Cộng đồng mạng và cả cộng đồng trà đá, bia hơi vỉa hè bỗng chốc chia làm 2 phe trong những buổi tranh luận gay gắt không có hồi kết với sự áp đảo nghiêng về phe phản đối. Tại sao vậy? Đơn giản là, ở Việt Nam, hiếm có ai ở tuổi trưởng thành mà lại không biết đi và sở hữu một chiếc xe máy. Số lượng xe máy ở Việt Nam hình như đã tương đương dân số. Do đó, cũng thật dễ hiểu khi mà dự thảo dù chưa thành hiện thực cũng đã gây ra những cơn “bão mạng” bởi đụng đến xe máy là đụng đến quyền lợi sát sườn của hầu hết người Việt Nam. Một bài toán cực kỳ “khó nhằn” với các nhà quản lý.

Vậy thành phố liệu có tiếp tục ý tưởng cấm xe máy nữa không? Tôi tin là có. Bài học về sự phát triển của các đô thị hiện đại trên thế giới đã chứng minh rằng, xe máy, dù là phương tiện giao thông khá thuận tiện và hiệu quả, cũng chỉ là một giai đoạn “quá độ” của một đô thị văn minh mà thôi.

Sự biến mất của phương tiện 2 bánh tại những trung tâm kinh tế lớn trong khu vực chúng ta như Thượng Hải, Quảng Châu, Kuala Lumpur là những ví dụ điển hình cho sự phát triển theo hướng văn minh hóa của giao thông đô thị. Vậy các đô thị tại Việt Nam có học theo được không?

Tôi tin là Việt Nam ta khó có thể bắt chước Quảng Châu hay Thượng Hải, nơi mà các hoạch định chính sách được ban ra như quân lệnh, quyết là làm, phản đối hay đồng thuận cũng vẫn làm. Cách làm này dường như quá quân phiệt nhưng nó lại đem đến hiệu quả tức thì.

Đó là một thành phố Quảng Châu – nơi được coi là thủ phủ xe máy mười năm trước – giờ đã trở thành một thành phố thoáng đãng, sạch sẽ và văn minh chả kém gì các đô thị châu Âu. Đó là một Thượng Hải với sự phát triển chóng mặt của kinh tế và sự gia tăng mất kiểm soát của phương tiện cá nhân bao gồm cả xe máy lẫn ôtô.

Giờ đây tại các con phố trung tâm, thậm chí còn không có một phương tiện giao thông cá nhân nào. Dày đặc người đi bộ, đến và đi bằng tàu điện ngầm hoặc skytrain, không còn nữa cảnh tắc đường hàng chục km như cách đây vài năm. Sự phồn vinh của thành phố cũng nhờ đó được hồi sinh.

Kuala Lumpur là một cách làm ngược lại. Malaysia không hề cấm bất cứ một phương tiện giao thông cá nhân nào. Chính phủ đã đầu tư rất nhiều tiền để xây dựng những con đường cao tốc xuyên tâm thành phố, những khu hành chính mới tinh tách biệt khỏi trung tâm thương mại và du lịch. Cùng với đó là cho phép các phương tiện giao thông chạy nhanh hơn, ưu tiên các phương tiện công cộng.

Dù không hề cấm xe máy đi vào đường cao tốc, nhưng tôi thấy rất ít người Malaysia đi xe máy vào đó, bởi nơi đó, những chiếc xe hơi luôn chạy với tốc độ chóng mặt và chả ai muốn bị va chạm với xe hơi vì đã tai nạn là cầm chắc cái chết. Nếu không đủ tiền mua xe hơi, mọi người sẽ chọn xe buýt hoặc tàu điện ngầm với chi phí rất rẻ và thuận tiện. Vậy Việt Nam có thể học không? Câu trả lời cũng là “hơi khó”.

Vậy sẽ phải làm gì ở Việt Nam? Câu trả lời sẽ lập tức quay lại với bài toán “cấm xe máy tại một số trục đường chính của thành phố”. Nhưng tại sao lại cấm xe máy chứ không phải các phương tiện khác?

Thứ nhất, xe máy chiếm tới 70% số vụ tai nạn chết người nên rõ ràng là đi xe máy dễ “toi” hơn đi ôtô nhiều. Thứ hai, xe máy là phương tiện quá cơ động nên người tham gia giao thông cũng vì thế mà luôn bỏ qua và vi phạm các quy tắc giao thông khi có thể. Đây cũng chính là lý do mà vào giờ cao điểm, các con đường đang ùn ứ bỗng trở thành tắc tịt khi hàng trăm người đi xe máy ào ào xông lên điền vào chỗ trống bất kể đó là đường ngược chiều hay vỉa hè. Dẫu sao với ôtô, việc vi phạm các quy tắc giao thông là khó hơn nhiều và cũng không ai muốn bị phạt nguội cả. Nên dù to lớn hơn xe máy, đường phố thuần xe hơi vẫn sẽ tạo nên một bộ mặt giao thông đô thị sáng sủa hơn nhiều.

Có nhiều người nói rằng, đường phố toàn xe hơi như Bangkok vẫn tắc kia kìa. Đúng. Thái Lan là đất nước ảnh hưởng rất nhiều văn hóa xe hơi cá nhân như Mỹ nên hầu như ai cũng có xe riêng và hệ thống phương tiện công cộng dường như chỉ phát triển mỗi hệ thống đường sắt trên cao. Hệ quả của việc phát triển thoải mái phương tiện ôtô cá nhân đã dẫn tới sự quá tải ở Bangkok. Đó cũng sẽ là tương lai của Hà Nội nếu chúng ta hoàn thành việc cấm xe máy mà không hạn chế các phương tiện cá nhân khác.

Chỉ có giải pháp hạn chế phương tiện cá nhân mà bắt đầu là xe máy rồi tới xe hơi, đồng thời phát triển và hoàn thiện hệ thống giao thông công cộng mới là lối thoát hữu hiệu cho giao thông đô thị, giúp tất cả thoát khỏi cảnh “túm tay nhau và dậm chân tại chỗ” như hiện nay. Dẫu rằng sẽ có không ít người bị ảnh hưởng kinh tế bởi lệnh cấm và hầu hết sẽ phải tìm cách thích nghi với hoàn cảnh giao thông mới. Cấm, nhưng phải mở ra cho người dân nhiều sự lựa chọn khác khả quan thay thế mới là giải pháp tốt hợp lòng dân.

Sự khởi đầu nào cũng chắc chắn đầy khó khăn và cản trở. Nhưng nếu không quyết tâm thay đổi, sẽ tới lúc chúng ta không thể đo đếm nổi thiệt hại và đình trệ kinh tế do giao thông gây ra. Và chắc chắn bài viết này cũng sẽ nhận được không ít gạch đá từ những người đang cảm thấy bị “tổn thương” bởi cái kế hoạch cấm xe máy đang còn nằm trên bàn giấy kia…

Một trong những nhược điểm của việc chia sẻ các tác phẩm của mình lên mạng đó là ai cũng có thể phán xét chúng, có những lời góp ý rất hữu ích, những có những điều thì lại hoàn toàn sai sự thật. Trong thời gian làm nhiếp ảnh gia, tôi đã bị rất nhiều người tố cáo là tạo ra các bức hình 'giả', những bức hình 'Photoshop' khi trên thực tế những bức hình đó lại là thật, chỉ là sử dụng các kĩ thuật mà họ không biết mà thôi.

Lấy bức hình chụp siêu trăng ra làm ví dụ. Tới một nửa những bức hình chụp siêu trăng trên mạng chỉ là giả, các nhiếp ảnh gia lấy ảnh trăng rồi 'dán' chúng vào các hình ảnh phong cảnh của họ. Nhưng có những bức hình là hoàn toàn thật, được chụp bằng các ống kính tiêu cự dài (telephoto) nên tạo ra hiệu ứng mặt trăng vô cùng lớn trong ảnh.

Trong bài viết này, tôi sẽ cung cấp cho bạn đọc một vài hình ảnh của mình, mà đã bị công chúng nói rằng 'không đúng sự thật', cùng với những lời giải thích tường tận về kĩ thuật đằng sau chúng.

2015: Đơn độc giữa vũ trụ

Đây chính là bức ảnh đưa sự nghiệp nhiếp ảnh gia của tôi lên một tầm cao mới, chụp một anh bạn của tôi, dải ngân hà và trạm vũ trụ ISS đang bay qua. Lúc chụp tôi cũng không dám chắc rằng đây là trạm ISS, nhưng sau khi xác nhận với các nhiếp ảnh gia không gian thì tôi đã có thể xác định được một cách chắc chắn.

Bức hình này được mọi người chia sẻ rất nhiều, và tất nhiên là trong số đó cũng nhiều người nói rằng đây là một bức ảnh giả, không có thật. Cũng có một vài 'chuyên gia' nói rằng trạm ISS bay ngược chiều so với bức hình này, nhưng họ không nhận ra rằng nó đã đi theo đúng quỹ đạo mà họ miêu tả, nhưng khi đi tới phía trái ảnh thì thực hiện rẽ nên bị mờ đi.

Tôi làm đủ mọi cách để thuyết phục mọi người rằng đây là một bức hình chụp từ máy, thậm chí cho họ thấy ảnh RAW. Một vài người trong ngành biết được quá trình chụp cũng động viên tôi, nhưng có lẽ tôi sẽ phải chấp nhận rằng: làm việc gì cũng không thể vừa lòng tất cả mọi người.

2019: Ảnh siêu trăng

Bức hình gần nhất tôi chụp là về siêu trăng giữa tháng 2 vừa qua. Như đã đề cập, bức hình này sử dụng ống kính tele chuyên dụng, nên có chất lượng cao hơn rất nhiều so với ống kính góc rộng nhỏ bé đến từ smartphone nên việc mọi người gọi nó là 'giả' là cũng dễ hiểu.

Đối với nhiều người, thì bức hình này 'quá hoàn hảo' để diễn ra ngoài đời, khi mặt trăng nằm chính giữa 2 tòa nhà giống hệt nhau. Nhưng để có được bức hình này, tôi đã phải lên kế hoạch từ sớm, và chụp nhiều tấm hình khác nhau để chọn được 1 'ứng cử viên' đẹp nhất nhằm đăng lên cho mọi người xem.

Từ trước đến nay cũng đã có rất nhiều nhiếp ảnh gia cắt ghép ảnh siêu trăng, và đã có những bức hình nổi tiếng được lên cả đài truyền hình!

2017: Núi lửa phun trào trước giải ngân hà

2 bức hình này quả thực là khó chụp, nhất là bức hình ở trên khi núi lửa tại Guatemala phun trào theo đúng quỹ đạo của dải ngân hà. Và tất nhiên, những hình ảnh này cũng làm mọi người tìm mọi cách để chứng minh là giả. Tôi đã lên kế hoạch đi chụp từ rất lâu, và gửi kế hoạch đó cho rất nhiều người xem.

Nhưng khi nghĩ đi nghĩ lại, thì tôi cũng không thể trách được mọi người khi có những hoài nghi về tính 'thực' của bức hình này, vì hiện này có rất nhiều bức ảnh chụp ngân hà chỉ là ảnh ghép, chứ không được chụp bằng máy ảnh. Sau đây là 2 lý do mà mọi người cho nó là giả:

- Mọi người nói rằng đỉnh của núi lửa có 1 vòng sáng rất 'kì lạ', nhìn như ảnh ghép bị lỗi. Nhưng trên thực tế, vòng sáng này là do ánh sáng từ núi lửa tác động với mây mù. Nếu tôi có ý định ghép hình thì đã có thể làm nó đẹp hơn thế này nhiều, nhưng đây là một bức ảnh thật, nên tôi không chỉnh sửa gì thêm.

 - Cũng có người nói rằng hiện tượng ô nhiễm ánh sáng ở phần nửa dưới nhìn rất tệ, nhưng tại sao phần trên lại trong suốt đến như vậy? Đây là Guatemala nên không khí rất sạch và cũng ít người sử dụng đèn buổi đêm, nên ảnh mới có thể ít ô nhiễm sáng như vậy. Kèm theo đó, tôi đã thực hiện kĩ thuật chồng hình để có thể lựa chọn ánh sáng tốt nhất cho từng thành phần trong bức hình, giúp ảnh rộng hơn và không chỉ có mỗi núi lửa và bầu trời.

'Photoshop' là gì?

Tất cả những bức hình trên đều được xử lý qua Photoshop, vì tôi lúc nào cũng muốn bức hình của mình đẹp nhất có thể trước khi tới mắt của công chúng. Tôi thêm độ đậm màu, tương phản, cân chỉnh ánh sáng.

Khi bạn chụp hình RAW để có chất lượng tốt nhất có thể, hình ảnh lúc nào nhìn cũng rất xấu và phải qua bước hậu kì để trở nên sống động được như ảnh JPEG cuối cùng. Còn khi chụp hình JPEG ngay từ trong máy ảnh, hình ảnh sẽ đậm đà hơn, nhưng đã có rất nhiều thông tin đã bị bỏ phí, từ đó không thể đẹp bằng được bức hình được cân chỉnh một cách chuyên nghiệp. Còn những bức hình mà mọi người gọi là 'giả' thường ám chỉ việc cắt ghép những yếu tố của ảnh này vào ảnh khác.

Trong bài viết này, tôi muốn khuyên mọi người trước khi gọi các bức hình của người khác là 'giả', hãy suy nghĩ xem liệu lời cáo buộc đó có đúng hay không. Họ có thể bỏ hàng giờ cho một bức hình để nó trở nên hoàn hảo, không có nghĩa bức hình đó đã bị cắt ghét, là bức hình 'giả'!

Theo GenK