốt vì 2 yếu tố đó”.

“Tôi nghe nói có những giáo viên dạy hợp đồng mười mấy năm nay, hưởng mức lương tối thiểu. Tôi không hiểu vì sao họ lại chấp nhận” – ông Khang nói.

Lễ khai giảng năm học của Trường Marie Cuire. Ảnh: Lê Anh Dũng

“Từ khi thành lập trường đã 26 năm nay, tôi không thích hô khẩu hiệu ‘cống hiến’. Đó là sự không sòng phẳng trong lao động. Tôi dị ứng với nơi này nơi kia hay dùng từ ‘cống hiến’. Tôi chỉ thừa nhận giai đoạn kháng chiến trường kỳ, thì đó là cống hiến. Còn lại, ở bất cứ chế độ nào, thời kỳ nào, người lao động cũng đều có 2 nhu cầu cơ bản, đó là mong muốn có việc làm và hưởng thụ xứng đáng” – ông Khang nêu quan điểm.

Về vấn đề thu nhập của giáo viên, Bộ GD-ĐT cũng đã rất kiên trì, tuy nhiên, như Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ từng phát biểu tại nhiều cuộc họp, diễn đàn, trong đó có cảtrong kỳ họp Quốc hội, rằng: “Hai vấn đề là tiền và người thì ngành giáo dục lại không tự quyết, chỉ tham gia đề xuất và một phần rất nhỏ điều tiết cấp vi mô. Nhưng chất lượng thì lại chịu trách nhiệm trước xã hội”.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đã từng đưa ra đề xuất cải cách chính sách tiền lương. Tuy nhiên, trong văn bản góp ý cho dự thảo, Bộ Tài chính và Bộ Nội vụ đã có ý kiến về vấn đề này.

Bộ Tài chính đề nghị Bộ GD-ĐT làm việc với Bộ Nội vụ để trình Chính phủ, Quốc hội phương án tổng thể về tiền lương và phụ cấp của nhà giáo để đảm bảo sự tương quan, thống nhất về tiền lương, phụ cấp với các ngành, nghề khác trong giai đoạn tới.

Trong khi đó, trong văn bản góp ý của Bộ Nội vụ, Bộ này cho biết, đến nay, nhà giáo được xếp lương theo chức danh nghề nghiệp quy định tại bảng 3 (bảng lương chuyên môn nghiệp vụ đối với cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước) ban hành kèm theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP được hưởng các chế độ phụ cấp lương đối với viên chức trên cùng địa bàn làm việc và được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề mức cao nhất đến 70% và phụ cấp thâm niên nghề. “Đây là sự ưu đãi đặc biệt của Nhà nước đối với nhà giáo” – Bộ Nội vụ khẳng định.

Bộ này cũng cho rằng, trong thời gian qua, nhiều bộ, ngành khi xây dựng luật chuyên ngành đã đưa quy định về tiền lương (cả phụ cấp) làm phá vỡ thiết kế ban đầu của chế độ tiền lương trong hệ thống chính trị, làm phát sinh bất hợp lý giữa các ngành, nghề.

Nguyễn Thảo

Lương giáo viên mầm non TP.HCM cao hơn các địa phương khác

Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết lương giáo viên mầm non của TP.HCM cao hơn các địa phương khác.

Trước đó, dư luận ồn ào quanh Em và Trịnh - bộ phim tiểu sử làm về nhân vật có thật là nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Dù nhạc sĩ đã mất nhưng nhiều nhân vật được nhắc đến trong phim vẫn còn sống. Ca sĩ Khánh Ly phản ứng về tình tiết bà đút sữa chua cho Trịnh Công Sơn khi còn trẻ, lúc hai người gặp trong quán cafe và cho rằng hành động, lời nói của mình không buông tuồng như trong phim.

Trả lời truyền thông, Khánh Ly nói bà không dám dùng những từ ngữ suồng sã với ông như “anh thó của ông Văn Cao à” (một câu thoại trong phim). Khánh Ly miêu tả mối quan hệ giữa bà và Trịnh Công Sơn đầy kính trọng và không giống như trên phim tái hiện.

Đỉnh điểm, gia đình bà Michiko Yoshii - nàng thơ một thời của Trịnh Công Sơn đã lên tiếng phản đối nhà sản xuất Em và Trịnhvì hành vi phổ biến đời sống riêng tư của bà đến công chúng khi chưa xin phép. Phía bà Michiko yêu cầu nhà sản xuất xin lỗi công khai. 

Trường hợp bị nhân vật liên quan phản ứng như Em và Trịnhkhá phổ biến trên thế giới, nhất là với những nền điện ảnh lớn thường xuyên khai thác các nhân vật có thật như chính trị gia, thành viên hoàng gia, người nổi tiếng. Phim Once Upon a Time in Hollywood sản xuất năm 2019 từng thắng 2 giải Oscar cũng vấp phải sự phản đối của người thân nhân vật Lý Tiểu Long. Gia đình huyền thoại võ thuật trên màn ảnh cho rằng hình tượng của cố võ sĩ trong phim được Hollywood xây dựng quá ngạo mạn. 

Ngày 31/7, Linda Lee Cadwell - vợ Lý Tiểu Long trả lời Los Angeles Times lúc phim ra mắt. Bà khẳng định: "Tôi nghĩ nhân vật giống phiên bản biếm họa của ông ấy. Nó hoàn toàn khác ông ấy ngoài đời". Điều đó cho thấy làm phim về các nhân vật có thật không dễ dàng và khó xác định thế nào là đúng - sai.

Thế nào là vi phạm đời tư?

Trả lời VietNamNet về vấn đề "tiết lộ bí mật đời tư trên phim", Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành nói phải xác định hành vi vi phạm đời tư nhìn ở góc độ thế nào cho phù hợp. "Vì thực tế hoạt động sáng tác phim ảnh có nhiều phim, kịch bản, nội dung đề cập đến phần đời tư nào đó của cá nhân ngoài xã hội.

Nghị định 128 quy định về điều đó, không chỉ quy định với điện ảnh mà với các lĩnh vực khác đều được đề cập ở bộ luật Dân sự, đó là quyền bảo vệ bí mật đời tư. Còn nội dung đưa vào Nghị định 128 vừa rồi là xử phạt ở mức 50 triệu đồng, theo tôi là tăng so với Nghị định 38 trước đó rồi. Chế tài và mức đưa ra có tính chất cảnh tỉnh và cảnh báo. Tìm hiểu khung chế tài so với luật khác và quy định khác liên quan đến vấn đề này thì thấy mức 50 triệu là phù hợp vì nó phải tương quan với các quy định khác. 

Thế nào là vi phạm đời tư? Câu hỏi này chúng ta phải nhìn nhận hết sức cân nhắc vì bản thân điện ảnh là tác phẩm nghệ thuật hư cấu nên người làm phim sử dụng thông tin và vấn đề liên quan đến đời tư ở mức nào gọi là vi phạm, đến mức nào chấp nhận được?".

Người đứng đầu ngành điện ảnh cũng nói thêm, tư liệu về đời tư là chất liệu ban đầu, vấn đề là khai thác đến đâu và nếu chạm đến đời tư, nên có thỏa thuận xin phép với nhân vật. Ông cho biết Hội đồng duyệt phim quốc gia cũng đã đưa ra cách xử lý tình huống cho những phim liên quan đến nhân vật có thật ngoài đời. Hội đồng khuyên nhà sản xuất có dòng chữ đầu phim thông báo rằng câu chuyện và nhân vật trong phim là hư cấu, mọi sự trùng hợp với thực tế là ngẫu nhiên. 

Trước câu hỏi của VietNamNet: "Sau khi Nghị định 128 ra đời, Hội đồng duyệt phim có phải cân nhắc nhiều hơn khi duyệt phim liên quan đến nhân vật có thật? Hội đồng có phải tìm hiểu kỹ hơn xem chi tiết trong phim có vi phạm đời tư hay không để ngăn chặn từ trước lúc ra rạp mà xử phạt?", ông Vi Kiến Thành đã có chia sẻ thẳng thắn.

Ông nói: "Khi duyệt phim nào có liên quan đến nhân vật có thật ngoài đời thì Hội đồng phải tìm hiểu trước khi vào xem. Hội đồng cũng sẽ trao đổi với nhà sản xuất xem họ đã xin phép nguyên mẫu ngoài đời chưa".

Ông Vi Kiến Thành cho hay mới đây khi duyệt phim Chị chị, em em 2 sắp ra rạp có đề cập tới nhân vật Ba Trà là kỹ nữ miền Nam xưa, Hội đồng yêu cầu nhà làm phim phải có dòng thông báo rằng mọi sự trùng hợp đều là ngẫu nhiên vì phim là tác phẩm hư cấu. 

Có thể thấy với những quy định mới trong Nghị định 128 sắp có hiệu lực, các nhà làm phim có đề cập đến nhân vật có thật sẽ phải cẩn trọng hơn trong quá trình sáng tác. Họ không chỉ nghiên cứu kỹ về nhân vật mà còn phải có sự chấp thuận của nhân vật (nếu còn sống) hoặc gia đình nhân vật đó để tránh rắc rối khi phim công chiếu.

Ngoài ra, nếu tên nhân vật đã được thay đổi, các nhà làm phim nên có dòng thông báo trước khi chiếu việc các nhân vật chỉ là hư cấu, mọi sự trùng hợp đều là ngẫu nhiên. Cách làm này đã được áp dụng rộng rãi ở rất nhiều phim Hàn Quốc chiếu rạp và gần đây cũng đã xuất hiện trong phim Thanh Sóicủa Ngô Thanh Vân.