Biển Chết

Ít nhất, trong ngành giáo dục đại học, Việt Nam đã có những đơn vị được ví như "doanh nghiệp triệu đô". Với khoảng 400 trường đại học - cao đẳng, số lượng 10 trường có doanh thu lớn như năm vừa rồi không phải là nhiều, nhưng nó có thể tạo thành động lực phát triển cho những đơn vị còn lại trong cùng lĩnh vực.

Khía cạnh tích cực khác, là khi doanh thu tăng lên, ta có quyền kỳ vọng các khoản chi cũng được tăng lên. Nhiều khoản chi có thể đã được dự trù tăng từ lâu nhưng bị khống chế khi nguồn thu không đủ. Vì thế khi doanh thu tăng trưởng, sự lạc quan là điều tất yếu bởi những trói buộc tài chính đã được tháo gỡ. Trong các trường đại học tự chủ tài chính, nhiều năm qua, thu nhập của người lao động đã tăng đáng kể. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, đối với 23 trường thực hiện tự chủ theo Nghị quyết số 77/NQ-CP, trong giai đoạn 2018-2021, thu nhập giảng viên tăng trung bình 26,1% và cán bộ quản lý tăng 24,5%.

Nhà trường cũng sẽ được rộng tay hơn với các khoản tái đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo, phục vụ trực tiếp việc học tập và nghiên cứu của sinh viên. Vẫn tiếp tục viễn cảnh lý tưởng đó, quy mô và mức học bổng cũng sẽ có cơ hội mở rộng và tăng lên... Có nhiều tiền hơn, trường học chắc chắn có điều kiện hiện thực hóa được nhiều tham vọng tốt đẹp hơn.

Trường đại học "ngày càng giàu", kéo theo thu nhập của người lao động tăng lên, điều kiện học tập của sinh viên tốt hơn..., chúng ta còn mong đợi điều gì hơn nữa?

Phân tích cấu thành doanh thu sẽ giúp người ta đánh giá cơ hội và rủi ro của hoạt động kinh doanh, dẫn đến những chiến lược phát triển bền vững hơn. Trong số các trường có doanh thu nghìn tỷ đồng, 5 trường đã công bố cụ thể nguồn thu. Theo đó, nguồn học phí chiếm tỷ lệ từ 62% (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho đến 98% (Trường Đại học Công nghệ TP HCM) tổng doanh thu của mỗi trường. Nguồn thu của các hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ chiếm tỷ lệ rất khiêm tốn với chỉ xấp xỉ 0,8% (Đại học Bách khoa Hà Nội) hoặc cao nhất 4,4% (Trường Đại học Bách khoa TP HCM). Trong số ba trường công lập, tỷ lệ giữa nguồn thu từ ngân sách nhà nước đầu tư so với nguồn thu từ học phí lần lượt chỉ là 4,2% (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), 15,22% (Trường Đại học Bách khoa TP HCM) và 21,6% (Đại học Bách khoa Hà Nội).

Theo Khoản 2 Điều 28 Luật Giáo dục Đại học 08/2012/QH13, bên cạnh công tác đào tạo, hoạt động khoa học và công nghệ cũng như hợp tác quốc tế là những nhiệm vụ của trường đại học. Tuy nhiên, các thống kê trong cơ cấu nguồn thu nêu trên cho thấy sự chênh lệch trong hoạt động đào tạo và hoạt động liên quan khoa học công nghệ. MIT - trường đại học công nghệ hàng đầu của nước Mỹ - có doanh thu mỗi năm lên đến hàng tỷ USD. Trong đó, học phí chiếm khoảng vài trăm triệu USD - tức khoảng vài chục phần trăm tổng doanh thu.

Ngoài ra, tỷ lệ nguồn thu từ ngân sách nhà nước quá thấp cũng là một bất cập. Các trường đại học đóng vai trò là nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ toàn bộ nền kinh tế nước nhà. Dù hoạt động với cơ chế tự chủ tài chính, nhà nước vẫn phải đóng vai trò một cổ đông lớn, có tiếng nói quan trọng với các hoạt động đào tạo của nhà trường. Đại học Bách Khoa Hà Nội, trường Đại học Bách khoa TP HCM và trường Đại học Kinh tế Quốc dân là ba trường công lập có bề dày lịch sử và chất lượng trong hoạt động đào tạo nguồn nhân lực của nước nhà nhưng người học lại đóng vai trò cổ đông lớn.

Theo Bộ Tài chính, năm 2020 ngân sách cho giáo dục đại học ở Việt Nam chiếm 0,27% GDP (gần 17.000 tỷ đồng). Tỷ lệ này là thấp nhất so với các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) - trung bình 0,935%.

Trường tôi đang giảng dạy tại Pháp có mức học phí khá cao nhưng nguồn thu từ học phí cũng chỉ chiếm hai phần ba chi phí đào tạo, phần còn lại được đầu tư bởi ngân sách nhà nước. Ngoài ra nhà nước cũng đóng góp thêm vào nguồn thu của nhà trường một cách gián tiếp. Việc này được điều chỉnh bằng các chính sách thuế đối với những công ty có đóng góp vào quỹ đào tạo của nhà trường.

Vì vậy, bên cạnh tín hiệu lạc quan về doanh thu, cơ cấu nguồn thu hiện tại của các trường đại học ở Việt Nam gây lo ngại vì mất cân bằng. Ở mức độ vi mô, nhà trường cần đẩy mạnh các nguồn thu từ hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ. Ở cấp độ vĩ mô, nhà nước cần tăng mức tài trợ bằng ngân sách công một cách trực tiếp (rót thẳng ngân sách) hoặc điều chỉnh bằng các chính sách thuế.

Trường đại học doanh thu lớn với tôi chắc chắn là tin vui hơn chuyện các doanh nghiệp xổ số lãi khủng. Nhưng xa hơn, Việt Nam cần một sự phát triển bền vững cho các nhà trường cũng như cho việc đào tạo nguồn nhân lực quốc gia.

Học phí chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu, sẽ mâu thuẫn với mức sống của người dân, dễ tạo ra bất bình đẳng trong giáo dục, hạn chế khả năng tiếp cận giáo dục đại học của người có thu nhập thấp. Đây là thực tế cần thay đổi. Bởi dấu hiệu này cảnh báo hai điều ít mang tính lạc quan: Gánh nặng về chi phí đào tạo được đẩy hoàn toàn về phía các gia đình, trong khi khả năng tạo ra giá trị cho xã hội từ hoạt động đào tạo và nghiên cứu của trường đại học chưa cao.

Võ Nhật Vinh

Công trình nâng cấp đường Xô Viết Nghệ Tĩnh dự kiến thực hiện trên đoạn dài khoảng 2 km, từ ngã tư Hàng Xanh tới chân cầu Bình Triệu (bao gồm cả một đoạn quốc lộ 13 qua bến xe Miền Đông). Mặt đường sẽ được mở rộng lên 30 m và xây nút giao Đài Liệt Sỹ theo phương án đảo vòng xoay kết hợp hầm chui. Dự án có tổng vốn khoảng 7.000 tỷ đồng từ ngân sách.

Song song trục đường trên, tuyến Đinh Bộ Lĩnh cũng dự kiến được nâng cấp đoạn dài hơn 2 km từ nút giao Phạm Văn Đồng đến Điện Biên Phủ. Mặt đường sẽ mở rộng lên 25 m và xây mới cầu Bình Triệu quy mô 6 làn xe, tổng vốn khoảng 2.900 tỷ đồng.

Lái xe Mercedes đi ngược làn xe máy bị tước bằng 2 tháng

CSGT lập biên bản phạt 1 triệu đồng, tước bằng 2 tháng đối với lái xe Mercedes đi ngược đường dành cho xe máy gây xôn xao dư luận.

Theo đó ngày 26/5 tới đây, NSND Hồng Vân sẽ chính thức bước vào tuổi 54. Được biết, nữ diễn viên đã phải “đấu tranh” khá nhiều trước khi quyết định lựa chọn phong cách quyến rũ để thực hiện bộ hình ghi dấu này. “Lúc đầu cũng đắn đo lắm nhưng do ông xã và các con ủng hộ nên tôi đã đánh liều chơi lớn một lần xem sao”, nữ diễn viên bật mí. 

Sau hơn 2 tháng chịu cảnh “đóng băng”, ngày 24/5 tới, hai sân khấu kịch Phú Nhuận và Thuận Kiều của NSND Hồng Vân sẽ chính thức mở cửa đón khách sau thời gian tạm ngừng và phục vụ khán giả bằng loạt tác phẩm kinh điển.

“Mẹ và người tình” là tác phẩm được lựa chọn để phục vụ trong ngày tái xuất khán giả. Đây là tác phẩm từng gây được tiếng vang lớn với những ai yêu thích bộ môn kịch, đồng thời mang lại cho NSND Hồng Vân huy chương vàng tại Hội diễn Sân khấu toàn quốc. Điều này có phần ý nghĩa hơn khi sự kiện rơi đúng vào dịp sinh nhật của NSND Hồng Vân. Nữ diễn viên tiết lộ cô muốn dành điều đặc biệt này trong ngày sinh nhật như một món quà dành tặng khán giả cho những lời chúc và luôn ủng hộ Hồng Vân trong suốt thời gian qua.

Tác phẩm cũng sẽ được đầu tư làm mới, hướng nội dung tới những yếu tố mang tính thời cuộc với sự tham gia của NSND Hồng Vân, nghệ sĩ Hoàng Sơn cùng hàng loạt các diễn viên trẻ trưởng thành từ sân khấu kịch Hồng Vân như Hữu Tín, Tuấn Dũng, Lê Lộc, Hoàng Yến, Lạc Hoàng Long... Tuy nhiên, do những diễn biến khó lường từ đại dịch Covid 19, sân khấu cũng mới mở một số suất hạn chế.

Theo luật sư Nguyễn Đình Hiệp (Công ty Luật TNHH Hoanganh IBC), nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới như Temu, Shein không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, nhưng phát sinh thu nhập từ bán hàng trực tuyến cho người tiêu dùng Việt. Do đó, các sàn này được xem là một nhà thầu nước ngoài theo định nghĩa tại Thông tư 103/2014.

"Họ phải nộp thuế giá trị gia tăng (VAT) và thu nhập doanh nghiệp theo tỷ lệ tính trên doanh thu, hay còn gọi là phương pháp trực tiếp", ông Hiệp cho biết.

Thuế VAT và thu nhập doanh nghiệp được xác định = doanh thu tính thuế x tỷ lệ % tính thuế trên doanh thu. Trong đó, doanh thu tính thuế thu nhập gồm thu từ việc bán các mặt hàng chịu thuế VAT và phát sinh khác.

Theo quy định, tỷ lệ % tính thuế VAT trên doanh thu với các nhà thầu nước ngoài, như sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, dựa trên ngành kinh doanh cụ thể tại Việt Nam. Chẳng hạn, Temu thường cung cấp dịch vụ bán lẻ hoặc thương mại, tỷ lệ tính là 2%.

Còn tỷ lệ thuế trên doanh thu của thuế thu nhập doanh nghiệp với Temu là 1%, do sàn này thuộc nhóm ngành kinh doanh thương mại, phân phối hàng tại Việt Nam.

Với cả hai loại thuế trên, nếu nền tảng này có nhiều hoạt động kinh doanh khác nhau, tỷ lệ % căn cứ vào doanh thu tính thuế với từng hoạt động. Trường hợp không tách riêng được thì áp dụng mức cao nhất cho toàn bộ giá trị hợp đồng.