TBKTSG Online: Blockchain có thể giúp người tiêu dùng truy xuất toàn bộ thông tin và xuất xứ của thực phẩm, điều này đúng hay không? Tại Việt Nam đã có những ứng dụng phần mềm nào đáp ứng được yêu cầu này?

- Ông Bình Bùi (TraceVerified):Về lý thuyết, theo nghiên cứu của André Jeppsson và Oskar Olsson (như hình bên dưới) cho thấy ứng dụng công nghệ blockchain (decentralized) và công nghệ hiện tại (centralized) là không có sự khác biệt về truy xuất nguồn gốc (traceability). Tuy nhiên, blockchain sẽ làm tăng tính minh bạch (transparency) và giá trị tin tưởng (trustworthy) hơn so với công nghệ hiện tại. Blockchain cũng được đánh giá có tiềm năng (potential) lớn hơn trong tương lai, nhưng cần thêm thời gian hơn để hoàn thiện. Do đó, tính ứng dụng thực tiễn, sự chín muồi (maturity) của công nghệ hiện tại vẫn được đánh giá cao hơn blockchain.

Tính an toàn của nông sản, thực phẩm do quy trình sản xuất, tiêu chuẩn sản phẩm và uy tín của nhà sản xuất. Để có nông sản thực phẩm an toàn, trước hết cần có nhà sản xuất uy tín, mà trong đó, thông tin đúng là một công cụ quan trọng để xây dựng uy tín của nhà sản xuất. Blockchain không phải là cái máy kiểm tra và phát hiện nói dối nên không thể nói nông sản đó là an toàn hay không. Tuy nhiên, dựa trên nền tảng blockchain có thể phát triển được các tính năng, công cụ để định giá thông tin, kiểm soát chéo, lưu trữ, bảo mật tốt hơn. Tại Việt Nam, hiện tại một số ứng dụng đã đạt được sự chín muồi và tính ứng dụng cao như TraceVerified là đủ các công cụ, chức năng để cung cấp thông tin cho người tiêu dùng.

- Ông Vương Quang Long (TomoChain):Để người tiêu dùng tin tưởng và sử dụng các sản phẩm nông nghiệp, chúng ta cần giải quyết một trong những vấn đề nổi cộm là sự minh bạch về thông tin.

Mới đây TomoChain đã hợp tác cùng Binkabi một công ty ứng dụng công nghệ Blockchain vào việc trao đổi các sản phẩm nông nghiệp đảm bảo khả năng truy xuất nguồn gốc và minh bạch hoá thông tin, kèm theo đó là giảm thiểu tối đa chi phí trung gian khi tiến hành các giao dịch. Nhiệm vụ của TomoChain triển khai giải pháp công nghệ trên nền tảng Blockchain cho phép các giao dịch diễn ra một cách nhanh chóng, đáp ứng được lượng giao dịch lớn và vẫn đảm bảo được tính an toàn và minh bạch.

- Ông Vũ Trường Ca (Lina Network):Vì tính chất nổi bật nhất của blockchain là minh bạch, bất biến không thể thay đổi nên khi áp dụng công nghệ này vào quản trị chuỗi cung ứng thì mọi thông tin của sản phẩm đó luôn được ghi nhận rõ ràng trên hệ thống không thể thay đổi, từ khâu trồng trọt, thu hoạch, đóng gói, vận chuyển, phân phối cho đến tiêu dùng. Với công nghệ blockchain thì việc khẳng định được sự minh bạch trong quy trình sản xuất cung ứng từ nông trại đến siêu thị hoàn toàn có thể.

Tại Việt Nam có rất nhiều phần mềm quản lý chuỗi cung ứng bằng việc kiểm tra mã vạch ma trận (QR code – mã vạch thế hệ mới). Tuy nhiên các phần mềm này hầu hết chạy trên nền tảng tập trung nghĩa là mọi thông tin có thể bị thay đổi bởi máy chủ trung tâm, dẫn đến việc minh bạch trong việc quản trị chuỗi cung ứng là một dấu hỏi rất lớn.

Nền tảng (giải pháp) của Lina Network được tối ưu hóa bằng thiết kế lai (hybrid), giúp hệ thống Lina Supply Chain đảm bảo được việc theo dõi nguồn gốc một sản phẩm trong thời gian thực, với khả năng hiển thị minh bạch, khả năng tối ưu hóa và khả năng truy xuất nguồn gốc.

TBKTSG Online: Việc ứng dụng blockchain vào các bước sản xuất, chứng nhận và chế biến thực phẩm giúp tạo ra tính minh bạch trong một hệ thống không minh bạch và cho phép người tiêu dùng có thể chọn được các nhà cung cấp thực phẩm an toàn. Công nghệ blockchain còn đặc biệt phù hợp với các nhà sản xuất sản phẩm gốc hữu cơ và đã được chứng nhận. Vậy việc ứng dụng này cần bắt đầu ra sao, quy trình như thế nào, có phức tạp hay tốn kém quá đối với nhà sản xuất ở Việt Nam hay không?

Ngành nông nghiệp Việt Nam đang ở giai đoạn ban đầu của việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Ảnh minh họa: Chí Thịnh.

- Ông Bình Bùi (TraceVerified):Các ứng dụng blockchain trong nông nghiệp hiện nay (tính trên toàn thế giới) mới chỉ ở mức độ rất sơ khai, mang tính thử nghiệm. Internet phải mất 50 năm để có thể sử dụng rộng rãi như ngày nay, thì cũng phải cần khoảng một nửa thời gian đó để blockchain được ứng dụng rộng rãi.

Blockchain không phải là một công cụ phù hợp với sản xuất hữu cơ mà do sản xuất hữu cơ có giá bán cao nên cần tăng cường kiểm soát và giữ uy tín cao. Do đó, nếu có ứng dụng blockchain để có thông tin chính xác hơn là đúng. Nhưng cũng cần phải nói thêm, về sản xuất hữu cơ, quan trọng là kiểm soát quá trình không sử dụng phân, thuốc hóa học trong sản xuất thì blockchain cũng không phải là một cái cổng gác ngăn người sản xuất không sử dụng. Sản xuất hữu cơ cũng rất khó để xác định chính xác sản lượng, nên cũng là một điểm rất khó để có dữ liệu chính xác khi ứng dụng blockchain.

Để ứng dụng blockchain, cần nhiều hơn nữa sự hỗ trợ của các thiết bị có kết nối Internet (IoT) dùng cho việc nhập liệu tự động và phải xác định được rõ các nguyên tắc, quyền hạn, trách nhiệm trong cung cấp, sử dụng thông tin (là tính năng trong smartcontract (hợp đồng thông minh) của blockchain) để tăng mức độ chính xác của thông tin và có thể định giá được thông tin. Như vậy, để áp dụng blockchain, đầu tiên cần có một quy trình sản xuất chính xác, tăng cường sự hỗ trợ của các thiết bị nhập liệu tự động. Độ phức tạp và tốn kém là do thiết lập quy trình và chi phí cho các thiết bị IoT trong sản xuất. Hiện tại, công nghệ blockchain chưa đạt tới mức độ ứng dụng nên chưa thể nói đến chi phí cụ thể.

Theo The Vergedẫn tin từ trang New Scientist, dữ liệu Facebook của hơn 3 triệu người dùng từng sử dụng một ứng dụng trắc nghiệm tính cách bản thân đã được đăng tải trên một trang web với lớp bảo mật "có cũng như không" và hoàn toàn có thể bị kẻ gian truy cập. New Scientistcũng cho biết những dữ liệu này bao gồm các câu trả lời của người dùng Facebook về tính cách của họ, và tuy không có tên của người tham gia, những thông tin khác như tuổi, giới tính, tình trạng hôn nhân,... đều bị thu thập.

Tất cả những dữ liệu này đều được đặt trên một trang web cộng tác mà lẽ ra chỉ những nhà nghiên cứu được cấp phép mới có thể truy cập. Tuy nhiên, New Scientistcho biết tài khoản và mật khẩu đăng nhập vào trang web có thể được tìm thấy "ngay trên Google trong vòng chưa đầy một phút tìm kiếm", cho phép ai cũng có thể truy cập vào những dữ liệu này.

Ứng dụng trắc nghiệm cá nhân này có tên myPersonality. Theo New Scientist, hơn 3 triệu người tham gia đã đồng ý chia sẻ thông tin một cách ẩn danh cho các nhà nghiên cứu. Nhóm đứng sau ứng dụng myPersonality cho phép mọi nhà nghiên cứu đều có thể truy cập vào những dữ liệu đã thu thập được, chỉ cần họ đăng ký tài khoản và đồng ý sẽ sử dụng nó một cách ẩn danh. Tổng cộng, có 280 người đã được trao quyền truy cập, bao gồm một số nhân viên của Facebook và các công ty công nghệ lớn khác.

Vụ việc lần này có rất nhiều điểm chung với bê bối Cambridge Analytica đã thu hút sự chú ý của công chúng trong suốt vài tháng qua, khi dữ liệu của 87 triệu người dùng Facebook đã bị thu thập và sử dụng một cách trái phép thông qua ứng dụng trắc nghiệm tính cách thisisyourdigitallife. Cả myPersonality và thisisyourdigitallife đều được tạo ra bởi các nhà nghiên cứu của Đại học Cambridge, và đều có chung một nhà nghiên cứu: Aleksandr Kogan.

Aleksandr Kogan

Kogan là người đã tạo ra ứng dụng thisisyourdigitallife, và theo New Scientist, anh cũng tham gia vào dự án myPersonality cho tới giữa năm 2014 (dự án được khởi xướng từ năm 2009). Đại học Cambridge cho biết myPersonality được bắt đầu từ trước khi người tạo ra nó nhập học tại trường, và ứng dụng này không hề được phê duyệt thông qua quy trình đánh giá đạo đức của trường.

Về phía Facebook, một phát ngôn viên của công ty tuyên bố ứng dụng đang được điều tra và sẽ bị cấm khỏi nền tảng nếu "nhóm nghiên cứu từ chối hợp tác hoặc không đạt những tiêu chuẩn mà chúng tôi đề ra". Trong một diễn biến có liên quan, nhằm "thanh lọc" nền tảng khỏi những ứng dụng cố tình lạm dụng dữ liệu người dùng, Facebook đã tuyên bố vào sáng nay rằng công ty đã đình chỉ 200 ứng dụng, trong đó có myPersonality, và tiến hành điều tra hàng nghìn ứng dụng khác.

Tuy số người dùng bị rò rỉ dữ liệu lần này "chỉ" là 3 triệu người so với 87 triệu người của Cambridge Analytica, vụ việc đã một lần nữa cho thấy những thông tin như thế này có thể chi tiết đến mức nào và được lan rộng như thế nào. Một trong những vấn đề lớn nhất ở đây là, mặc dù những dữ liệu này đều được ẩn danh, New Scientistcho biết việc "tái định danh" là khá dễ dàng bằng cách sử dụng những thông tin Facebook được gắn với mỗi bài kiểm tra tính cách.

Thông tin từ Nissan Việt Nam, thương hiệu này sẽ tiếp tục hạ giá bán lẻ đề xuất mẫu xe lắp ráp trong nước là Nissan Sunny (bản XV) đồng thời tăng thêm khuyến mại cho mẫu Crossover Nissan X-Trail. Đáng chú ý, đây là đợt điều chỉnh giảm giá bán lẻ tiếp theo của thương hiệu này đối với mẫu sedan hạng B Nissan Sunny chứ không phải là một đợt khuyến mại giảm giá cho khách hàng.

Cụ thể, giá bán của Nissan Sunny bản XV từ ngày 12/6 sẽ là 518 triệu (đã bao gồm thuế VAT). Với mức giá bán lẻ mới, Nissan Sunny XV giảm xuống 20 triệu đồng so với tháng trước.

Trước đó, hồi giữa tháng 2, Nissan Việt Nam cũng đã vừa giảm giá bán lẻ cho mẫu sedan Nissan Sunny bản XL với giá bán lẻ đề xuất mới là 463 triệu đồng (đã bao gồm thuế VAT). Với mức giá này, Nissan Sunny trở thành chiếc sedan hạng B có mức giá rẻ nhất tại thị trường Việt Nam hiện nay.